Acil dış kaynak aranıyor: Kur ve faiz baskısı artıyor
Şirketler artık 1 ay vadeli KKM yapabilecek
Döviz yükümlülüğü olan yerli şirketlerin bankalardaki kur korumalı mevduat hesapları 3 ay yerine artık 1 ay vadeli olabilecek. Yeni tebliğe göre, tüzel kişilerden hesabın vadesi boyunca döviz alımı yapmama taahhüdü alınacak. Taahhüt yerine getirilmezse kredi talepleri 1 yıl kabul edilmeyecek.
Döviz yükümlülüğü olan yurt içi yerleşik şirketlerin bankalardaki kur korumalı mevduat (KKM) hesapları artık 3 aydan kısa vadeli olabilecek. Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) tarafından dün Resmi Gazete’de yayınlanan döviz yükümlülüğü olan tüzel kişilerin döviz veya TL cinsinden mevduat ve katılma hesaplarına sağlanacak destek hakkında tebliğe göre, söz konusu şirketlerin KKM hesaplarının vadesi 1 aya kadar inebilecek. Daha önce tüzel kişilerin 3 aydan kısa vadeli KKM yapmasına izin verilmiyordu.
Tebliğe göre döviz yükümlülüğü olan yurt içi yerleşik şirketlerin bankalardaki dolar, euro ve sterlin cinsinden döviz hesabı ve katılım fonu hesapları, talep edilmesi halinde TL’ye dönüştürülecek. En az 1 ay vadeli olarak TL’ye dönüştürülecek bu hesaplara bir hafta vadeli repo ihale faiz oranı nispetinde faiz uygulanacak. TCMB, uygulayacak azami faiz oranını belirlemeye yetkili olacak.
Vade sonuna kadar döviz almama taahhüdü alınacak
Tebliğ kapsamında mevduat veya katılma hesabı açan yurt içi yerleşik tüzel kişilerden hesabın vadesi boyunca döviz alımı yapmama taahhüdü alınacak. Taahhüdünün yerine getirilmemesi halinde bu tüzel kişilerin TCMB kaynaklı kredi kullanım talepleri, 1 yıl süreyle kabul edilmeyecek. Bankanın işlem sonucunda elde ettiği döviz, vade başı kuru üzerinden TCMB tarafından satın alınacak ve karşılığı TL ilgili bankaya aktarılacak.
Tebliğe göre, döviz yükümlülüğü olan şirketlerin bankalarda mevcut olan TL cinsinden mevduat veya katılım fonu hesabı bakiyeleri için de vade başı kuru üzerinden hesap sahibinin talebine dayanılarak 1 aydan az olmamak üzere TCMB tarafından belirlenecek vadelerde hesap açılabilecek. Vade sonunda TL mevduat hesabı sahibine anapara ile faiz, katılma hesabı sahibine ise vade sonundaki katılma hesabı bakiyesi ödenecek.
Vade sonu kurunun vade başı kurundan yüksek olması ve kur farkı üzerinden hesaplanan tutarın banka tarafından ödenecek faiz veya kâr payından yüksek olması durumunda, kur farkı üzerinden hesaplanan tutardan faiz veya kâr payı düşülerek hesaplanan tutar TCMB tarafından mevduat veya katılma hesabı sahibine ödenmek üzere ilgili bankaya aktarılacak.
TL mevduat veya katılma hesabından vadeden önce çekim yapılması halinde kur farkına ilişkin ödeme yapılmayacak. Uygulama kapsamında TL mevduat veya katılma hesaplarına vade sonunda yenilenme imkanı tanınabilecek.
KKM hesaplarında yeni rekor
Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK) verilerine göre, 24 Mart haftası itibarıyla KKM hesapları 1 trilyon 672 milyar 833 milyon lira büyüklüğe ulaştı. 6 Ocak haftasından bu yana kesintisiz artan KKM hesaplarında ivmenin yeni ürünle birlikte artması bekleniyor. 11 haftalık artış 302.8 milyar lira oldu. Aynı haftada krediler 8 trilyon 246,7 milyar TL’den 8 trilyon 357,9 milyar TL’ye, mevduat 9 trilyon 814,2 milyar TL’den 9 trilyon 945 milyar TL’ye yükseldi.
Tüketici kredileri 1 trilyon 234,6 milyar TL’den 1 trilyon 253,9 milyar TL’ye, bireysel kredi kartları 526,1 milyar TL’den 551,7 milyar TL’ye çıktı. Takipteki alacaklar 159,4 milyar TL’den 159,3 milyar TL’ye geriledi.
Her 8 dolara 1 dolar kur farkı ödendi
Ekonomist Uğur Gürses, KKM faturasının Merkez Bankası bilançosunda diğer giderler kaleminde gösterildiğini belirtirken eski Merkez Bankası Başkanı Durmuş Yılmaz da KKM konusunda net açıklama yapılmamasını çelişki olarak niteledi. Gürses, Hazine’den yapılan 92.5 milyar lira ile TCMB’nin diğer giderler kaleminde gösterilen 88.9 milyar liralık KKM harcamasıyla birlikte kamunun geçen yıl her 8 dolar için 1 dolar kur farkı ödediğine dikkat çekti.
Gürses, yıllık raporda da KKM kur farkının örtülü biçimde “diğer giderler” kaleminde yer aldığını vurguladı. Gürses, “KKM ödemeleri diğer giderler kaleminde 88.9 milyarlık bir faiz dışı gider diye gösterilmiş. Böylece; geçen yıl Hazine 92.5 milyar, TCMB de 89 milyar lira kur farkı ödeyerek toplamda 181.5 milyar TL ödemiş. 80 milyar dolar seviyesinde KKM mevduatı olduğu ve yaklaşık da 10 milyar dolar kur farkı ödendiği dikkate alındığında kabaca kamu her 8 dolara 1 dolar kur farkı ödedi” diye konuştu.
Oyunlar ve Bulmacalar