Türk sineması yasta, Ali Özgentürk hayatını kaybetti
Ünlü yönetmen, yapımcı ve senarist Ali Özgentürk 79 yaşında vefat etti. Özgentürk eserlerinin telif haklarını Darüşşafaka'ya bağışlamıştı. Ali Özgentürk'ün senaryosunu yazdığı 'Selvi Boylum Al Yazmalım'ın başrol oyuncusu Türkan Şoray başta pek çok isim Özgentürk'ü andı.
“Hazal”, “At”, “Selvi Boylum Al Yazmalım”, “Balalayka” ve “Su Da Yanar” gibi filmleriyle tanınan Ali Özgentürk, hayatını kaybetti. Özgentürk’ün vefatını kardeşi Nebil Özgentürk duyurdu.
Nebil Özgentürk, sosyal medya hesabından yaptığı paylaşımda “Abim… Sinema yönetmeni Ali Özgentürk’ü kaybettik. Gençliğinde tiyatrocu… 50 yıldır da sinemacıydı. Simay ve Dünya’nın babasıydı. Başta, Hazal’ın, At’ın, toplamda 15 filmin yönetmeniydi” ifadelerini kullandı.
Kültür ve Turizm Bakanlığı, bir taziye mesajı yayımladı; Türk sinemasının usta yönetmeni, senarist ve yapımcı Ali Özgentürk’ün vefatını derin bir üzüntüyle öğrendik. ‘Selvi Boylum Al Yazmalım’ gibi unutulmaz eserlerin senaryosunda imzası bulunan, ‘Hazal’, ‘At’ ve ‘Bekçi’ gibi filmleriyle sinemamıza değerli katkılar sunan Özgentürk, sanat hayatı boyunca Türk sinemasının gelişimine önemli katkılarda bulunmuştur.Değerli sanatçımıza Allah’tan rahmet; ailesine, sevenlerine ve sinema camiamıza başsağlığı diliyoruz.”
Ali Özgentürk’ün cenaze programının iki törenle gerçekleşeceği öğrenildi. Özgentürk’ün ilk töreni 16 Mayıs (yarın) 14.00’te Atlas Sineması’nda (Beyoğlu-İstanbul), ikinci töreninin ise 17 Mayıs Cumartesi saat 11.00-12.00 arasında Adana Büyükşehir Belediyesi Şehir Tiyatrosu’nda gerçekleşeceği duyuruldu. Özgentürk’ün cenazesi, 17 Mayıs Cumartesi günü öğle namazına müteakiben Akkapı Mezarlığı’nda toprağa verilecek.
Ali Özgentürk, 9 filmin senaryosunu yazarken 14 filmin yönetmenliğini üstlendi. Özgentürk ayrıca 8 filmin de yapımcısıydı.
Venedik Film Festivali’nin yarışma bölümüne seçilen ilk Türk filmi olan ‘Bekçi’nin yönetmeni ve yapımcısı olan Ali Özgentürk Türkiye’de ve yurt dışında birçok ödüle lâyık görüldü.
Eserlerinin haklarını Darüşşafaka’ya bağışlamıştı
Ali Özgentürk’ün çocukluğu babasının berber dükkanında Yaşar Kemal ve Abidin Dino’nun sırtına düşmüş kesik kılları fırçalayarak geçti. Çocuk yaşlarda kurduğu tiyatrolardaki oyunlar nedeniyle sık sık gözaltına alındı. Yazdığı ilk senaryo ‘Selvi Boylum Al Yazmalım’dı. Yazdıklarını göstermek için Atıf Yılmaz’ın evine gidecek bile yol parası olmadığı için bakkaldan borç aldı. ‘Görünmeyen’de kamera teknisyeninin hatası sonucu büyük maddi zarara uğrayınca sinemayı bıraktı. ‘Hayatım’ olarak tanımladığı bütün filmlerinin ve henüz filme çekilmemiş 70’in üstündeki senaryosunun maddi ve manevi haklarını Darüşşafaka Cemiyeti’ne bağışlamıştı.
Ali Özgentürk 1945’te Süleyman Özgentürk ile Cemile Özgentürk’ün ilk çocukları olarak Adana’da doğdu. İlkokul yıllarında babasının berber dükkanında çıraklık yaptı. Yaşar Kemal ve Abidin Dino başta olmak üzere babasının müşterisi olan dönemin aydınları Ali Özgentürk’ün düşünce dünyasının şekillenmesinde büyük rol oynadı.
Çocuk oyuncu
Ortaokul sıralarındayken şiirler ve hikâyeler yazmaya başlayan Ali Özgentürk, sesinin gürlüğü nedeniyle okuldaki müsamerelerin baş aktörü oldu. Bir gün yolda yürürken gördüğü Adana Devlet Tiyatrosu’nun ‘Çocuk oyuncular aranıyor’ ilanı üzerine seçmelere katılarak ‘Tom Sawyer’ın Maceraları’ adlı oyunla tiyatroya ilk adımını attı.
Adana Devlet Tiyatrosu’nun çocuk oyuncuları arasına giren Ali Özgentürk, daha sonra öğrenim gördüğü Adana Erkek Lisesi’nde birçok oyun sahnelerken Adana Kız Lisesi’ndeki öğrencilere tiyatro konusunda yardımcı oldu. Bu dönemde Adana Devlet Tiyatrosu’nun kadrosuna dahil olan Ali Özgentürk ilk maaşını kardeşlerinin iyi bir eğitim görmesi için babası Süleyman Özgentürk’e verdi.
Ali Özgentürk aynı yıllarda Adana Gençlik Kültür Derneği Tiyatrosu’nu kurarak küçük semt ve köylerde arkadaşlarıyla çeşitli oyunlar sahneledi. 27 Mayıs 1960 İhtilali’nin ardından Ocaklı Köyü’nde ‘Pusuda’ adlı oyunu sahnelerken henüz 15 yaşında jandarmalarca gözaltına alındı, bir hafta nezarette kaldı. Pandomim grubuyla birlikte Adana’ya giden Oğuz Aral ve Osman Arolat ile tanışması Ali Özgentürk’ün hayatında yeni bir sayfa açtı.
İstanbul’da üniversite ve tiyatro yılları
Ali Özgentürk, 1966’da İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Felsefe – Sosyoloji Bölümü’nü kazandı. Türkiye Öğretmenler Sendikası Tiyatrosu TÖS’ü kuran Fakir Baykurt ve Sermet Çağan iş aradığını öğrendikleri Ali Özgentürk’e el uzattı. TÖS’ün oyunlarından olan ‘Ayak Bacak Fabrikası’nda rol alan Ali Özgentürk Sermet Çağan’ın da asistanlığını yaptı.
Kısa sürede tiyatro dünyasında bilinen bir isim olan Ali Özgentürk daha sonra Ulvi Uraz Tiyatrosu ve Arena Tiyatrosu’nun oyunlarında sahneye çıktı. Fakir Baykurt’un romanından sahneye aktarılan ‘Yılanların Öcü’nde ‘Haceli’yi canlandırmasının istenmesi Ali Özgentürk’e duyulan güvenin ve ne ölçüde gelecek vaat ettiğinin göstergesi oldu.
Aynı dönemde Türkiye Milli Talebe Federasyonu Kültür Komisyonu’nda tiyatro başkanlığı yapan Ali Özgentürk 1968’de tiyatroyu sokağa taşıdı. İşçilere, köylülere onların da hakları olduğunu, haklarına sahip çıkmaktan daha doğal bir şey olamayacağını tiyatronun insan ruhuna olan etkisini göstermek amacıyla Türkiye’nin ilk sokak tiyatrosu olan Devrim İçin Hareket Tiyatrosu’nu da kurdu. Tiyatronun oyuncu kadrosunu ise Can Yücel, Kuzgun Acar, Sadık Karamustafa, Doğan Soyumer, Engin Ayça ve daha sonra evleneceği Işıl Türkben’den oluşturdu. Özgentürk oyunları işçi ve köylülerle konuşarak onların sorunlarını öğrendikten sonra yazdı.
Ali Özgentürk’ün okul haline de getirdiği Devrim İçin Hareket Tiyatrosu’nda cuma ve pazar günleri Selahattin Hilav, Fethi Naci, İdris Küçükömer, Vasıf Öngören ve müzisyenler, edebiyat kuramı, şiir analizi, estetik, felsefe, siyaset bilimi dersleri verdi.
Türkan Şoray: Yeri dolmayacak
Ali Özgentürk’ün vefatının ardından pek çok ünlü isim üzüntülerini paylaştı. Bu isimlerden biri olan Türkan Şoray paylaştığı karelere şu notu düştü:
“Çok değerli meslektaşım Ali Özgentürk’ü kaybettim. Derin üzüntü içindeyim. Herkes tarafından sevilen ‘Selvi Boylum Alyazmalım’ın senaristiydi, Atıf Yılmaz’la birlikte. Filmde ‘Sevgi Emektir’ dedik. Hazal filmimin de yönetmeniydi. Hazal filmi de ‘San Sebastian Uluslararası Film Festivali’nde, En İyi Film Ödülü kazanmıştı. Sinemada yeri dolmayacak. Allah’tan ona rahmet yakınlarına da sabırlar diliyorum.”
Hülya Koçyiğit: Adana’nın ülkemize kazandırdığı önemli değerlerden biri olan kıymetli yönetmen Ali Özgentürk’ün vefatını büyük bir üzüntüyle öğrendim. Sinemamıza unutulmaz eserler kazandıran, derin duyarlılığı ve güçlü anlatımıyla iz bırakan Ali Özgentürk’e Allah’tan rahmet, ailesine, sevenlerine sabır diliyorum.
Gül Sunal: Ali Özgentürk artık anılarımızda… Çok üzgünüm. Kemal’den sonra beni hiç yalnız bırakmayan vefalı dost güle güle…
Gani Müjde: ‘Hazal’, ‘Balalayka’, ‘At’ gibi unutulmaz filmlerin yönetmeni, ‘Selvi Boylum Al Yazmalım’ın senaristi, çok değerli bir sinema ve yazın ustasını Ali Özgentürk’ü kaybettik. Hayatımıza kattığı her bir saniye için minnettarım. Ruhun huzur bulsun büyük usta…
Oyunlar ve Bulmacalar