Dünyanın fındık üretim pazarını elinde tutan Karadeniz Bölgesi’nde bitkilere dadanan kahverengi kokarca böceğiyle mücadele sürüyor.
Samsun Ondokuz Mayıs Üniversitesi Ziraat Fakültesi’nden Doç. Dr. İslam Saruhan, kahverengi kokarcanın Türkiye’de yeni ama dünyada çok eski bir geçmişi olduğunu belirterek, “Böcek ülkemize girdi. Böceği tanıyoruz, ne yapacağımızı biliyoruz. Böceğin ne kadar tehlikeli olduğunu daha önceki ülkelere girişinde yaptığı zarardan biliyoruz” sözleriyle uyarıyor.
Kahverengi kokarcanın istilacı böcek olduğunu hatırlatan Doç. Dr. Saruhan şöyle açıklıyor: “Sebebi şudur; girdiği ülkelerde hızlı bir şekilde yayılıp, çok fazla ürüne zarar veriyor. Yaklaşık 300’e yakın bitkiye zarar verebilen, bir sezonda üç-dört tane ürüne aynı bölgede zarar yapan bir böcek. Karadeniz, bu kokarca için iklim özelliği bakımında en uygun bölge. Karadeniz Bölgesi’ndeki fındık da bunun en önemli konukçuları arasında olduğu için, fındık için çok tehlikeli bir zararlı olarak karşımıza çıkıyor” .
Kahverengi kokarca böceği gibi istilacı türlerin yanı sıra mantar hastalıkları ve aşırı sıcaklar fındıkta rekolteyi 700 bin tonun altına düşürecek.
Böcekle mücadelede 4 temel yöntem var diyerek birinin evlerde barınmasını engellemek olduğunu anlatıyor: “Bunun iki tanesini belki devlet eliyle ama ikisini de çiftçiler tarafından yapılması son derece önemli. Bunlardan ilki şu anda böceğin en zayıf noktası olarak gördüğüm kışlaklarda toplu halde bulunmasıdır. Evdeki böcekleri öldürmek, bir sonraki sezona gelecek böcek sayısını ciddi şekilde azaltacaktır. Bir de böceğin barınaklara girmesini engellememiz lazım. Bacalar, kapılar, pencereler kapatılırsa, böcek evlere girmeyip, dışarıda kalırsa, kışın çoğunluğunun soğuktan öleceğini de bilelim” dedi.
Samuray arısı yumurtaları yiyor
Kimyasal mücadelede zamanlamanın çok önemli olduğunu ifade eden Doç. Dr. Saruhan, “Kimyasal mücadelede zamanlama çok önemli ve ilaçlama sayısını böceğin biyolojisine göre belirleyip, etkin bir mücadele yaparsak, ürünümüzü de zarar görmeden sepete koyabiliriz. Diğer mücadele yöntemlerin birisi de böceğe karşı bir feromon kullanılıyor. Feromon demek; bu kokuyla böceği çekiyorsun sonra imha ediyorsun. Tabii bu kokuyla imha etmek, biraz da devlet eliyle oluyor. Çünkü bu biraz pahalı bir sistem ve etkisi biraz sınırlı. Diğer önemli bir mücadele olarak da bu böceğin, yumurtasını yiyen samuray arısı kullanmak Devlet iki yıldır üretip, salıyor” diyor.
Doç. Dr. Saruhan en ilginç yöntemi ise en sona saklıyor: “Kahverengi kokarcaya karşı bahsettiğim dört mücadelenin dışında alternatif mücadele yöntemleri çalışmaları da devam ediyor Bunların bir kısmı da bu böceklerin iletişim için kullandığı sesi taklit ederek, bahçelerdeki bazı cihazlarla verip, böcekler arasındaki iletişimi bozup, çiftleşmesini engelleyip, üretimini durdurmak. Bu çalışmalar, şu anda laboratuvar aşamasında. Bunlar, zamanla eğer etkili bulunduğunda böcekle mücadelede sahada da kullanılacaktır.”
