Sovyetler Birliği 1957 yılında uzaya Sputnik isimli uyduyu gönderip uzay çağını başlattığında Amerika nasıl geride kaldığını hissettiyse, son günlerde de yapay zeka ile ilgilenenler de benzer şeyleri hissediyor olmalı.
Bu benzetmeyi, Amerikan Dışişleri Bakanlığı’nın eski genel sekreteri David Wade yapıyor, ünlü The Hill dergisine yazdığı yazıda.
Çin’den çıkan bir yapay zeka şirketi DeepSeek (Derin Bakış) Amerika’nın dev şirketlerinin yüz milyarlarca dolar harcayarak, inanılmaz sermayeler ve kaynaklar kullanarak yaptıklarını onlarla kıyaslanınca “minicik” denebilecek bir maliyetle ve bazılarından çok daha iyi yapmayı başardı.
Bugün çok konuşulan, Apple’ın App Store’unda bir numaraya yükselen uygulaması milyonlarca kez indirilen DeepSeek’in bu versiyonu (adı V3) aslında Aralık ayı sonundan beri var.
V3 isminden de anlaşılacağı gibi aynı şeyin üçüncü versiyonu. “High-Flyer” adlı bir hedge fona ait olan DeepSeek 2023 yılının Nisan ayında kurulmuş. Kurulurken başvurulan girişim sermayesi şirketleri “Buradan çıkış yapması çok uzun sürer” diyerek yapay zekaya para vermemişler.
Ama DeepSeek Mayıs 2024’te V2’yi çıkarmış. Bu versiyon oldukça yüksek performansı çok düşük bir fiyata sunduğu için Çin’de yapay zeka fiyat savaşları başlamış. Daha ilginci DeepSeek, Çin’deki ve Amerika’daki bütün rakipleri para kaybetmeye devam ettiği halde kâr da eden yegane yapay zeka şirketi.
Bu kârlılığın sırrı, DeepSeek’in işletme giderlerinin düşük olmasında yatıyor. Arkasında devasa bir bilgisayar işlemci gücüne de, devasa veri merkezlerine de ihtiyaç duymuyor DeepSeek.
DeepSeek’in 2023 Kasım sonunda kurduğu büyük dil modeli (LLM) modülü 67 milyar parametreden oluşuyordu. Nitekim V2 bu LLM üzerine oturtuldu.
Aralık 2024’te DeepSeek V3’ü piyasaya sürdüğünde arka plandaki LLM 671 milyar parametreye büyümüştü. Ama V3’ün eğitilmesi sadece 55 gün sürmüştü ve bütün V3 toplamda 5,58 milyon dolara mal olmuştu.
ChatGPT’nin yaratıcısı OpenAI 2026 yılında 14 milyar dolar kaybetmeyi planlamış durumda, kâr etmesine daha çok var anlayacağınız. OpenAI günde 38 milyon dolar para yakmayı “başarı” olarak görürken onun ChatGPT-4o sohbet robotu ayarında bir sohbet robotunun 5,58 milyon dolara mal olması Amerika’yı dün birbirine soktu.
Yapay zeka çağını mümkün kılan hızlı işlemcileri yapan şirket olan Nvidia hisseleri yüzde 17 düştü ve şirket değeri 600 milyar dolar birden eksildi. Yanlış okumadınız 600 milyar dolar. Borsa İstanbul’daki bütün şirketlerin toplam değeri 500 milyar değil.
Sadece Nvidia değil bütün teknoloji hisseleri çöktü; çünkü bu küçük Çinli şirket Amerika’nın dev şirketlerinin bütün rakamlarının balon olduğunu gösterdi.
Daha birkaç gün önce Başkan Donald Trump yanına SoftBank, OpenAI ve Oracle’ın patronları alıp Stargate adıyla bir girişimi açıkladı. Kurulan yeni şirket daha ilk ağızda 100 milyar dolarlık veri merkezi yatırımı yapacaktı. Şimdi Çinli DeepSeek’in başarısından sonra 100 milyar dolar verecek yatırımcı bulmakta zorlanacakları kesin.
Meta daha iki gün önce bu yıl yapay zekaya 65 milyar dolar yatırım yapacağını ilan etmişti. Microsoft 80 milyar dolar yatırmaktan söz ediyordu.
DeepSeek V3 yapılan testlerde Meta’nın yapay zeka modeli Llama 3.1 ile Çinli Ali Baba’nın yapay zeka modeli Qwen 2.5’ten oldukça yüksek performans gösterdi, bu arada OpenAI’ın GPT-4o’su ve Antropic’in Claude 3.5 Sonnet’sini de yakaladı. DeepSeek bu konuda akademik bir makale de yayınladı ve neyi nasıl yaptığını anlattı. Makalenin en önemli tarafı Çinli şirketin Nvidia’nın o pahalı çiplerine o kadar da fazla ihtiyaç duymadan bu yaptığını başarması. Zaten o yüzden Nvidia hisseleri en büyük hasarı aldı.
Gelen bilgilere göre DeepSeek’in ucuzluğunu ilk merak eden şirket Facebook, yani Meta olmuş. Bir çalışma grubu kurmuşlar ve DeepSeek’in bu işleri nasıl bu kadar ucuza mal ettiğini bulmaya çalışıyorlar.
Aslında DeepSeek istese de pahalı olamazdı, çünkü pahalı çiplerin Çin’e satılması yasak. “İhtiyaç bütün icatların anasıdır” lafı bir kez daha kendini doğruladı.
DeepSeek’in belki en büyük sırrı, bütün bilgisayar kodlarının “açık kaynak” olması. Yani isteyen alıp DeepSeek’in bütün kodları kullanabilir, belki DeepSeek’in kendisi de başkalarının benzer açık kaynak kodlarını kullanmıştır.
Dolayısıyla dün New York borsasında yaşananlar aslında sadece bir başlangıç olabilir. Amerika o yüzden diken üzerinde.