NASA’nın Curiosity keşif aracı, Mars’taki Sharp Dağı’nın üzerinden geçerken garip bir yarıklı arazi buldu. Uzayda 200 milyon km ötemizde bulunan bu kuru çamurdaki farklı desenler, jeologlar için heyecan verici bir keşif.
Altıgenlerden bir ağ oluşturan bu yarıklar, arazinin aralıklı olarak ıslaklık ve kuruluk dönemlerinden geçtiğine işaret ediyor. Birçok bilim insanı bu çevresel değişimlerin Dünya’da mikroorganizmaların oluşması için gereken kimyasal reaksiyonları tetiklediğini düşünüyor.
Daha önce de bilim insanları Mars’ın uzun zaman önce yaşama elverişli olabileceğine dair çok sayıda kanıt bulmuştu. Ancak uzmanlar, bu yeni jeolojik bulguların diğerlerinden farklı olduğunu söylüyor. Bu yarıklar, Kızıl Gezegen’de yaşamın ortaya çıkmasını sağlayabilecek ilk çevresel koşulların kanıtını oluşturuyorlar.
Fransa’daki Astrofizik ve Gezegen Araştırma Enstitüsü’nden William Rapin, “Bu, Mars’ın eski ikliminin Dünya benzeri ıslak-kuru döngülere sahip olduğuna dair gördüğümüz ilk somut kanıt. Ancak daha da önemlisi, ıslak-kuru döngülerin yaşamı sağlayabilecek moleküler evrim için yararlı, hatta gerekli olması” dedi.
Rapin’in de aralarında bulunduğu bir grup araştırmacı, Nature dergisinde bu tuhaf yarık ağının Mars’ta meydana gelen ıslak-kuru döngülerin nasıl ilk kanıtı olduğunu anlatan bir makale yayınladı.
Desenler nasıl oluştu?
Curiosity çamur çatlaklarını, kil bakımından zengin bir katman ile sülfat dediğimiz tuzlu maddelerle dolu bir başka katman arasındaki geçiş bölgesini araştırırken buldu. Kil mineralleri suyun içinde oluşma eğilimi gösterirken, sülfatlar su buharlaştıkça oluşuyor. Araştırmaya göre bu ara bölge, Sharp Dağı’nın bulunduğu Gale Krateri’ndeki göllerin ve nehirlerin çekilmeye başladığı bir anda oluşmuş.
Çamur kurudukça büzüşerek T şekline ayrılmış. Nem geri geldiğindeyse bu desenler yumuşayarak T şeklini Y’ye çevirerek altıgenleri oluşturmuş. Jeologlar, bölgeye biriken yeni tortuların yeni altıgenler oluşturmaya devam ettiğini söylüyor. Curiosity, yarıkların kenarlarında aşınmalarını önleyen tuzlu bir kabuk buldu. Bu da bu desenlerin milyarlarca yıl boyunca nasıl korunduğunu açıklıyor.
Dünya’nın ilk zamanlarına dair bilgi de bulabiliriz
Bilim insanları Dünya’da yaşamın nasıl başladığından emin olmasa da varsayılan teoriye göre ıslak ve kuru koşullar arasında gidip gelmek, mikroplar için gerekli malzemelerin bir araya gelmesine yardımcı oldu ve böylelikle basit, ilkel canlılar meydana geldi.
Mars’ta olmayan tektonik levhalar, Dünya’nın yüzeyini titrettiği için gezegenin ilk zamanlarına dair örneklerden geriye bir şey kalmadı. Bilim insanları Mars’taki çamur yarıkları inceleyerek hem Kızıl Gezegen hakkında hem de bir ihtimal Dünya’daki yaşamın başlangıcı hakkında daha fazla bilgi edinebileceklerine inanıyor.
Rapin, “Mars gibi bir gezegene sahip olduğumuz için şanslıyız. Bu gezegen yaşamın başlamasına ön ayak olan doğal süreçlerin anısını hâlâ saklıyor olabilir” diyor.
