Venüs hem boyutu hem de yapısı bakımından Dünya’yaçok benzeyen bir gezegen. Dünya’nın “kardeş gezegeni” olduğu da sık sık söylenir hatta. Peki Venüs, Dünya gibi bir zamanlar gerçekten de yaşamın olduğu bir gezegen miydi? Mesela hiç sıvı suya sahip olmuş muydu? Şimdi Cambridge Üniversitesi’nin yürüttüğü bir çalışma “Venüs bir zamanlar Dünya’ya benziyordu” teorisini destekleyenlere darbe vurdu. Çünkü Venüs muhtemelen hep çorak ve cehennemi andıran bir manzaraya sahip olmuştu.
Nature Astronomy dergisinde yayınlanan çalışma, Venüs’ün iç kısmının sıvı suyu hiçbir zaman destekleyemeyecek kadar kuru olduğunu ortaya koydu. Araştırmacılar Venüs’ün volkanik faaliyetlerini ve atmosfer yapısını incelemeleri sonucunda gezegenin oluşumunun daha en başında çok ciddi kuraklıkla şekillendiğini tespit etti.
Venüs’ün iç yapısını anlamanın anahtarı olarak Venüs’ün volkanik yapısına bakıldı. Dünya’daki volkanik patlamalar su buharı açısından zengin oluyor ve esasında su yüklü mantonun bir yansıması oluyor. Venüs’teyse volkanik gazların yapısı bambaşka bir hikaye anlatıyor. Çalışma volkanik patlamaların olsa olsa yüzde altı oranında su içerdiğini ortaya koydu. Bu miktar o kadar düşük ki sudan yoksun bir yapıya işaret ediyor.
Cambridge Astronomi Enstitüsü’nde doktora öğrencisi olan Tereza Constantinou, “Venüs bize en yakın gezegen olmasına rağmen aslında ötegezegen bilimi için önem taşıyor. Çünkü yaşanabilir bölgenin hemen sınırında bizimkinden çok farklı bir şekilde evrimleşmiş bir gezegen” diyor.
Bu keşif, Venüs’ün geçmişi hakkında uzun süredir devam eden bir tartışmaya da ışık tutuyor. Bazı bilim insanları Venüs’ün yaklaşık 4,6 milyar yıl önce Dünya’nınkine benzer koşullarla oluştuğuna inanıyor. Onlara göre Venüs bir zamanlar sığ okyanuslara ve ılıman iklime sahipti, ta ki sera etkisi kendini gösterene dek. Bazı bilim insanları ise bunun tam tersi olarak Venüs’ün suyun yoğunlaşamayacağı kadar sıcak bir iklimle yola çıktığını, başından beri kurak olduğunu savunuyor.
Vonstantinou’nun ekibinin verileri ikinci teoriyle uyuşuyor. Venüs muhtemelen kızgın bir alev topu olarak ortaya çıktı. Üstünde de kalınca bir atmosfer vardı. Zamanla Güneş’ten gelen yoğun radyasyon atmosferdeki hidrojeni uzaklaştırmış, hidrojenin kaybıyla atmosferin kimyasal yapısı da değişmişti. Bu süreç Venüs’ü bugünkü haliyle kurak ve yaşanamaz bir gezegen haline getirmişti.
Constantinou “Eğer Venüs geçmişte yaşanabilir bir gezegen olmuşsa, halihazırda Venüs’e benzeyen diğer gezegenler de yaşanabilir olabilir. Ancak Venüs hiçbir zaman yaşama elverişli olmamışsa başka yerlerdeki Venüs benzeri gezegenler de yaşama elverişliliği düşük adaylar haline gelir” dedi.
NASA’nın yakında başlatacağı DAVINCI görevi Venüs’ü daha da yakından inceleyip atmosferini ve yüzeyini keşfetmemize yardımcı olacak. Bu görev sayesinde Venüs’le ilgili teorilerin hangisinin doğru olduğunu daha doğru bir şekilde öğrenebileceğiz.
