Soru okurumuz Zeynep G.’den geliyor. Zeynep G.’nin yaşadığı durum, bu hafta gündem olan Merkez Bankası’nın yeni başkanı Hafize Gaye Erkan için New York Times tarafından belirtilen ‘cam uçurum’ tanımına denk düşüyor:
Başarılı bir öğrenciliğin devamında yolunda giden bir kariyerim var. Kurulduğundan beri en zor dönemini yaşayan şirketin tepe yöneticisi olmamı teklif edeceklerini öğrendim. Kadın olduğum için aklıma ‘cam uçurum’ fikri geliyor. Çünkü bir atamada şirket bu kadar zor durumda değildi ve o dönemde de adım geçmesine rağmen beni seçmemişlerdi. Şimdi bu tercih biraz kuşkulandırıyor beni. Hem istiyorum hem de bile bile başarısızlığa itileceğimi düşünüyorum. Ne yapmalıyım?
Yanıtlayan:
Doç. Dr. Sinan Alper
(Sosyal Psikoloji, Yaşar Üniversitesi)
Kadınların ve diğer dezavantajlı grupların, çalıştıkları organizasyonlarda bir yere kadar yükselebildikleri, ancak belli bir seviyenin üzerine geçemedikleri sık sık gözlenmenir. Buna ‘cam tavan’ denir, zira daha yukarı çıkmanızı engelleyen ama göremediğiniz bir tavan varmış gibi hissedersiniz.
‘Cam tavan’ kavramından esinlenerek, yakın zamanda ‘cam uçurum’ isimli bir durumdan bahsediliyor. Buna göre, bir şirket veya politik bir oluşum zor bir duruma girdiğinde, kadınların liderlik pozisyonuna seçilme ihtimali artıyor. Bunun sebebi olarak, başarısız olunacağı öngörüldüğünden, normalde bu pozisyonlara seçilmeyen kadınların bir nevi uçurumdan aşağı itilmesi ve günah keçisi olarak kullanılması gösteriliyor. Yani kadınlar en tepeye çıktıklarını zannederken bazen aslında uçurumdan aşağı itiliyor ama ilk bakışta oranın bir uçurum olduğu anlaşılmadığından buna ‘cam uçurum’ deniyor.
Sizin durumunuz da pek tabii bir ‘cam uçurum’ olabilir. Ancak sadece şirketin zor durumda olması, bunun kanıtı olamaz.
Yöneticiliğe seçilmenizde birçok faktör rol oynamış olabilir. Belki de bir art niyet olmaksızın, en ideal aday olarak siz görülüyor olabilirsiniz.
Bunun için yapılabilecek en ideal şey, yöneticiliğe atanmanıza sebep olmuş olabilecek ve ‘cam uçurum’dan farklı sebepleri tek tek ele almanız.
Eğer diğer olası sebeplerin hepsini eleyebiliyorsanız ve geriye sadece ‘cam uçurum’ olasılığı kalıyorsa, o zaman gerçekten de böyle bir durum yaşıyor olabilirsiniz.
Ancak cam uçuruma itiliyor olmanız, bu görevi illa kabul etmemeniz gerektiğini de göstermez. Normal zamanlarda size önerilmeyecek bir pozisyona sahip olmak, kendinizi gösterme fırsatı olarak da kullanılabilir.
Dolayısıyla vereceğiniz karar, bağlama, diğer faktörlere ve kendinize ne kadar güvendiğinize bağlı olmalıdır.
