Japon şirketi Ispace tarafından inşa edilen Hakuto-R Mission 1 iniş aracı, ana motorunu ateşledikten sonra Ay yörüngesinden çıktı. Aracın yaklaşık bir saat sonra Ay’ın kuzeydoğu bölgesinde bulunan 54 mil genişliğindeki Atlas Krateri’ne iniş yapması bekleniyordu.
Ne var ki beklenen iniş saatinden sonra uzay aracından herhangi bir sinyal alınamadı. Şirketin canlı olarak yayımladığı yayında, Ispace mühendislerinin endişeli ifadelerle bekledikleri Tokyo’daki kontrol odasını bir sessizlik bulutu kapladı.
Ispace’in CEO’su Takeshi Hakamada, planlanan iniş saatinden yarım saat sonra yaptığı açıklamada, Ay yüzeyine başarılı bir iniş gerçekleştirdiklerini teyit edemediklerini bildirerek, “İletişim kaybının Ay yüzeyine inişi tamamlayamadığımız anlamına geldiğini varsaymak zorundayız” dedi. Hakamada yine de hayal kırıklığına uğramadığını ve böyle bir girişimde bulundukları için gururlu olduğunu söyledi.
Hakuto-R M1 uzay aracı tarafından yakalanan bir görüntü. Fotoğraf: Ispace
Uzay aracı aralık ayında fırlatılmıştı ve Ay’a doğru dolambaçlı ama enerjiden tasarruf edeceği bir güzergah izleyerek mart ayında Ay yörüngesine girmişti. Mühendisler iniş denemesine geçmeden önce ay boyunca aracın iniş sistemlerini kontrol etti. Motor ateşlendiğinde uzay aracının önünde iki seçenek vardı: Ya başarıyla iniş yapacaktı ya da düşecekti.
Yeni bir deneme için yüksek yörüngeye dönme kabiliyeti yoktu. Hakamada, Ispace’in baş teknoloji sorumlusu Ryo Ujiie’nin kendisine uzay aracıyla yüzeye kadar iletişim kurulabildiğini ancak iniş sırasında bir sorun yaşanarak iletişimin kesildiğini aktardı.
Hakamada verilerin iniş anının son anlarında yanlış bir şey olduysa bunu gösterip gösteremeyeceğine dair bir şey söyleyemeyeceğini belirterek, ellerine geçen verilerle sonraki iki görevde daha dikkatli hareket edeceklerini ifade etti.
Ispace başarılı bir iniş gerçekleştirseydi Ay keşfi ve Ay’da yapılabilecek bilimsel araştırmalar için bir fırsat sunabilir ve bu alanda daha fazla yatırım ve keşif çalışmalarının yolunu açabilirdi.
Şimdi Ay taşımacılığına geçişin başlaması için diğer şirketlerin atılım yapacağı yıl sonunu beklemek gerekecek. ABD şirketleri tarafından inşa edilen ve NASA tarafından finanse edilen iki ticari iniş aracının önümüzdeki aylarda Ay’a fırlatılması planlanıyor.
Öte yandan İsrail’in Beresheet adlı Ay aracı da 2019’da benzer bir kaza yaşamıştı. Kâr amacı gütmeyen SpaceIL tarafından gerçekleştirilen bir görev olan Beresheet, Hakuto gibi Ay inişi yapma amacını taşıyordu. Beresheet’in inişi sırasında motoru çalışmayı bırakmıştı ve SpaceIL uzay aracıyla iletişim kaybetmişti.
