Hubble’ın objektifinden farklı bir Uranüs ve Jüpiter

NASA’ya ait Hubble Uzay Teleskobu, ‘Ötegezegen Atmosferleri Mirası Programı’ (OPAL) kapsamında 2014-2022 yılları arasında Dünya’ya komşu gezegenleri görüntüleyerek, bu gezegenlerin hava durumu ve mevsimlerinde zaman içinde meydana gelen değişiklikleri belgeledi. OPAL projesinin hedefi, bilim insanlarının dış gezegenlerin atmosferik dinamiklerini ve evrimini daha iyi anlamalarına yardımcı olacak gözlemler yapmak.

Güneş’ten 779 milyon kilometre uzaklıktaki Jüpiter ve yaklaşık 3 milyar kilometre uzaklıktaki Uranüs’te mevsim geçişleri, bu uzaklıklarından dolayı daha yavaş ilerlese de bu gaz devlerinde olağanüstü hava şartları yaşanmıyor değil.

NASA’ya göre, Hubble’ın Kasım 2022 tarihli Uranüs görüntüsünde, gezegenin kuzey kutbunda, dumana benzeyen kalınlaşmış bir fotokimyasal pustan kaynaklanan büyük kirli beyaz bir daire var. NASA’dan bir araştırma ekibi, bu kuzey kutup örtüsünün boyutunu ve parlaklığını takip ediyor ve pusun her yıl daha da parladığını bildiriyor. Bilim insanları, 2028 yılında kuzey bölgesinde yaşanacak yaz gündönümü sırasında örtünün daha da parlaklaşacağını ve Uranüs’ün de kuzey kutbu doğrudan Dünya’ya dönük olacağından Hubble’un net görüntüler alacağını tahmin ediliyor.

Hubble teleskobu tarafından 2014 (sol) ve 2022 (sağ) yıllarında çekilen görüntülerde, Uranüs’ün kuzey kutup örtüsünün artan boyutu ve parlaklığı açıkla görülüyor. Fotoğraf: NASA

Dünya’yı yutabilecek büyüklükte

Jüpiter’in ocak ayında çekilen bir görüntüsünde ise gezegenin Büyük Kırmızı Lekesi ön plana çıkıyor. Aslında asırlık devasa bir fırtına olan bu leke, Jüpiter’in uydularından biri olan Ganymede’in yanında göze çarpıyor. NASA’ya göre Hubble’ın çektiği görüntü, Büyük Kırmızı Leke’nin Dünya’yı yutacak kadar büyük olduğunu gösteriyor. Bilim insanları lekenin yıllar içinde küçüldüğünü gözlemlemiş, 150 yıl öncesine dayanan verileri içeren kayıtlara göre lekenin şu anki halinin aslında en küçük hali olduğunu bildirmişti.

Hubble’ın perspektifinden Jüpiter. Fotoğraf: NASA

Hubble’ın fırlatıldığı 1990’lı yıllarda Jüpiter’de hiçbir kasırga ya da fırtınaya rastlanmazken son 10 yılda fırtınaların artması, Kasım 2022 ve Ocak 2023’te alınan her iki görüntüde de bir dizi fırtına yaşanması dikkat çekiyor. NASA, fırtınaların birbirlerine yeterince yaklaşması ve birleşmesi halinde Büyük Kırmızı Leke’den bile daha büyük bir fırtına oluşturabileceklerini söylüyor.