Türkiye’nin milli muharip uçağı Kaan’ın beyni niteliğindeki bilgisayarların da aralarında olduğu kritik teknolojileri üreten Türkiye Bilimsel ve Teknik Araştırma Kurumu TÜBİTAK bu kez uçağa radarda görünmezlik özelliği kazandıracak yazılımlar ile hayati görevdeki yaşam destek ve patlama önleme sistemlerini üretmek için yeni projelere odaklandı.
TÜBİTAK, Kaan’a radarda görünmezlik özelliği kazandırılması için kokpiti sarıp gürültü ve meteorolojik etkileri yalıtırken görüş imkânını artıran ve sürtünmeyi azaltan saydam yapı olan kanopinin tasarım süreçlerinde kullanılmak üzere “radar soğurucu çok katmanlı ince film yüzey kaplamasının elektromanyetik olarak modellenmesi ve optimizasyonu (RASEM)” yazılımını da geliştiriyor. KAAN’a “görünmezlik gömleği” giydirmek ve hava kanalına radarda düşük görünürlük özelliği kazandırılması amacıyla hava kanalı içine yerleştirilecek set tasarımları, test ve ölçümleri, uçağa ait radomun frekans seçici özellikte elektromanyetik tasarımı ve optimizasyonu için RASEM-RADOM yazılımı da TÜBİTAK tarafından hayata geçirilecek.
Ayrıca TÜBİTAK BİLGEM, Kaan’ın üstünde bulunan tüm elektronik sistemlerin birbirleriyle uyumluluğunu ölçen ve analiz eden EMC test sistemini ve Kaan’ın geometrisini belirleyen ve 5. nesil hayalet uçak için radar kesit alanının düşüklüğünü sağlayan “anten test sistemi”ni (NFRTF) de üretti.
Hassas ve tam vuruş özelliği var
Uçakta üstün hava hakimiyetini, yeni silahlarla artırılmış havadan havaya muharebe menzilini, yüksek, süpersonik hızda dahili silah yuvalarından hassas ve tam vuruşu, yapay zeka ve heterojen hesaplama desteği içeren “Yüksek Başarımlı ve Bütünleşik Aviyonik Sistemi” de bulunuyor.
Merkezi yönetim bilgisayarı, aviyonik ara yüz birimleri, deterministik ağ, çok çekirdekli gerçek zamanlı işletim sistemi ve ara katmanı yazılımlarının da aralarında olduğu TÜBİTAK imzalı teknolojiler Kaan’ın ilk uçuşunda kullanıldı.
Bilgisayarlar pilotun iş yükünü azaltıyor
Kaan’ın beyni olarak nitelendirilen bilgisayar sistemi TÜBİTAK Bilişim ve Bilgi Güvenliği İleri Teknolojiler Araştırma Merkezi tarafından üretildi. Sistem planlanan tarihten önce 2022’de Türk Havacılık Uzay Sanayii AŞ’ye (TUSAŞ) teslim edildi. Aviyonik bilgisayar sistemi emniyet kritik ve yüksek başarımlı işlemci modülleriyle deterministik ve yüksek hızlı iletişim altyapılarına sahip bulunuyor. Motor sistemleri yönetimi, uçuş sistemi yönetimi gibi kritik hava aracı yönetim fonksiyonlarıyla görev (haberleşme, seyrüsefer, AESA radar, elektronik harp, elektro-optik hedefleme ve silah) sistemlerinin veri işleme ve yönetim fonksiyonlarını bu bilgisayar gerçekleştiriyor. Görev bilgisayarları pilotun iş yükünü azaltacak ana ve kaska monteli göstergelerin görüntülerini de üretiyor.
Çok çekirdekli milli gerçek zamanlı işletim sistemi TÜBİTAK BİLGEM tarafından geliştirildi. Sistem Kaan’ın yüksek hesaplama ihtiyaçlarını karşılamak için çok çekirdekli hale getirildi ve Kaan’ın ilk uçuşunda ana yönetim bilgisayarları üzerinde kullanıldı.
TÜBİTAK BİLGEM, Kaan’ın 21 Şubat 2024’teki ilk uçuşunda kullanılan, “uçuş kontrol ve hava aracı yönetim bilgisayarları”nı, “merkezi yönetim bilgisayarları”nı, “görev yönetim bilgisayarları”nı, “aviyonik ara yüz birimleri”ni, “deterministik ağ”ı, “yüksek hızlı ağ”ı, “çok çekirdekli gerçek zamanlı işletim sistemi”ni, “ara katman yazılımları”nı geliştirdi.
TÜBİTAK Marmara Araştırma Merkezi (MAM), Kaan için muharip uçak pilotlarının yüksek fiziksel dayanım gerektiren koşullarda temel yaşamsal faaliyetlerini sürdürebilmeleri amacıyla “yaşam destek sistemleri”ni, muharip uçağın değişken durumları göz önüne alınarak yakıt tanklarında patlama ve yakıt kaynamasını önlemek için “patlama önleme sistemleri”ni geliştirecek.
Milli füze ve kitler de monte ediliyor
Kaan’ın mühimmat entegrasyonu ise TÜBİTAK Savunma Sanayii Araştırma ve Geliştirme Enstitüsü (SAGE) tarafından üretilecek.
Bu kapsamda TÜBİTAK SAGE, SOM A, SOM B1, SOM B2, HGK 82, HGK 83, HGK 84, NEB, GÖKHAN, KGK 82, KGK 83, Gökdoğan ve Bozdoğan gibi Türkiye’nin yerli ve milli füze ve silah sistemleri ile kitlerini Kaan’a entegre edecek.
