İngiliz haber ajansı Reuters tarafından yapılan bir araştırmaya göre SpaceX çalışanları, şirketin sahibi ABD’li milyarder Elon Musk’ın Mars görevi için talep ettiği yoğun çalışma temposuna ayak uydurabilmek için hayatlarını tehlikeye atıyor.
Haberde, 2014 yılından bu yana SpaceX tesislerinde 600’den fazla işyeri yaralanması belgelenmiş. Üstelik bu sayı, Reuters’a göre kamuya açık olmayan çok daha büyük bir miktarın sadece bir kısmı.
Şirketin en büyük altı tesisindeki yaralanma kayıtlarını ve kamuya açık kayıtları inceleyen Reuters, SpaceX’in standart işlemleri ihlal ederek çoğu yaralanmayı kayda geçirmediğini iddia ediyor. Soruşturma kapsamında çok sayıda SpaceX çalışanıyla görüşülmüş, bunlardan kimisi eski kimisiyse hâlâ söz konusu özel uzay şirketi için çalışıyor.
Bu yaralanmalardan 100’den fazlası kesik ve yırtılmalarla ilgili, 29’u kemiklerin kırıldığı ya da yerinden çıktığı durumlarla ilgili, 17’si el ve parmakların ezildiği, dokuzu ise ciddi kafa travmasının yaşandığı durumlar.
İşçiler, işyeri ortamındaki güvensiz çalışma şartlarından Musk’ın görüşlerini sorumlu tutuyor. Zira bu işçilere göre Musk’ın insanlığı kötüye giden gezegenden kurtarmak için SpaceX’in ön saflarda yer alması gerektiğini düşünmesinin bir sonucu olarak işçiler uzun saatler boyunca yoğun bir tempoda çalışmaya zorlanıyor.
Çalışanlara göre SpaceX, üretkenliğini hızlandırabilmek için belli başlı konularda “bürokrasiden kaçmış”.. Gazetecilere konuşan çalışanlar, üst düzey SpaceX yöneticilerinin güvenlik protokollerini ve ürün testlerini atladıklarını, bunun da bazen komaya ya da ölüme kadar götüren ciddi sonuçları olduğunu söylüyor.
Ölenler arasında 2014 yılında hayatını kaybeden eski bir deniz piyadesi de olan Lonnie LeBlanc’ın ölümü örnek verilebilir. Teksas’taki SpaceX tesisinde kamyondan düşen LeBlanc, başını yola çarpması sonucu hayatını kaybetmişti.
Ağır yaralanmaya örnek ise Ocak 2022’de, test uçuşu sırasında Raptor motorundan bir parçanın Francisco Cabada’ya saplanması sonucu işçinin komaya girmesi verilebilir. 2016 yılında Pasifik Okyanusu’na düşen uzay roketini çıkarmaya çalışırken bir işçinin de bacağı ezilmiş ve daha sonra bu bacağın kesilmesi gerekmiş.
SpaceX’te işyeri güvenliğinin bu denli az olması ve çalışanların yoğun bir tempoda çalışması, uzay endüstrisindeki rekabeti de gözler önüne seriyor. SpaceX artık bu sektörün demirbaşlarından biri olarak görülüyor. Öyle ki NASA’nın en çok iş yaptığı şirketlerin başında geliyor, ABD’nin Uzay Kuvvetleri bile gizemli uzay uçağını SpaceX roketiyle fırlatmaya hazırlanıyor. Şirket şu anda 100 milyar dolardan fazla değere sahi. Bazıları şirketin 2027’ye kadar halka açılacağına inanıyor.
SpaceX’in sadece Teksas’taki tesisinde yaralanma oranı 100 işçi başına 4,8’miş ki bu verinin, sektör ortalamasının 0,8 katı üstünde olduğu belirtiliyor. SpaceX her ne kadar ABD İş Güveliği ve Sağlığı İdaresi’ne yaptığı açıklamalarda personeline kapsamlı güvenlik eğitimi verdiğini ve iş güvenliğini denetleyen “sorumlu mühendisler” istihdam ettiğini söylese de düzenleyicileri etkilemeyi başaramayarak toplamda 50 bin dolarlık cezaya çarptırıldı. Şirketin değerinin 100 milyar dolar olduğunu varsayarsak, şirket için bunun mütevazı bir miktar olduğu söylenebilir.
