ABD’de sekiz günlük gazete salı günü OpenAI ve Microsoft’a dava açtı. Bu sekiz gazete birbirine ortak olan OpenAI ve Microsoft’u yapay zeka dil modellerini güçlendirmek için kendi haberlerini izinsiz kullanmakla suçladı.
Dava açan gazeteler şöyle: The New York Daily News, The Chicago Tribune, The Orlando Sentinel, The Sun Sentinel of Florida, The San Jose Mercury News, The Denver Post, The Orange County Register and The St. Paul Pioneer Press. Hepsi ülkenin en büyük ikinci gazetecilikişletmesi olan Alden’in iştirakleri MediaNews Group ve Tribune Publishing’e ait.
Açılan davanın detaylarına girmeden önce ChatGPT gibi bizi modelleyen sohbet robotlarının ardındaki dil modellerinin mekanizmasını anlamamız gerekiyor. Verdiğimiz komutlara saniyeler içinde cevap veren sohbet robotlarının ardında büyük veri kümeleriyle beslenen dil modelleri yatıyor. Bu çok büyük veri kümeleri dijital ortama yüklenmiş, herkese açık içeriklerden elde ediliyor. Bu içerikler arasında edebiyatçı ve yazarların dev eserleri de var, okuyucusuna bilgiyi 10Haber gibi ücretli abonelik sistemiyle ulaştıran gazete içerikleri de. Sorun da burada başlıyor: OpenAI gibi şirketler yapay zeka modellerini ‘eğitmek’ için çekip aldıklarıı içeriklerin ne kadarını sahibinin izniyle kullanıyor, ne kadarını habersizce?
NYT 27 Aralık’ta OpenAI ve en büyük hissedarı Microsoft’a “Yapay zeka teknolojilerini eğitmek için NYT’ye ait milyonlarca haberi kullanarak telif hakkını ihlal etmek” suçlamasıyla dava açtı. Dava dilekçesinde sohbet robotlarının güvenilir bilgi kaynağı olmak için haber kuruluşlarıyla rekabet ettiği belirtildi.
NYT gelirlerinin üçte ikisini gazetesi için yarattığı özgün içeriklere her ay belirli bir abonelik ücreti ödemeyi kabul etmiş 15 milyonu aşkın aboneden elde ediyor. Harcamalarının çoğunu o içeriği üretmek için yapıyor, binlerce gazeteci istihdam ediyor. O yüzden bu içeriğin ücretsiz okunmasını istemiyor (Aynı durum 10Haber için de geçerli: Okurlarımıza her gün özgün ve güvenilir içerik sunmaya çalışıyoruz, bunun için oldukça yüksek giderimiz var ve bu giderleri karşılayan gelirlerimizin üçte ikisini de okurlarımızın ödediği abonelik ücretlerinden elde ediyoruz. Daha az gelir elde etme pahasına okuru rahatsız edecek ve onun okuma deneyimini tatsızlaştıracak reklam bombardımanı yaratmıyoruz).
Sekiz gazetenin şikayeti ne?
Şimdi gelelim bu sekiz gazetenin şikayetine. Dava dilekçesinde OpenAI ve Microsoft, ChatGPT ve Microsoft Copilot gibi yapay zeka modellerini eğitmek ve beslemek için telif hakkıyla korunan içerikleri izinsiz kullanmakla suçlanıyor. Gazeteler iki şirketten belli bir tazminat talep etmese de şirketlerin jüri önünde yargılanmasını istiyor.
Dava dilekçesinde sohbet robotlarının ancak abone ücreti ödendiğinde görülebilecek içeriklerin tamamına ulaşabildiği ve bunları kaynak vermeksizin veri tabanına dahil ettiği belirtiliyor. Bu da okurların gazetelerin ücretli içeriklerine erişmek için para ödemesine gerek kalmamasına neden oluyor ve gazetelerin para kazanmasının önüne geçilmiş oluyor.
Alden’in gazetelerinin başındaki genel yayın yönetmeni Frank Pine “Yayınlarımızda bilgi toplamak ve haber yapmak için milyarlarca dolar harcadık. OpenAI ve Microsoft’un kendi işlerini kurmak için çalışmalarımızı çalıp Big Tech’lik taslamasına izin veremeyiz” dedi.
Alden’in tek sıkıntısı bu da değil; sohbet robotları aldıkları içerikleri bazen yanıltıcı şekilde sentezleyerek yanlış şekilde referans gösterebiliyor. Bu da gazetelerin itibarını zedeleyerek bilgi kirliliği yaratıyor. Mesela ChatGPT’ye Chicago Tribune’nin hangi bebek yatağını önerdiği sorulduğunda gazetenin hiçbir zaman tavsiye etmediği Boppy yenidoğan yatağını önermiş. Halbuki o yatak bebek ölümleriyle ilişkilendirildiği için ürün geri çekilmek zorunda kalınmış.
OpenAI yol yapıyor
OpenAI sözcüsü ise Alden’in endişelerinden daha önce haberdar olmadıklarını, ancak önlerindeki fırsatları görmek için birçok haber kuruluşuyla ortaklıklar kurduklarını, görüşmelere devam ettiklerini söyledi. Microsoft ise konu hakkında yorum yapmayı reddetti.
Nikkei şirketine ait Financial Times pazartesi günü OpenAI ile anlaşmaya vardığını ve içeriklerinin kullanılmasına izin vereceğini açıkladı. Taraflar arasındaki anlaşmanın detaylarını bilmiyoruz. OpenAI’ın bunun dışında Business Insider ve Politico’nun sahibi Alman devi Axel Springer, Associated Press ve Le Monde ile de anlaşmaları var.
NYT hak arama yoluna girdiğinde Microsoft tarafından “kıyamet senaryoları yazmak”la suçlanmıştı. Sekiz gazete ne itham yöneltilecek merak konusu.
