ABD’de Light Bio adlı şirket sürekli ışık yayabilen bir mantar türünün genlerini petunya bitkisine aktararak ürettiği ‘biyolüminesans’ lambayı 29 dolara (890 lira) ön satışa çıkardı. Prestijli bilim yayını Nature’ın haberine göre firma nisanda 50 bin petunyayı sipariş verenlerin adresine göndermeye başlayacak.
Özel bakım gerektirmeyen ‘Ateşböceği Petunyası’ gündüzleri bitki gibi görünüyor, hava karardıktan sonra ışık saçmaya başlıyor.
Bilim insanları bu gelişmenin biyolüminesan (biyo = canlı, lüminesan = ışık) bitkilerin geliştirilmesinde büyük bir ilerleme olarak görüyor. Ürün hem dekoratif kullanım için hem de bitki sağlığını biyolüminesan yoluyla izlemek ve araştırmak için yeni olanaklar sunuyor.
Petunyalarla bütün evi aydınlatamazsınız, parlak bir dolunay ışığı kadar ışık alırsınız
Nature’ın görüş aldığı İspanyol bitki biyoloğu Diego Orzáez çıplak gözle görülebilecek kadar parlak şekilde biyolüminesans olabilen ve bitki severlere satılan bir ürün geliştirilmesini “çığır açan bir olay” diye tanımlıyor: “Bir Avrupalı olarak ABD’deki tüketicilerin bu bitkilere sahip olacakları için kıskanıyorum.”
Light Bio’nun CEO’su ve kurucu ortağı Keith Wood 1980’lerden beri hücrelerinin içindeki kimyasal reaksiyonlar yoluyla ışık yayan biyolüminesans bitkiler üzerinde çalışıyor.
1986’da meslektaşları ile birlikte ilk bitkiyi konunun temellerini öğrenmek için üretmiş. Daha sonra yaptıkları denemelerde bitkilerin yeterince parlak olmadığını ve kimyasal reaksiyonları beslemek için özel gıdalara ihtiyaç duyduğunu görmüş.
Petunyanızı büyütüp bir kısmını arkadaşınıza verir misiniz? Verirseniz şirket bununla baş eder?
‘Ateşböceği Petunyası’ biyolüminesans mantar ‘Neonothopanus nambi’den gelen bir grup gen sayesinde güçlü ışık veriyor ve özel beslenmeye ihtiyaç duymuyor. Bitkiye iyi bakılırsa ve güneş ışığı alırsa daha parlak ışık veriyor. Yine de evinizi tamamen bununla aydınlatacağınızı düşünmek çok gerçekçi değil.
Teknolojinin arkasında iki bilim insanı var. Biri Moskova Üniversitesi’nden Ilia Yampolsky. Diğeri Londra’dan sentetik biyoloji profesörü Karen Sarkisyan. Sarkisyan ışığın daha çok dekoratif amaçlı olduğunu vurguluyor: “Dolunaylı parlak geceleri düşünün, o güçte hafif yeşil bir parıltı oluşturuyor.”
Petunyanızı arkadaşınızla paylaşır mısınız
Bir de şeytanın aklına gelebilecek bir soru: Tıpkı bahçenizdeki diğer çiçeklere yapabildiğiniz gibi petunyanızı büyütüp bir kısmını arkadaşınıza verseniz? Bu soruya da Sarkisyan cevap veriyor: “Teknolojinin patenti Light Bio’da ama böyle bir şey olursa da şirket sert yaptırımlar peşinde koşmayacak: Bu ihtimalle baş etmenin en yapıcı yolu daha iyi ürünler ortaya çıkarmak.”