Monthly Notices of the Royal Astronomical Society’de yayınlanan çalışmaya göre Güneş Sistemi’nden 40 ışık yılı uzaktaki bir yıldızın yörüngesinde Dünya’ya çok benzeyen bir gezegen keşfedildi. Bu ötegezegen Dünya’nınkine yakın boyutta ve bu da onun benzer şekilde kayalık bir gezegen olduğuna işaret ediyor. Gliese-12b olarak adlandırılan bu ötegezegen ev sahibi yıldızdan yaşama elverişli olabilecek bir uzaklıkta.
Avustralya’daki Southern Queensland Üniversitesi’nden astrofizikçi Shishir Dholakia, ScienceAlert’e verdiği demeçte “Bu gezegenin yaşanabilirlik konusunda bize en net cevapları vereceğine inanıyorum. Ev sahibi yıldızı durağan, son derece yakın” diye belirtiyor.
Henüz bilmediğimiz şeylerin başında Gliese-12b’nin bir atmosfere sahip olup olmadığı geliyor. Bunun bilinmesi onun Dünya gibi gerçekten yaşama elverişli mi yoksa Venüs gibi cehennemden hallice bir gezegen mi olduğu konusunda gökbilimcilere daha fazla bilgi sağlayabilecek.
Dholakia “Gliese-12b soğuk yıldızların yörüngesindeki Dünya büyüklüğündeki gezegenlerin atmosferlerini koruyup korumadığını incelebileceğimiz en iyi örneklerden biri; bunu bilmek bize galaksimizdeki gezegenlerin yaşanabilirliğini anlamamızda ileriye doğru kritik bir adım olur” diyor.
Şimdiye kadar Güneş Sistemi’nin dışında ötegezegen dediğimiz 5600’dan fazla gezegen bulunsa da bunlardan hiçbiri Dünya’nın benzeri değildi. Keşfedilenlerin çoğu Dünya’dan çok daha büyüktü. Bazıları Dünya’nın boyutunda ya da ağırlığında olsa da yaşanabilirlik koşullarını karşılamıyorlardı.
Nedir bu yaşanabilirlik koşulları?
Ev sahibi yıldıza uygun uzaklıkta, yani Dünya gibi Güneş’ine ne çok yakın olup yanacak ne de çok uzak olup donacak durumda olmak. Yıldıza uygun mesafede olmak yaşam için gerekli suyun buharlaşmaması ya da donmaması anlamına da geliyor. Mesela bizim Güneş Sistemi’mizde Venüs Güneş’e daha yakın olduğu ve onu koruyacak atmosferi de olmadığı için suya sahip olmadığı gibi kavurucu ölçüde de sıcak. Mars uygun mesafede diyebileceğimiz bir noktada olsa da yaşama ev sahipliği yapmıyor. Yaşanabilir bölgede olmanın yaşama elverişli olduğu anlamına gelmediğinin en güzel örneklerinden biri.
Ötegezegen teleskobu TESS ile Gliese-12’yi keşfeden gökbilimciler bu gezegenin ev sahibi yıldızın yörüngesindeki her bir dönüşünün 12,76 günde tamamlandığını gördü. Güneş Sistemi’nde bu hızda bir dönüş sıkıntı çıkaracak olsa da Gliese-12’nin ev sahibi yıldızı kırmızı cüce. Yani Güneş’ten çok daha soğuk ve sönük. Ötegezegenin aldığı radyasyon Dünya’nın Güneş’ten aldığının yaklaşık 1,6 katı.
Gliese-12b’nin tahmini yüzey sıcaklığı 42 derece. Dünya’nın ortalama yüzey sıcaklığı ise 15 derece. Ötegezegenin atmosfere sahip olup olmaması yüzey koşullarının nasıl olduğu konusunda bilim insanlarına fikir verebilir. Çünkü bilim insanları şu an gezegenin atmosferi olmasaydı sahip olacağı sıcaklığa göre fikir yürütüyor. Gliese-12b Venüs’ün aldığı radyasyonun yüzde 85’i kadarını alıyor.
Bilim insanlarının şimdiki hedefi James Webb Uzay Teleskobu’nu (JWST) ötegezegeni daha iyi inceleyebilmek için kullanmak. Dholakia “JWST bize bu gezegenin atmosferinin neye benzediğine dair daha açık bir tablo sunacaktır” diyor.
