ABD’li milyarder Elon Musk “Tencere dibin kara seninki benden kara” gibi sözler işitmemek için OpenAI’ya şeffaf davranmadığı için açtığı davadan günler sonra kendi yapay zeka girişimi xAI’ın geliştirdiği sohbet robotu Grok’un kodlarının bu hafta açık kaynak haline getirileceğini duyurdu.
xAI geçen yıl Grok’u piyasaya sürdüğünde kullanıcılara “gerçek zamanlı” olarak bilgiye erişim ve sohbet robotunun “politik doğruculuktan” etkilenmeyen görüşler bildirmesi gibi özellikler vaat etmişti. Malum OpenAI ve Google gibi şirketlerin geliştirdiği yapay zekalarda nefret söylemine çıkabilecek her türlü ifade yasaklı. Hatta Google politik doğruculuğu öyle abarttı ki Gemini’nin görsel oluşturma özelliği komut girilen tüm insanları siyahi ya da Asyalı olarak betimliyordu. Öyle ki bir noktada İkinci Dünya Savaşı’ndaki Naziler bile siyahi olarak resmedilmişti.
Grok’un tamamen mi açık kaynak olacağı hakkında herhangi bir şey söylemedi Elon Musk. Ama OpenAI’ya açtığı davaya nispet olarak böyle bir karar aldıysa tamamını açık kaynak yapması muhtemel.
Musk OpenAI’ya neden dava açtı?
Musk yaklaşık 10 yıl önce Google’ın yapay zeka alanındaki hakimiyetini kırmak için Sam Altman ve birkaç kişiyle daha OpenAI’yı kurdu. Şirketin amacı “yapay genel zeka” yani sıradan bir insanın sergileyebileceği tüm özellikleri sergileyebilen bir yapay zeka türü olan ve bir nevi pandoranın kutusunun açılması anlamına gelecek teknolojinin tek bir şirketin elinde olmamasıydı. Yani OpenAI yapay genel zekaya ulaşmaya çalışacak ve ulaştığında da elindeki gücü teraziye yatırarak ya tüm dünyayla paylaşacak ya da tehlikeli olduğuna kanaat getirerek ortadan kaldıracaktı.
Şirkete en az 44 milyon dolar harcayan Musk en nihayetinde OpenAI’yı Tesla’ya bağlamaya çalışıp bir de CEO’luk taslamaya başlayınca şirkette bir güç savaşı çıktı ve 2018’de Musk’a kapı göründü. OpenAI için ise Microsoft dönemi başladı. Musk yatırımlarını çekse de devreye giren Microsoft bugüne kadar şirkete 13 milyar dolarlık bir yatırım yaparak teknolojilerinden faydalandı. Ancak Musk’ın açtığı anlaşma bize gösteriyor ki Microsoft ve OpenAI arasındaki anlaşma, start-up yapay genel zekaya ulaşana kadardı. Yani yapay genel zeka noktasına gelindiğinde bu anlaşma son bulacaktı. İşte Elon Musk’ın davası burada devreye giriyor.
Elon Musk diyor ki OpenAI GPT-4 sürümüyle zaten yapay genel zekaya ulaştı ve hem kendi kârını hem de Microsoft’un kârını düşünerek bu teknolojiyi kendisine saklıyor. OpenAI kâr amacı gütmeyen bir şirket normalde ama şirketin CEO’su Sam Altman şirketin çalışmalarında şeffaflık olmamasını tıpkı anne edasıyla “Ben teknolojime güveniyorum, çevreye güvenmiyorum” diye meşrulaştırmaya çalışıyor. Dolayısıyla kuruluş sözleşmesine uyarak ya yazılımını açık kaynak yapmalı ya da kâr amacı güden bir şirket gibi davranmayarak çalışmalarına son vermeli.
Açık kaynak meselesi uzun zamandır tartışma konusu
Yapay zeka araştırmalarında yazılım kodlarını açık kaynak yapmak demek bağımsız yazılımcıların da o kodlara ulaşabilmesi anlamına geliyor. Böylelikle açık kaynak projeler topluluk tabanlı gelişimle ilerliyor. Yani bir yazılımcı projeyi iyileştirebileceği, geliştirebileceği gibi daha da özelleştirebiliyor.
Açık kaynak mevzusu geçen yıl Meta bu yola girdiğinden beri bir tartışma konusu. O zaman şirketler Meta’yı kötü ellerde tehlikeli olabilecek bir teknolojiyi kontrolsüzce serbest bırakmakla suçlamıştı. Yapay zekanın üç babasından biri olarak görülen ve Meta’nın baş yapay zeka uzmanı Yann LeeCun ise bir teknolojiyle en iyi mücadele şeklinin onu tanımak olduğunu söylemişti. LeeCun’a göre hakkında çok az bilgimiz olan bir şeyle mücadele edemezdik. Şimdi Musk’ın davası bu fitili bir kez daha ateşledi.
OpenAI’nin ilk destekçilerinden olan Vinod Khosla, Musk’ın açtığı davayı “yapay genel zekaya ulaşma hedeflerinden ve faydalarından dikkati dağıtma” olarak niteledi. Andreessen Horowitz’in kurucu ortağı Marc Andreessen ise Khosla’yı yapay zeka alanındaki araştırmalarda “açık kaynağı yasaklatmak için lobicilik faaliyetleri yürütmekle” suçladı. “İnsan refahını artıran her önemli yeni teknoloji, ahlaki açıdan panikle karşılanıyor” diyen Andreessen’in şirketi de açık kaynaklı sohbet robotu olan Mistral’i destekliyor.
Geçen ay Google da Gemini’nin değil belki ama Gemma’nın kodlarını bağımsız yazılımcılarla paylaşmıştı. Musk ise zaten uzun zamandır açık kaynağı savunan liderlerden biri. Mesela elektrikli otomobil şirketi Tesla patentlerinin çoğunu açık kaynak olarak diğerleriyle paylaşıyor. Musk 2014 yılında “Tesla yeknolojimizi iyi niyetle kullanmak isteyen hiç kimseye patent davası açmayacaktır” demişti. X’in de geçen yıl bazı algoritmaları açık kaynak haline getirildi.
Musk’ı eleştirecek pek çok konu bulunabilir belki de ama konu açık kaynak ve şeffaflık olduğunda bazı rakiplerinden daha önde olduğu ortada.
