Meğer Türkiye’de bir üniversite sessiz sedasız bir kuantum bilgisayar geliştirmiş. Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği’nin üniversitesi Ekonomi ve Teknoloji Üniversitesi (ETÜ) bünyesinde geliştirilen bu bilgisayar bugün hem kamuoyuna tanıtılacak hem de Türk biliminin hizmetinde çalışmaya başlayacak.
Kuantum bilgisayar, kuantum fiziğinin ‘süperpozisyon’ adı verilen özel durumundan yararlanarak yapılan bilgisayarlara verilen genel isim. Dünyada bu bilgisayarlardan çok fazla yok; kuantum bilgisayarlar henüz geliştirilme aşamasında. IBM ve Google gibi şirketlerin öncülüğünde yapılan bu geliştirme çalışmalarında bugüne kadar önemli mesafeler kat edilse de, henüz kuantum bilgisayarın emekleme devresinde olduğu genel kabul gören bir görüş.
TOBB Ekonomi ve Teknoloji Üniversitesi’nin (Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği Ekonomi ve Teknoloji Üniversitesi ) uzun yıllardır süren çalışmalarıyla geliştirilen Türkiye’nin ilk kuantum bilgisayarı bugün düzenlenecek törenle tanıtılacak. Bilgisayar veri güvenliği, yapay zeka, savunma sanayisi ve simülasyonlar gibi pek çok alanda kullanılacak.
TOBB Ekonomi ve Teknoloji Üniversitesi’nin uzun yıllardır süren çalışmalarıyla geliştirilen Türkiye’nin ilk kuantum bilgisayarı veri güvenliği, yapay zeka, savunma sanayisi ve simülasyonlar gibi pek çok alanda kullanılacak.
TOBB ETÜ Teknoloji Merkezi’nde gerçekleştirilecek tanıtım törenine Cumhurbaşkanı Yardımcısı Cevdet Yılmaz, Cumhurbaşkanlığı Savunma Sanayii Başkanı Prof. Dr. Haluk Görgün, TOBB Başkanı Rifat Hisarcıklıoğlu ve TOBB ETÜ Rektörü Prof. Dr. Yusuf Sarınay’ın da aralarında olduğu çok sayıda yetkilinin katılması bekleniyor.
Kuantum bilgisayar klasik bilgisayarlardan farklı olarak işlemleri “bit” yerine “kuantum bitleri” (kubit) ile gerçekleştiriyor. Bu teknoloji hesaplama gücünü milyonlarca kat artırarak karmaşık problemlerin çözümünde önemli bir avantaj sunuyor. Türkiye’nin bu bilgisayar sayesinde bilgi işlem teknolojilerindeki uluslararası rekabet gücünü artırması hedefleniyor.
Tanıtım töreninde TOBB ETÜ’de geliştirilen kuantum bilgisayarının isim ve özellikleri açıklanacak. Bilgisayarın kaç kübit gücünde olduğu da bugün belli olacak. Ayrıca katılımcılar bu teknolojiyi yakından inceleme fırsatı bulacak. TOBB ETÜ bu bilgisayarı sürekli geliştirilebilir bir altyapıyla tasarlayarak Türkiye’nin teknolojik bağımsızlığına ve kuantum teknolojileri ekosistemine liderlik etme vizyonuna katkı sağlamayı amaçlıyor.
Kuantum bilgisayarlar ne işe yarıyor?
-Kuantum bilgisayarlar klasik bilgisayarlardan farklı olarak kuantum mekaniğinin prensiplerini kullanıyor ve bu nedenle bazı görevlerde büyük avantajlar sunuyor. Bunların başında süperpozisyon özelliği sayesinde aynı anda birden fazla durumu temsil edebilmeleri geliyor. Bu bilgisayarlar aynı anda çok sayıda işlemi gerçekleştirebilme yeteneğine sahip bulunuyor. Özellikle büyük veri analizi, optimizasyon ve simülasyon gibi alanlarda klasik bilgisayarlara göre çok daha hızlı çözümler üretebilir.
-Klasik bilgisayarlar için hesaplama açısından son derece zor ve zaman alıcı olan bazı matematiksel ve bilimsel problemler kuantum bilgisayarlar tarafından çok daha kolay şekilde çözülebiliyor.
– Kuantum bilgisayarlar kriptografi alanında RSA ve diğer klasik şifreleme sistemlerini çözmede (örneğin, Shor algoritması ile), optimizasyon alanında lojistik, finans ve endüstrideki karmaşık optimizasyon problemlerini çözmede, kimya ve malzeme bilimi alanında kullanılıyor ve moleküler simülasyonları klasik bilgisayarlardan çok daha hızlı ve hassas şekilde yapabiliyor.
– Kuantum bilgisayarlar bazı algoritmalarda (örneğin, Shor veya Grover algoritmaları) klasik bilgisayarlara kıyasla üstel hızlanma sağlıyor. Bu belirli problemler için çok kısa sürede çözümler üretebilmesi anlamına geliyor. Bu bilgisayarlarla belirli hesaplama görevlerini daha az enerjiyle gerçekleştirmek mümkün. Kuantum bilgisayarlar özellikle büyük veri merkezleriyle kıyaslandığında daha sürdürülebilir bir çözüm sunabiliyor.
-Kuantum bilgisayarlar kuantum mekaniği tabanlı sistemlerin simülasyonunda doğrudan üstünlük sağlıyor. Bu özellikle ilaç geliştirme, kimyasal reaksiyonların simülasyonu ve yeni malzemelerin keşfi gibi alanlarda devrimsel ilerlemelere yol açabilir.
Kuantum bilgisayarlar klasik şifreleme yöntemlerini kırma potansiyeline sahip olsa da daha güvenli kuantum şifreleme sistemlerinin de (örneğin, kuantum anahtar dağıtımı) temelini oluşturuyor. Çığır açıcı özellikleri olan kuantum bilgisayarlar finans alanında risk analizi ve portföy optimizasyonunda, sağlık alanında genetik analiz ve ilaç keşfinde, yapay zeka alanında rota planlaması ve optimizasyonu, yapay zeka alanında makine öğrenimi modellerini hızlandırmada kullanılıyor.
TOBB ETÜ genç araştırmacıları bu alana teşvik etmeyi ve “Kuantum Ekosistemi” adı altında bir platform oluşturarak girişimcilere destek sunmayı da planlıyor. Yerli donanım ve bileşen geliştirilmesine yönelik bu adımın Türkiye’ye küresel ölçekte rekabet avantajı kazandırması bekleniyor.
