İlklere imza atan ve bu sayede epeyce konuşulan Cop28 zirvesinin ardından gözler Cop29’a çevrildi. Bu yılki zirvenin Rusya’nın “Ukrayna savaşını kınayan ülkelere onay vermem” çıkışının ardından Azerbaycan’da düzenlenmesine karar verilmişti. Ancak çevrecilerin bu konuda endişeleri var. Bu endişelerden biri Azerbaycan’ın petrol zengini olması, diğeri ise organizasyon komitesinin tamamının erkeklerden oluşması. İlki için bir şey yapılamasa da ikincisinde değişikliğe gidildi.
Dünyanın en ilgi çeken iklim zirvesi olan Cop aralık ayında yapılacak olsa da organizasyon komitesinin aylar önceden çeşitli ülkelerle görüşerek bir önceki sene alınan kararlardaki ilerlemeleri ya da neler yapmayı planladıklarını görüşmesi gerekiyor. Azerbaycan’ın bu görüşmeleri yapmak için seçtiği 28 komite üyesinin hepsi erkeklerden oluşuyordu.
Bu karar üzerine özellikle çevreci kadın hareketleri tepki gösterdi. She Changes Climate hareketi Azerbaycan’ın davranışını “gerici” olarak nitelendirerek “İklim değişikliği dünyanın yarısını değil tamamını etkiliyor” dedi. Tarihi 2015 Paris Anlaşması yapıldığında Birleşmiş Milletler’in iklimden sorumlu yetkilisi olan Christiana Figueres tamamı erkeklerden oluşan komiteyi “şok edici ve kabul edilemez” bulduğunu söyledi.
Cumhurbaşkanı İlham Aliyev tepkiler üzerine komiteye 12 kadın ve bir erkek daha ekledi. Komiteye dahil edilen kadınlar arasında Ekoloji ve Doğal Kaynaklar Bakan Yardımcısı Umayra Taghiyeva, İnsan Hakları Komiseri Sabina Aliyeva ve Aile, Kasın, Çocuk Sorunları Devlet Komitesi Başkanı Bahar Muradova var.
Ancak She Changes Climate’in kurucularından Elise Buckle “Bu olumlu bir ilerleme ama hâlâ cinsiyet eşitliğinden uzağız” diyerek 29 erkeğe karşı 12 kadının olmasını eşit bulmadığını söyledi. Yönetim kurullarının yüzde 30’u ve daha fazlası kadınlardan oluşan şirketlerin cinsiyet çeşitliliği daha homojen şirketlere kıyasla daha iyi iklim yönetimine sahip olduğu görülüyor.
İklim zirvesinin fosil yakıtlara bağımlı ülkelerde gerçekleşmesi
Cop29 komitesinin neredeyse tüm üyeleri bakan ve devlet yetkililerinden oluşuyor. Azerbaycan’ın devlete ait gaz dağıtım şebekesinin başı da komitede yer alıyor. Geçen yıl Birleşik Arap Emirlikleri’nde düzenlenen zirvenin komite başkanlığını devlete ait petrol şirketi Adnoc’un CEO’su Sultan Al Jaber yapmıştı. Bu yılki komite başkanlığını ise Azerbaycan’ın Ekoloji ve Doğal Kaynaklar Bakanı Muhtar Babayev yapacak. Babayev 26 yıl devlete ait petrol şirketi Socar’da çalışmıştı.
Ayrıca İngiliz gazetesi The Guardian’ın iddiasına göre Azerbaycan önümüzdeki 10 yıl içinde fosil yakıt üretimini üçte bir oranında artırmayı planlıyor. ABD Uluslararası Ticaret İdaresi’ne göre Azerbaycan’ın milli gelirinin neredeyse yarısı ve geçen yılki ihracat gelirinin yüzde 92,5’inden fazlası petrol ve doğal gazdan.
Cop28’in Başkanı Sultan Al Jaber zirve öncesi görüştüğü ülkeleri fosil yakıt kullanımını artırmaya teşvik etmekle suçlanıyor. Al Jaber iddiaları reddetse de zirve sırasında “fosil yakıtları terk etmenin bilimsel bir dayanağı olmadığını” iddia etmesiyle bir kez daha tepki toplamıştı.
She Changes Climate “Çevresel bütünlüğü korumak bizim ve pek çok sivil toplum kuruluşu için endişe kaynağı olmaya devam ederken fosil yakıt endüstrisi ile Cop yönetimi arasında kalın bir set çekilmesini istiyoruz” diyerek fosil yakıt endüstrisinin iklim zirvesinde yetkili bir konumda olmaması çağrısı yaptı.
