220’den fazla insanın ölümüne neden olan, etkileri 15 yıl daha sürecek Helene Kasırgası’nın yaraları henüz sarılmamışken çok daha büyük bir felaket Amerika’ya ulaştı bile: Milton Kasırgası. ABD’nin dev Florida eyaletini doğrudan vuran kasırga yüzünden gece boyunca saatte 257 kilometreye varan rüzgar ve ciddi deniz kabarması yaşanmakta. Daha şimdiden bölgeden ölüm haberleri gelmeye başladı; Florida eyaletinin dev şehirlerini vuran ve hızıyla beşinci seviye kasırgaya dönüşen Milton bir fırtına için biçilen en yüksek tehlike düzeyine ulaşmış durumda.
Yaklaşık iki hafta önce dördüncü tehlike seviyesindeki Helene’in Florida kıyılarını vurduktan sonra Kuzey ve Güney Carolina ile Georgia’ya bıraktığı ölüm ve yıkımın büyüklüğünü artırması muhtemel. Bazı yerlerde enkaz hâlâ kaldırılabilmiş değil.
Florida Valisi Ron DeSantis salı günkü açıklamasında “dışarı çıkacaksanız şimdi tam zamanı” diyerek bundan sonra dışarı çıkmanın çok tehlikeli olacağının altını çizdi.
Milton Kasırgası şimdiden Florida’nın büyük şehirlerini vurdu bile. Yukarıda The New York Times gazetesinin yayınladığı son kasırga haritası var.
103 yıl sonra ilk
Tampa Körfezi kasırganın bölgeyi doğrudan vurmasına hazırlanıyor. Bu 1921’den bu yanaki en büyük kasırga olacak. Nüfusu yoğun, hızla büyüyen ve alçak arazilere sahip bölge tüm bunlara rağmen ABD’de kıyı taşkınlarına karşı en savunmasız yerlerden biri. Tampa Körfezi’ni çevreleyen bölgede üç milyondan fazla insan yaşıyor.
Tahliye edilenlerden bazıları fırtınadan kaçmaya çalışırken yoğun trafikle ve yakıtı bitmiş benzin istasyonlarıyla karşılaştı. Clearwater ve St. Petersburg’u içine alan Pinellas County’nin acil durumu yönetim başkanı Cathie Perkins “Bu kolayca üstesinden gelebileceğimiz bir şey değil” dedi. Perkin “Okyanus oturma odalarınıza kadar girecek. Arkasına büyük bir basınç alarak yükselen bir sudan bahsediyoruz, kolay kolay üstesinden gelebileceğinizi düşünmeyin” dedi. Petersburg’dai pek çok iş yeri dün kapalıydı. Bölge sakinleri hâlâ açık birkaç mağazadan son dakika eksiklerini tamamlamaya çalıştı. İhtiyaç listesinde su, pil ve kömür gibi şeyler vardı.
Fotoğraf: NOAA
Şiddetli rüzgarlar, fırtına dalgası ve ölümcül sel
Kasırga araştırma merkezi Tampa Körfezi ile komşu kıyıların dört metreye varan dalgalarla boğuşacağını söyledi. Yarımadanın orta ve kuzey kesimlerinde de şiddetli yağışlar bekleniyor. Bazı bölgelerin 18 inç yağış alacağı tahmin ediliyor. Bu da selleri tetikleyecek bir durum.
Yetkililer yarımadanın batı yakasındaki hemen her ilçeye zorunlu tahliye emri verdi. Yerel yetkililer de bölge sakinlerini mümkün olduğunca çabuk evlerinden ayrılmaya çağırdı. Bazıları için kaçmak o kadar kolay olmadı. Biraz önce de değindiğimiz gibi pazartesi günü yaşanan trafik sıkışıklığını dün yakıt sıkıntısı aldı. GasBuddy’ye göre dün gece eyaletteki 1300 benzin istasyonunda yakıt tükenmişti. GasBuddy, Tampa ve St. Petersburg bölgesinin yüzde 47’sinde yakıt olmadığını söyledi.
Helene’in bıraktığı yarayı derinleştirecek
Milton özellikle Helene Kasırgası’nın bıraktığı yaraları sarmaya çalışanlar için endişe verici. Helene körfezin kıyı şeridindeki dalgaların iki metre yükselmesine neden olmuştu. Yani Milton aynı bölgede bunun iki katı dalgalar yaratacak. Petersburg’da bazı sokaklarda hâlâ su altında kalmış mobilyalar ve ağaç dalları duruyor. Floridalı yetkililer Milton rüzgarlarında silah haline gelmemeleri için enkazı temizlemeye çalıştıklarını söyledi.
Astronotlar ve araştırmacılar da gözlerini Milton’a çevirdi. NASA astronotu Matthew Dominick, Dragon Endeavour uzay aracından fırtınanın ne kadar büyük olduğunu gösteren bir video çekti.
Timelapse flying by Hurricane Milton about 2 hours ago.
1/6400 sec exposure, 14mm, ISO 500, 0.5 sec interval, 30fps pic.twitter.com/p5wBlC95mx
— Matthew Dominick (@dominickmatthew) October 8, 2024
Fırtınaya hazırlık: Her yer kapandı
Bu süreçte Walt Disney World, Universal Studios ve Orlando’dak, SeaWorld gibi turistik yerler de geçici olarak kapanacaklarını açıkladı. Tampa’daki Florida Akvaryumu, hayvanları daha güvenli yerlere taşıyacaklarını söyledi.
Tampa Uluslararası Havaalanı, St. Pete-Clearwater Uluslararası Havaalanı ve Orlando Uluslararası Havaalanı da geçici olarak kapalı kalacaklarını söyledi. FlightAware’e göre bugün ABD içine ve dışına 1700’den fazla uçuş iptal edildi.
Güney Florida Üniversitesi ve Tampa Üniversitesi dahil birçok okul da geçici süreliğine kapalı.
Beyaz Saray kasırgaya hazır
Beyaz Saray pazartesi günkü açıklamasında Federal Acil Durum Yönetim Ajansı’nın hem Milton hem de Helene Kasırgası için yeterli fona sahip olduğunu söyledi. Ajans fırtına öncesinde bölgeye arama kurtarma ekiplerini gönderdi. Gerçi zaten birçoğu Helene Kasırgası için bölgedeydi.
Moody’s’e göre yaklaşık 1,1 trilyon dolar değerindeki 235 bin ticari gayrimenkul Milton’un yolu üstünde.
ABD Başkanı Joe Biden, kasırgaya müdahale sırasında bizzat etkili olmak için Almanya ve Angola ziyaretini erteledi. Biden pazartesi günü Florida Valisi DeSantis ile konuştuğunu ve valiye eyaletin bir ihtiyacı olursa doğrudan kendisini aramasını söylediğini açıkladı.
“Florida’da son 100 yılın en kötü fırtınalarından birinin meydana gelebileceğini” söyleyen Biden tahliye bölgesindekilerden bir an önce orayı boşaltmalarını istedi. Son sözleri de durumun ciddiyetini gözler önüne serecek türdendi: “Bu bir ölüm kalım meselesi.”
