Belçika’daki bilim insanları, Food Additives & Contaminants adındaki bilim dergisinde yayınlanan makalelerinde, ‘sonsuz kimyasallar’ olarak da bilinen zararlı PFAS’ların plastiklere kıyasla ‘kağıt ve bambu gibi bitki bazlı malzemelerde daha sık görüldüğünü’ bildirdi.
Nedir bu PFAS diye sorabilirsiniz. Uzun uzun perfloroalkiller ve polifloroalkiller olarak adlandırılan bu kimyasallar, doğada çok uzun süre kalabiliyorlar. Toksik olmaları da hem insan hem de hayvanlar için büyük risk oluşturuyor.
Antwerp Üniversitesi’nde çevrebilimci ve çalışmanın yazarlarından Thimo Groffen, kağıt ve bambu gibi bitki bazlı malzemelerden yapılan pipetlerin ‘daha sürdürülebilir’ ve ‘çevre dostu’ olarak tanıtılmasına değinerek, “Ancak bu pipetlerde PFAS bulunması, bunun o kadar da doğru olmadığı anlamına geliyor” dedi.
Bilim insanları plastik, paslanmaz çelik, bambu, cam ve kağıt olmak üzere beş farklı malzemeden yapılmış 39 pipet markasını inceledi. Bu 39 pipetten 27’sinde PFAS tespit edildi.
PFAS testinin pozitif çıkma olasılığı en yüksek pipetler kağıttan olanlardı. Plastik pipetlerin yüzde 75’inde PFAS bulunurken, kağıt pipetlerin yüzde 90’ında bu sonsuz kimyasallara rastlandı. Üstelik kağıt pipetlerdeki PFAS yoğunluğunun da plastiklerdekine göre çok daha yüksek olduğu görüldü.
Paslanmaz çelik hariç diğer malzemelerden yapılan pipetlerin de neredeyse tamamında PFAS tespit edildi. Bilim insanları üreticilerin bitki bazlı pipetleri ‘su tutmaz’ hale getirmek için PFAS’ı kullanıyor olabileceğini söyleyerek, kontaminasyon yoluyla da malzemelere girmiş olabileceklerini belirtti.
Belçika’da yapılan bu çalışma, 2021 yılında Chemosphere’de yayınlanan ve kağıt pipetlerde PFAS tespit edilirken, plastik pipetlerde ‘ölçülebilir PFAS bulunmadığını’ bildiren daha önceki bir çalışmayı da destekliyor.
Bu haber bize tüketicilerin erdemli ve hatta sağlıklı seçimler yapmasının ne kadar zor olduğunu gösteriyor zira piyasadaki seçeneklerin çoğu ‘zehrini seç’ten öteye gidemiyor. Elimizde tek seçenek en azından şimdilik çelik pipetler gibi görünüyor.
