Çin’in kuzeybatısındaki Gansu eyaletinde bulunan 4’üncü yüzyıldan kalma Dunhuang mağara tapınakları, bin yıldan uzun bir süredir savaşlara, depremlere, kum fırtınalarına ve vandallığa karşı koyabildi.
Ancak Greenpeace’in pazartesi günü yayımladığı rapora göre, çöldeki değişen hava koşulları, UNESCO Dünya Mirası Listesi’nde yer alan ünlü Mogao Mağaraları da dahil olmak üzere bu duvar resimlerine ve heykellere büyük ölçüde zarar veriyor.
Son 20 yılda Gansu’da toplam yağış miktarında artış görülse de yağmurlu günlerin sayısında düşüş var. Bu da daha şiddetli sağanaklara neden oluyor. Rapora göre eyaletteki sıcaklıklar, küresel ortalamaya kıyasla çok daha hızlı yükseliyor.
Mogao Grotto da dahil olmak üzere bazı mağaralardaki sanat eserleri şimdiden bozulma belirtileri göstermeye başladı. Raporda bazı eserlerin birkaç yıl içinde yok olabileceği uyarısında bulunuldu.
Fotoğraf: Zhangye Kültürel Miras İdaresi/Greenpeace
Greenpeace Doğu Asya’nın Beijing ofisinde kıdemli araştırmacı olan Li Zhao CNN’e verdiği demeçte, “Gansu, mağaraları ve yüzyıllardır içlerinde barındırdığı sanat eserleriyle ünlüdür. Çölde artan yağışlar, ciddi bir risk oluşturuyor. Nemdeki ani artış, ani seller ve göçükler şimdiden yaşanmaya başladı” dedi.
Artan nem, duvar resimlerinin yüzeyindeki tuzun kristalleşmesini ve birikmesini hızlandırarak pul pul dökülmelerine ve soyulmalarına neden oldu. Rapora göre, su baskınları duvarların aşınmasına neden olurken, ani seller ve çamur kaymaları da bazı mağaraların çökmesine neden oldu.
Çin devlet medyasına göre, Ekim 2021’de kuzeydeki Shanxi eyaletini vuran şiddetli sağanak ve sel, ülkenin miras alanı olarak kabul edilen Jinci Tağınağı ile Tianlongshan mağaralarının çökmesine neden oldu. Shanxi yetkililerine göre toplam 1783 kültürel kalıntı alanı bu durumdan etkilendi.
Rapor, Çin’in ülkenin tarihi eserlerinin durumunu kayıt altına almak için ülke çapında dördüncü kültürel miras araştırmasını yürüttüğü sırada geldi. Ne var ki Çin’in araştırması tamamlanana kadar değerli bazı eserlerin çoktan yok olabileceği konusunda uyarıyor. Li, “Biz tarihimizi belgelemek, anlamak ve korumak için çaba sarf ederken, onlar gözlerimizin önünde eriyip gidiyor. Bu, iklim değişikliğinin etkisinin acı bir gerçeğidir” dedi.
