Son 60 yılın en kurak dönemini yaşayan İran, ‘bulut aşılama’da kullanmak için insansız hava aracı (İHA) yapımına başladığını duyurdu.
İran Meteoroloji Kurumu, 2025 sonbaharını ‘son 60 yılın en kurak dönemi’ olarak tanımladı. Ülkede başkent Tahran dahil 20 ilde neredeyse hiç yağmur yağmadı. İran’ın genelinde de son beş yıldır yağış miktarlarında ciddi düşüşler gözleniyor.
Meteoroloji kurumları, bu yıl Tahran’da mevsim normallerine göre yağışların yaklaşık yüzde 40 daha az olduğunu ortaya koydu. İlkbahar ve yazda da neredeyse hiç yağmur yağmaması barajlardaki rezervlerin epey azalmasına yol açtı.
Hükümet kuraklığa çözüm arayışında. Ülkede bir yandan iklim mühendisliği çalışmaları yapılıyor, diğer taraftansa deniz suyu arıtılıyor.
‘Bulut aşılama’ için İHA üretilecek
İran bir ay önce ‘bulut aşılama’ uygulaması başlattı. İlk ‘aşılama’ ülkenin en büyük gölü olan fakat büyük ölçüde kuruyan Urmiye Gölü havzasında yapıldı. Kasımda ‘bulut aşılamaları’nın Doğu ve Batı Azerbaycan eyaletlerinde devam edeceği bildirilmişti.
Onlarca yıldır birçok ülkede kullanılan ‘bulut aşılama’, yağış oluşturabilecek bulutlara, uçaklar veya yer istasyonları aracılığıyla gümüş iyodür ya da potasyum iyodür gibi kimyasal tuzların verilmesiyle yapılıyor. Bu maddeler su buharının yoğunlaşmasını kolaylaştırarak yağmur oluşumunu destekliyor.
İran Atmosferik Su Teknolojileri Geliştirme ve İşletme Kurumu Başkanı Muhammed Mehdi Cevadiyanzade ‘aşılama’ için İHA yapımına başladıklarını açıkladı.
‘Aşılama’yla yağışların yüzde 15 ila 20 arasında artırılabileceği söyleyen Cevadiyanzade yarı resmi Tesnim Haber Ajansı’na şöyle konuştu:
“Aşılama etkisi kanıtlanmış bir yöntem. Aşılama yöntemiyle elde edilen bin metreküp suyun maliyeti 15-22 dolar. Bu maliyet oldukça düşük.”
Deniz suyunu orta platolara taşıma projesi
İran, Umman Denizi ve Basra Körfezi’nden de deniz suyu arıtıyor.
Dört aşamadan oluşan projeyle 17 eyalete arıtılmış deniz suyu verilmesi amaçlanıyor.
Projenin ilk aşamasına Ekim 2021’de, ikinci aşamasına Ekim 2023’de başlanmıştı. Üçüncü aşamaya da bugün başlandı.
İlk aşamalarda 980 kilometrelik boru hattı döşenmesi öngörülüyordu. Fakat hat uzunluğu daha sonra 1350 kilometreye kadar uzatıldı.
Beş ayrı boru hattıyla ülkenin orta kesiminde yer alan ve kuraklıkla boğuşan eyaletlere taşınacak suyun 48 milyon kişiyi olumlu yönde etkilemesi bekleniyor.