ABD’nin mevcut koşullarda arasının o kadar da iyi olmadığı Rusya, Kuzey Kore ya da Çin ile girebileceği olası savaş için sakladığı uzun menzilli füzeleri var; bunlar ATACMS’lar. ABD geçen yıl Ukrayna’ya bu füzelerden az da olsa tedarik etmiş, Ukrayna geçen ekimde bu füzeleri işgal altındaki kendi topraklarında Ruslara karşı denemişti. Saldırılar etkili olmuş, Rusya’nın kullandığı pistlerin zarar gördüğü, Rusya’ya ait dokuz helikopterin imha edildiği açıklanmıştı. Ukrayna’nın gözü uzun zamandır bu çok etkili silahta. Hazır 60 milyar dolarlık yardım paketi geçmişken akıllarda bir soru oluştu: Bu paketin içinde ATACMS da olacak mıydı?
Pentagon çarşamba günkü açıklamasında ABD’nin zaten bu ayın başlarında Ukrayna’ya Başkan Joe Biden’ın talimatıyla bu uzun menzilli füzelerden yolladığını teyit etti. Öğrenildiğine göre Biden Ukrayna topraklarında kullanılması şartıyla uzun menzilli füze transferini şubat ayında gizlice onaylamıştı. Pentagon sözcüsü Garron Garn’a göre ATACMS füzeleri daha sonra 12 Mart’ta açıklanan 300 milyon dolarlık yardım paketine sessiz sedasız dahil edildi. Nihayetinde bu ayın başlarında da Ukrayna’ya teslim edildi. Garn ATACMS füzesini Ukrayna’ya gönderme kararının Kiev’in operasyonlarındaki gizliliği bozmamak amacıyla Ukrayna’nın talebi üzerine kamuya açık bir şekilde duyurmadıklarını açıkladı.
Biden yönetiminin ATACMS’ın gönderilmesine karşı çıkmasında biraz da üretim endişesi etkili olmuştu. Bu güçlü füzelerin üretimi hem zaman, hem de karmaşık parçaların teminini gerektiriyor. ATACMS’ı üreten Lockheed Martin ATACMS’ın ilk geliştirildiği 1980’li yıllardan bu yana sadece 4,000 füze üretildiğini söylüyor. Ama ABD son dönemlerde hız kazanmaya çalışıyor. Washington yönetimi kendi stoklarını doldurmak için perde arkasında çalışmalara başladı. Bu çalışmalardan biri diğer ülkelere ATACMS satmak yerine kendi stoklarını doldurmaktı.
Cumhuriyetçilerin uzun süre sıkıntı çıkarmasının ardından çarşamba günü Biden kongreden geçen 61 milyar dolarlık yardım paketini imzaladı. Şimdi Ukrayna’ya daha fazla silah gönderilmesi bekleniyor. Ancak hükümet hangi silahların gönderileceği konusunda henüz bir detay vermedi. Son yardım paketinde hava savunma sistemleri, topçu mermileri ve zırhlı sistemler olduğu biliniyor. Geçen sonbaharda ABD Ukrayna’ya gönderdiği mühimmatın içinde ATACMS’ın menzili 100 mil olan orta menzilli versiyonunu yollamıştı. Ama Ukraynalı yetkililer menzili 190 mile çıkan uzun menzilli füzelerden istiyor.
Peki ABD üretiminde sıkıntı yaşadığı bir füzeyi Ukrayna’ya neden verdi? Sebebini ABD’li yetkililer açıklıyor; Rusya’nın Kuzey Kore’den satın aldığı balistik füzelerle Ukrayna’nın altyapısını vurması. Yetkili “Rusya’yı Kuzey Kore’den balistik füze almaması ve Ukrayna’nın sivil altyapısını vurmaması konusunda uyarmıştık. Stok konusundaki endişelerimiz giderilince Ukrayna’ya ATACMS yollayabildik” dedi.
Füzeler gelir gelmez saldırılar hız kazandı
Ukrayna gelen uzun menzilli füzeleri kullanmakta gecikmedi. Aktarılana göre çarşamba günü Rus askerlerinin kullandığı Kırım’daki pisti vurdu. Geçen çarşamba Ukrayna’da Kırım’ın Canköy kentindeki askeri havaalanında patlamalar olduğu bildirilmiş, üst düzey yetkililerden biri saldırının uzun menzilli ATACMS ile hedef alındığını söylemişti. Devlet Başkanı Volodimir Zelenski aynı akşam Genelkurmay Başkanı Oleksandr Sırski’ye teşekkür etmiş, ama saldırı hakkında ayrıntılı bilgi vermemişti.
Canköy. Fotoğraf: Astra/Telegram
Ukrayna Genelkurmay Başkanlığı ilerleyen saatlerde dört S-400 savunma sistemi, üç radar istasyonu, bir hava savunma komuta merkezi ve bir Fundament-M hava savunma komuta ve kontrol sisteminin vurulduğunu gösteren bir saldırı videosu yayınladı. ABD’deki bazı siyasetçiler bu saldırıyı örnek göstererek Ukrayna’nın iki yıl önce bu silahlara sahip olsaydı daha iyi işler başarabileceğini savundu. Saldırıdan bir gün önce de Ukrayna ordusu sınırın 434 mil ötede uzun menzilli bir radar sistemini imha ettiğini iddia etti. Ancak o saldırıda Ukrayna’da üretilen kamikaze dronları kullanılmıştı.
Ukrayna geçen yaz karşı taarruza geçtiğinde Temsilciler Meclisi’ndeki Cumhuriyetçiler hükümetten bir an önce Kiev’e ATACMS gönderilmesini istemişti. Ancak biraz önce de belirttiğimiz gibi stok sorunu bunun önüne geçmişti. Ukrayna’nın karşı taarruzu başarıya ulaşamadığı gibi Rusya doğuda daha da çok ilerledi.
