Refah zaten küçücük bir alanı kaplayan Gazze Şeridi’nde İsrail askeri ve tanklarının girmediği tek büyük bölge. Ancak İsrail’in aldığı son kararlar ve yeni açıklamalar yeni bir savaşın ışığını yakacak türden. Uluslararası toplumun bu konudaki tepkileri de büyüyor. Son olarak ABD’de Demokrat Chuck Schumer “erken seçim” çağrısı yapınca İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu’dan tepki geldi. Katar’daki müzakere masası ise yeniden kuruldu.
Netanyahu Gazze’nin en güneyindeki Refah’a İsrail askerlerini göndereceklerinin sözünü vermeye devam ediyor. Uluslararası baskıların İsrail’i savaş hedeflerine ulaşmaktan alıkoyamayacağını söyleyen Netanyahu “Şimdiye kadar diplomatik cephede kuvvetlerimizin tam beş ay boyunca eşi benzeri görülmemiş bir şekilde savaşmasına izin verdik. Ancak uluslararası baskının arttığı da sır değil” dedi.
Netanyahu bu sözleri kabine toplantısının başında söyledi. Konuşmasının devamında “Refah’ta harekât olmayacağını söyleyenler zamanında Gazze’ye girmeyeceğimizi, Şifa’ya ya da Han Yunus’ta harekete geçemeyeceğimizi ve kasım ayındaki aradan sonra savaşa devam etmeyeceğimizi de söylüyordu” sözlerini dile getirdi.
İsrail’e göre Refah Hamas’ın Gazze’deki son kalesi, yani örgütün binlerce üyesi ve üst düzey liderleri burada saklanıyor. İsrailli yetkililer Refah’a dokunmazlarsa Hamas’ın Gazze’nin bazı bölgelerinde kontrolü elinde tutmaya devam edeceğini, Mısır’a giden tünellerden yararlanacağını ve gücünü hızla toparlayacağını söylüyor.
Ancak Refah İsrail’in “güney daha güvenli” diyerek yerinden ettiği kişilerle birlikte 1.3 milyon insana ev sahipliği yapıyor. Burada karadan ve havadan yapılacak bir operasyon binlerce insanın ölümüyle sonuçlanabilir. 31 bini aşan ölü sayısını çok daha yükseltebilir.
İsrail’e tepki büyüyor
Refah kıtlığın baş gösterdiği, kuzeyde iki yaşın altındaki her üç çocuktan birinin yetersiz beslendiği Gazze’ye yardım dağıtılmasında önemli bir merkez. Beyaz Saray, sivillerin güvenliği garanti altına alınmadan böyle bir operasyona girişmenin “kırmızı çizgi” olacağını söylüyor. İsrail ise Refah’ta çadır kamplarda ya da tıka basa dolu barınaklarda yaşayan kişileri taşımak için “insani adalar” oluşturacağı iddiasında.
Mısır Cumhurbaşkanı Abdülfettah es-Sisi ise Mısır ve Avrupalı liderlerin İsrail’in Refah operasyonunu reddetmekte mutabık olduğunu açıkladı. Avrupa Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen ile Kahire’de basın toplantısı düzenleyen Sisi “Operasyon Gazze Şeridi’ndeki sivillerin uğradığı insani felaketi ikiye katlayacak. Ayrıca bu operasyon Filistin davasının sonlandırılması gibi sonuçları da beraberinde getirecek ki Mısır bunu kesinlikle kabul etmiyor” dedi.
Netanyahu dışarıdan gelen tepkilere “Uluslararası toplumdaki dostlarımıza şunu söylemek istiyorum: Hafızanız bu kadar kıt mı? Holokost’tan bu yana Yahudilere karşı işlenen en büyük katliam olan 7 Ekim’i bu kadar çabuk mu unuttunuz? İsrail’in Hamas canavarına karşı kendini savunma hakkını inkar etmeye bu kadar hızlı mı hazırsınız yani? Hiçbir uluslararası baskı bizi savaşın tüm hedeflerini yerine getirmemizden alıkoyamaz: Hamas’ı ortadan kaldıracak, tüm rehinelerin serbest kalmasını sağlayacak ve Gazze’nin bir daha asla İsrail için tehdit oluşturmamasını sağlayacağız” diyor.
7 Ekim’deki saldırılarda 1200 İsrailli öldürüldü ama İsrail’in buna karşılık Gazze’de aldığı canlar 31 bin 600’ü geçti. Üstelik binlerce kişi sadece İsrail’e değil açlığa karşı da mücadele veriyor.
Netanyahu ABD’den gelen ‘erken seçim’ çağrısına ateş pükürdü
Bu arada Netanyahu dün CNN International’a da konuştu. ABD Senatosu’ndan Chuck Schumer Netanyahu’nun barışın önünde engel olduğunu söyleyerek İsrail’de yeni seçim yapılması gerektiğini dile getirmişti. İsrail’in iki devletli çözümü kabul etmemesinin “büyük hata” olacağını da vurgulamıştı. Netanyahu Schumer’ın sözlerinin “tamamen yakışıksız” olduğunu söyleyerek “Kardeş demokrasiye gidip de oradaki seçilmiş yönetimi değiştirmeye çalışmak yakışıksızdır” dedi ve ekledi: “Bu, İsrail’i ve İsrail halkını ilgilendiren bir konu. Muz cumhuriyeti değiliz biz.”
Ancak Biden Netanyahu ile aynı fikirde olmayacak ki Schumer’in yorumlarını “iyi bir konuşma” olarak nitelemişti. Bu arada eski Temsilciler Meclisi Başkanı Nancy Pelosi de Schumer’in sözlerini “cesaret örneği” ve “İsrail’e duyulan sevgi”nin göstergesi olduğunu söyledi. Pelosi Netanyahu’nun Gazze’ye yeterince yardım götürüldüğü iddialarının insani durumdan “ya habersiz olmasından ya da bilgisizliğinden kaynaklandığını” söyledi.
Müzakereler yeniden başlıyor
İsrail heyeti dün ateşkes görüşmelerini yeniden başlatmak için Katar’a gitti. Görüşmeler aylardır aralıklı olarak devam ediyordu ama Ramazan’ın başlamasına yakın bir zamanda görüşmeler tamamen durdu. Hamas savaşın kalıcı olarak sona ermesi taahhüdü olmadan 40 günlük ateşkes ve rehine takasının yapılabileceğini kabul ederek taviz verdi. Böylelikle taraflar müzakere masasına geri döndü.
İsrail heyetine Mossad şefi David Barnea başkanlık edecek. Bazı gözlemciler İsrail tarafının anlaşma yapmaya hazır olduğunu ve Netanyahu’nun Refah söyleminin kısmen Hamas üzerindeki baskıyı artırmak için olabileceğini söylüyor.
Hamas’ın son ateşkes önerisi İsrail’in altı haftalık ateşkes süresince Gazze’den tamamen çekilmesini ve daha fazla insani yardımın bölgeye ulaştırılmasını içeriyor. Ayrıca İsrail hapishanelerinde bulunan 500 ila bin Filistinli mahkumun, Filistinli 40 esire karşı takas edilmesi planlanıyor.
Netanyahu dıştan gelen tepkilere karşı çıksa da ülke içinde de hükümetten ateşkes masasına geri dönmesi isteniyordu. Cumartesi günü Tel Aviv’de toplanan protestocular, “Hemen şimdi rehine anlaşmasına” pankartları taşıyordu. Protestocular arasında yer alan 27 yaşındaki Omer Keidar “Sivillerin liderlerinden doğru olanı yapmalarını istemesi gerekiyor” dedi.
7 Ekim saldırısı sırasında Hamas ve diğer direniş gruplarının rehin aldığı kişilerin sayısı 230’u aşkındı ama kasımdaki ateşkes sırasında yarısı serbest bırakıldı. Hamas’ın elinde 130 rehine olduğu tahmin ediliyor ki bunların en az 30’unun öldüğü tahmin ediliyor.
