Hamas’ın 7 Ekim’deki Aksa Tufanı Operasyonu ardından başlayan İsrail’in Gazze işgali 7 aydır devam ediyor. Bir milyonu aşkın Filistinli İsrail saldırıları altında kıtlıkla burun buruna yaşam mücadelesi veriyor. Ölü sayısının 35 bine dayandığı Gazze’de İsrail, saldırılarını “güçlü” bir şekilde devam edeceğinin altını çizerken Refah için de alarm seviyesini yüksek tutuyor. Tüm bunlar yaşanırken İsrail’in aşırı sağcı yönetiminin bu aralar büyük bir endişesi var: Uluslararası Ceza Mahkemesi’nin (UCM) olası tutuklama kararı.
Her sıkıştığında müttefiki Amerika Birleşik Devletleri’nin (ABD) kapısını çalan İsrail, UCM’nin tutuklama kararı çıkartacağı yönündeki iddiaların ardından da aynısını yaptı. Kendisini “Özgürlüğün ülkesi”, “Adaletin temsilcisi” olarak gören ABD de yargıya müdahale için harekete geçti.
ABD merkezli The Axios’un bildirdiğine göre Cumhuriyetçiler ve Demokratlardan oluşan bir grup senatör, UCM’den üst düzey isimlerle bir toplantı gerçekleştirdi. Toplantının gündemi de aralarında İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu’nun da olduğu üst düzey İsrailli yetkililer hakkında çıkarılması beklenen tutuklama kararıydı. Senatörler, UCM’yi bu adımdan vazgeçirmeye çalıştı. Axios’un toplantı hakkında bilgi sahibi olan ve ismini vermek istemeyen bir kaynağa dayandırdığı haberine göre senatörler, düzenlenen çevrimiçi toplantıda UCM’nin soruşturmasına dair endişelerini dile getirdi.
Çarşamba günü senatörler ve üst düzey UCM yetkilileri arasında yapılan toplantı hakkında bilgi sahibi olan kaynaklar, toplantının gizli olduğunu söyleyerek senatörlerin ya da UCM yetkililerinin kimliklerini açıklamadı.
İsrail: Filistin Yönetimi UCM’ye baskı yapıyor
Savcılığa göre bu soruşturma 7 Ekim saldırılarını ve o tarihten bu yana Gazze’de devam eden savaşı da kapsayacak şekilde genişletildi. İsrailli yetkililer, son birkaç hafta içinde İsrail’in ABD’ye, Filistin Yönetimi yetkililerinin İsrailli liderler hakkında tutuklama emri çıkarması için UCM savcısına baskı yaptığına dair bilgiye sahip olduğunu söylediğini aktardı. İsrail hükümeti Biden yönetimini, UCM’nin İsrailli liderler hakkında tutuklama emri çıkarması halinde Filistin Yönetimi’nin çöküşüne yol açabilecek misilleme adımları atacağı konusunda uyardı.
Axios’un bu hafta başında bildirdiğine göre, UCM’nin olası tutuklama kararları konusu Netanyahu ile Biden arasında geçen Pazar günü yapılan telefon görüşmesinde gündeme geldi ve Netanyahu, Biden’dan yardım istedi. Cumhuriyetçi senatörler de tutuklama emri konusunun büyümesi halinde UCM’ye karşı yasa çıkarmayı teklif etti. Her iki partiden ABD Kongre üyeleri UCM’yi, olası tutuklama kararlarını çıkarması halinde Washington’un mahkemeye misilleme yapacağı konusunda uyarmış ve böyle bir hamlenin İsrail ile Hamas arasındaki rehinelere karşılık ateşkes anlaşması çabalarını baltalayabileceği endişesini dile getirmişlerdi.
Netanyahu tutuklama emri konusunda endişeli
İsrailli yetkililer, olası tutuklama emirleri konusunda son derece gergin olan Netanyahu’nun son günlerde birkaç Cumhuriyetçi ve Demokrat senatörle konuştuğunu ve onlardan UCM savcısına tutuklama emirleri çıkarmaması için baskı yapmalarını istediğini söyledi.
Ne İsrail ne de ABD, UCM’nin kurucu yasası Roma Statüsünü tanımıyor. Bu nedenle kararları her iki ülke için de bağlayıcı değil. Ancak Batı Şeria’daki Filistin Yönetimi’nin girişimleri sonucu Filistin’in UCM’de taraf olması işleri değiştiriyor. Kendisine üye olan devletlerin toprakları söz konusu olunca UCM, üye olmayan devletler için de soruşturma yürütüyor. Eğer ki UCM, Netanyahu için tutuklama kararı çıkarırsa bu Avrupa Birliği (AB) ülkelerinin teoride uyması gereceği bir prosedür olacak. Ancak İsrail’in büyük destekçisi olan Almanya, Fransa gibi ülkelerin bu kararı uygulamamayı tercih etmesi de muhtemel. O zaman da farklı bir durum söz konusu olacak, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin için Ukrayna’da işlenen savaş suçları nedeniyle tutuklama kararını destekleyen AB, uyguladığı çifte standartla gündeme gelecek. Öte yandan UCM için de bir meşruiyet krizinin baş göstermesi muhtemel olacak. Yani işin özü, uluslararası hukukun güvenilirliğinin daha net bir şekilde sorgulanması yeni krizlerin başlangıcına da sebep olabilir.
UCM’den Netanyahu’ya tutuklama kararı iddiası
İsrail Başbakanı Netanyahu ile ABD Başkanı Joe Biden arasında dün gerçekleştirilen telefon görüşmesinde, UCM’nin Gazze Şeridi’ne yönelik saldırıları nedeniyle İsrailli yetkililer hakkında olası tutuklama kararının gündeme geldiği iddia edilmişti. İsrail’in “Walla” internet sitesindeki haberde, İsrailli yetkililerin UCM’nin Netanyahu, Savunma Bakanı Yoav Gallant ve İsrail Genelkurmay Başkanı Herzi Halevi hakkında tutuklama emri çıkartmaya hazırlandığı konusunda son iki haftadır daha fazla endişe duymaya başladığı belirtilmişti.
Adı açıklanmayan İsrailli iki yetkiliye dayandırılan haberde, Netanyahu’nun, UCM’nin olası tutuklama kararına ilişkin endişelerini Biden’a ilettiği kaydedilmişti. Görüşmede, Netanyahu’nun Biden’dan UCM’nin olası tutuklama kararını engellemek için yardım istediği aktarılmıştı.
