ABD savunma sanayisinin göz bebeği olarak görülen F-35’lerden biri Teksas’tan California’ya uçarken düştü. New Mexico eyaletindeki Kirtland Hava Üssü’nde yakıt ikmali yapmasının ardından Albuquerque Uluslararası Sunport Havalimanı yakınlarında düşen uçağın üreticisi Lockheed Martin tarafından orduya teslimi için havalandığı bildirildi.
Sunport’un hemen güneydoğusunda yer alan Kirtland Hava Kuvvetleri Üssü’nden bir sözcü CBS News’e açıklama yapan bir firma sözcüsü savaş uçağının Teksas’taki Donanma Hava Rezerv İstasyonu’ndaki Lockheed Martin tesisinden ilk olarak feribotla yola çıkarıldığını aktardı.
Albuquerque itfaiye sözcüsü Teğmen Jason Fejer sosyal medyada yayınladığı bir videoda yerel saatle öğleden sonra 2 civarında meydana gelen kazaya çok sayıda kurumun müdahale ettiğini söyledi.
Havalimanının sosyal medya üzerinden bildirdiğine göre uçak Sunport’un güney tarafındaki havaalanının yakınına düştü. Sunport yönetiminden yapılan açıklamada pilotun ve uçaktaki tek yolcunun bilincinin açık olduğu ve yakındaki bir hastaneye kaldırıldığı belirtildi.
Teğmen Fejer’e göre pilot uçaktan çıkmayı başardı ve ciddi yaralanmalarla hastaneye kaldırıldı. Kirtland sözcüsü, pilotun son olarak New Mexico Üniversitesi Hastanesi’nde tedavi gördüğünü, durumunun stabil olduğunu belirtti. Fejer ayrıca iki sivilin durumunun da olay yerinde değerlendirildiğini, ancak hastaneye nakledilmeleri gerekmediğini sözlerine ekledi.
KOB-TV’den alınan hava görüntülerinde yerel itfaiyecilerin enkazı söndürme çalışmaları görülüyor. Fejer itfaiye ekiplerinin yangını söndürmeyi başardığını açıkladı.
⚡️BREAKING:
US advance 5th generation F-35 fighter jet crashed moments after taking off from Albuquerque International Airport in New Mexico, United States. pic.twitter.com/3dmFN5eRwI
— Current Report (@Currentreport1) May 29, 2024
Sosyal medya hesabından açıklama yapan Albuquerque Belediye Başkanı Tim Keller “Olay yerine ulaşan ilk müdahale ekiplerinin hızlı aksiyonu için minnettarız. Pilot için dua ediyoruz” dedi.
ABD Hava Kuvvetleri’nin F-22 Raptor hayalet uçaklarıyla birlikte en donanımlı silahlarından biri olan F-35’ler son dönemde kazalarıyla gündeme geliyor. 15 Aralık 2022’de Teksas’taki Donanma Hava İstasyonu Müşterek Rezerv Üssü Fort Worth’a dikey iniş sırasında düşen F-35 savaş uçağının ardından başka bir F-35 de 17 Eylül 2023’te Güney Carolina’da bir tarlaya düşmüştü. Yere çarpmadan önce 60 mil daha uçmayı başaran uçağın enkazına uzun bir süre ulaşılamamıştı.
Türkiye’nin çıkmaza giren F-35 serüveni
F-35’ler aynı zamanda ABD ile Ortadoğu’daki en büyük müttefiklerinden biri olan Türkiye arasında da içerisinden çıkılması güç bir krize de neden oldu. 1999’daki başlangıcından itibaren F-35 projesinde yer alan, programın geliştirme ve üretim aşamalarına katkıda bulunan ve bazı parçaların tedarikçisi olan Türkiye’nin uçakları teslim alma süreci koca bir muammaya dönüştü.
Program kapsamında yaklaşık 1.4 milyar dolar ödeyen Ankara sadece iki adet uçak teslim alabilmiş ancak onlar da ABD’de kalmıştı. Kriz Ankara’nın 2017’de Rusya’dan S400 hava savunma sistemleri satın almasıyla patlak vermişti. Bu durumun NATO ile uyumlu olmadığı gerekçesiyle ABD ve diğer müttefikler Türkiye’ye tepki göstermiş ve S400 alımından vazgeçmesi için baskı yapmışlardı.
Ankara’nın Rus hava savunma sistemi S-400’den vazgeçmemesi işi bu noktaya getirmişti. Süreç Türkiye’nin F35 programına geri dönmek için ABD ile görüşmelere başladığı haberleriyle devam etmişti. Ancak ABD bir kez daha Rusya’dan edinilen S400’lerin tamamen kaldırılmasını şart olduğunu açıklamıştı. Türkiye S400’lerin kaldırılmasının mümkün olmadığını fakat ABD ile teknik çalışma grubu kurulabileceğini ifade edip S400’lerin varlığının F35’leri tehdit etmediğini bir kez daha yinelemişti.
S400’lerin NATO sistemleriyle uyumlu olduğu ve Yunanistan’ın da Rus yapımı S300 hava savunma sistemlerine sahip olduğu Türkiye tarafından gündeme getirilmiş ancak ABD, S400’lerin NATO sistemleriyle uyumlu olmadığını ve Yunanistan’ın S300’leri aktif olarak kullanmadığını öne sürmüştü.
Tüm bu tartışmaların ardından F-35’ten vazgeçmek zorunda kalan Ankara bu kez 40 adet F-16 ve 79 modernizasyon kiti talep etmiş, ABD Kongresi Başkan Joe Biden’a satışın İsveç ve Finlandiya’nın NATO üyelikleri Türkiye tarafından onaylanana kadar ertelenmesi çağrısında bulunmuştu.
