2024 Başkanlık Seçimleri’nde aday olan eski ABD Başkanı Donald Trump, Colorado Yüksek Mahkemesi kararıyla 6 Ocak Kongre baskınında parmağı olduğu gerekçesiyle eyaletin ön seçimlerde oy pusulalarında yer almayabilir. Trump’ın avukatları mahkemenin kararını henüz temyize taşımadı ancak söz konusu karar hukuki olarak büyük tartışmayı alevlendirdi ve deyim yerindeyse ülkeyi karıştırdı.
Kararın Yüksek Mahkeme’ye taşınması 5 Kasım’da yapılacak seçimlere az bir zaman kala Trump’ın adaylığını yasa dışı kılabilir. Colorado Yüksek Mahkemesi ise kararının 2024 Başkanlık Seçimleri öncesi siyasi açıdan ülkede “bölücü” olabileceği nedeniyle Yüksek Mahkeme için özel bir zorluk oluşturduğu şeklinde değerlendirmeler yapılıyor.
Donald Trump is disqualified from serving as US president and barred from the presidential primary election in Colorado. The 4-to-3 ruling is based on a constitutional provision that bars officials who have engaged in ‘insurrection or rebellion’ https://t.co/RHl9Yjez8S pic.twitter.com/Shpoq1BukM
— Reuters (@Reuters) December 20, 2023
Trump’ın hukuk ekibinin kararı 4 Ocak 2024’e kadar Temyiz Mahkemesi’ne götürmesi bekleniyor. Eğer Temyiz Mahkemesi’ni tercih etmezlerse bu süreçten sonra ABD Yüksek Mahkemesi’nin bu kararı ele alması gerekiyor. Fakat bu aşamada Trump’ın oldukça rahat olduğu söylenebilir çünkü 9 üyeden oluşan Yüksek Mahkeme yargıçlarından 6’sı muhafazakar yani Cumhuriyetçilere yakın olarak biliniyor. Bu 6 yargıçtan 3’ü Trump’ın başkanlık döneminde atandı.
ABD’de Noel tatili nedeniyle Trump’ın avukatlarının temyize gitmeyebileceği, kararı Yüksek Mahkeme’ye bırakabileceği yorumları yapılırken, Yüksek Mahkeme’nin önüne gelecek kararın görüşülmesini ne kadar hızlı gündemine alacağı, değerlendirmelerin ne kadar süreceği ve nasıl bir karar alacağı ise şu an öngörülemiyor. Fakat karar ne olursa olsun siyasi sonuçları ve seçimlere etkisi tahmin edilenden fazla olacağa benziyor.
Yüksek Mahkeme’de devam eden bir diğer Trump davası da eski başkanın dokunulmazlığıyla ilgili. Davada Trump 2020 Başkanlık Seçimleri’ne “müdahale etmekle” suçlanıyor.
Biden yangına körükle gitti
Tüm bunlar olurken mevcut ABD Başkanı Joe Biden, Colorado Yüksek Mahkemesi’nin eski başkanı eyaletin 2024 seçimleri oy pusulasından çıkarmasına ilişkin yaptığı konuşmada Trump’ın “apaçık bir şekilde isyancı” olduğunu söyledi.
Biden says it’s ‘self-evident’ that Trump is an insurrectionist https://t.co/h1uKGsxC4k
— Not now, Todd (@not_now_todd) December 20, 2023
Milwaukee’deki bir etkinlik için yola çıkarken uçağına binmeden önce konuşan Başkan, Colorado jürisinin kararına gerekçe olarak gösterdiği hukuki dayanak ya da ABD Yüksek Mahkemesi’nin olası kararı hakkında yorum yapmayacağını belirtti. Başkan “14. madde geçerli olsun ya da olmasın, mahkemenin bu kararı vermesini sağlayacağız” dedi. Ancak Trump’ın bir “isyancı” olduğunu düşünüp düşünmediği sorusu kendisine yöneltildiğinde daha açık sözlü davrandı:
“Bence bu apaçık ortada. Kesinlikle bir ayaklanmayı destekledi. Bu konuda hiçbir şüphe yok. Hem de hiç. Sıfır. Ve kendisi her konuda bu kanımı ikiye katlıyor gibi görünüyor.”
BREAKING – SHOCKING: President Biden says Trump is an insurrectionist.
A Reporter asked him, “Is Trump an insurrectionist, sir?”
Biden responded, “It’s self-evident. You saw it all. Now whether the 14th Amendment applies, I’ll let the court make that decision. But he… pic.twitter.com/Giv62pCJuu
— Simon Ateba (@simonateba) December 20, 2023
Biden’ın vurgu yaptığı 14. madde, Anayasa üzerine yemin ederek görev almış herhangi bir eyalet yetkilisinin veya federal yetkilinin “devlete karşı kalkışma veya ayaklanmaya katılamayacağını ve devletin düşmanlarına yardım edemeyeceğini” öngörüyor. Zira Colorado’da mahkemenin 3’e karşı 4 oyla aldığı karara ABD Anayasası’nın bu maddesi gerekçe gösterildi.
Biden, 2024’te Cumhuriyetçi adaylar arasında en ön sırada yer alan Trump’ın karşı karşıya olduğu yasal sorunlar konusunda çoğunlukla sessiz kaldı.
Fakat seçimler yaklaşırken Başkan, Trump’ın 6 Ocak 2021’de Kongre’nin Biden’ın seçim zaferini onaylamasını engellemek amacıyla destekçilerinden oluşan bir kalabalığı ABD Kongre Binası’nı basmaya teşvik ettiği olaylarla ilgili tutumunu uzun süredir eleştiriyor. O dönemde Trump’ın, aralarında kolluk kuvvetleri ve protestocuların da bulunduğu çok sayıda kişinin hayatını kaybettiği ölümcül baskından “tek başına sorumlu” olduğunu söylemişti.
Yüksek Mahkeme başka bir temyiz başvurusunu da değerlendirecek
Trump’ın yasal davaları arasında Washington’da devleti dolandırmak için komplo kurmak ve resmi bir işlemi engellemek de dahil olmak üzere dört suçtan yargılandığı bir dava da bulunuyor. 12 Aralık’ta alınan kararla Yüksek Mahkeme, yakında davanın gidişatını etkileyebilecek bir temyiz başvurusunu görüşmeye hazırlanıyor.
ABD Yüksek Mahkemesi tarafından yapılan açıklamada, 6 Ocak Kongre baskınında yasal bir sürecin ilerlemesini engellediği gerekçesiyle suçlu bulunan ve bunu temyize götüren Joseph Fischer adlı davacının başvurusunun kabul edildiği bildirilmişti. Buna göre Yüksek Mahkeme, aralarında Trump’ın da bulunduğu ve Kongre baskınında suçlu bulunan 300’den fazla kişinin aldıkları cezanın durumunu etkileyebilecek önemli bir davayı ele alacak.
Dava sürecinde mahkeme üyeleri, Kongre baskınına katılan kişilerin, seçim sonuçlarının resmileştirilmesini engelleyip engellemedikleri konusunda bir karar verecek. Mahkemenin başvuruyu yapan Fischer lehinde karar vermesinin, Trump da dahil diğer isimlerin de “Kongre baskını ile seçim sonuçlarının resmileştirilmesini engellemeye” yönelik bir eylemde bulunmadıkları anlamına gelebileceği ve bu durumda Trump’ın önemli bir suçlamadan kurtulabileceği belirtiliyor.
