Bu yıl üçüncüsü düzenlenen Antalya Diplomasi Forumu dün itibariyle sona erdi. Dışişleri Bakanı Hakan Fidan’ın da aktardığı üzere 148 ülkeden yaklaşık 4700 kişi geldi Antalya’ya. Gelenler arasında Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov da vardı, Macaristan Başbakanı Viktor Orban da. 19 devlet başkanı katıldı foruma. Forumda ilginç sahneler de yaşandı. Mesela Lavrov Fransa’nın Ukrayna’ya asker gönderilmesini gündeme getirmesiyle ilgili gazetecilerin sorduğu soruya “güldü geçti.” Orban ise Türkiye’yi “mültecilere kucak açtığı için sevdiğini” söyledi. Orban’ın sözleri aşağı yukarı şöyleydi:
“Türkiye olmasaydı şu anda Avrupa, Avrupa Birliği ülkeleri istikrarını kaybetmiş olurdu. Erdoğan bir yerde Avrupa’yı kurtardı. Neredeyse son sekiz yıldır da bu görevi üstlenmekte. Dolayısıyla Türkiye’nin güçlü liderliği olmasaydı Avrupa’da hepimizin başı belada olurdu, bunu söyleyebilirim. Dolayısıyla Avrupa’da herkes Türkiye’ye minnet duymakta ve duymalıdır da.”
Devlet başkanları ve devlet görevlilerinin katılımıyla yapıldığı için bu süreçte Fidan da pek çok diplomatik görüşme gerçekleştirdi. Bunlardan biri kuşkusuz Lavrov ile olandı. Malum uzun zamandır Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan ve Rus mevkidaşı Vladimir Putin arasında görüşme bekleniyor. Ne var ki şubatta yapılması beklenen görüşme Putin’in seçimleri gerekçe göstermesiyle ileri tarihlere ertelendi.
Fidan forumun son gününde yaptığı konuşmada Lavrov ile görüşmesinde ikili ilişkilerin yanı sıra bölgesel gelişmelerin masaya yatırıldığını belirtti. Ama Fidan’ın aktardığına göre bazı konular askıya alınmış. Bunlar arasında Kafkasya (Azerbaycan ve Ermenistan arasında devam eden barış görüşmeleri), Karadeniz’deki gelişmeler (Tahıl Koridoru Anlaşması) ve Suriye meselesinin olduğu görülüyor.
Üçüncü yılına giren Ukrayna savaşı ile de ilgili konuşan Fidan “21. yüzyılda Avrupa’nın ortasında 500 bine yakın insanın hayatını kaybetmesi ve yaralanması bizim dayanabileceğimiz bir şey değil, bunun artık bitmesi gerekiyor. Savaşmaya gidilebilecek yerin limitine ulaşıldı. Egemenlik konusuyla ateşkesin birbirinden ayrılması gerekiyor” diyerek Rusya’yı da eleştirdi.
Bununla birlikte Fidan gazetecilerin alternatif tahıl koridoru ile ilgili sorusunu geçiştirdi. Daha önce birkaç kez bu yeni alternatif yoldan bahsetmiş ancak detayları hakkında yorum yapmaktan kaçınmıştı. Tahıl Koridoru Anlaşması Ukrayna tahılının güvenli şekilde diğer ülkelere dağıtılmasını sağlıyordu. Bunun karşılığında Rusya’ya kendi gemilerinin bakımının sağlanması vaat edilmişti. Ne var ki Rusya verilen sözlerin tutulmadığını söyleyerek geçen yıl anlaşmadan çıktı ve Karadeniz’den Ukrayna’ya giden ya da Ukrayna’dan çıkan gemilere ateş açacağının sözünü verdi.
Fidan ABD yolcusu
Türkiye’ye F-16 satışında neredeyse son noktaya gelinirken Fidan ABD’li mevkidaşı Antony Blinken’ın davetiyle bu hafta ABD’ye gideceğini söyledi. Mevkidaşıyla enerji, diplomatik meseleler gibi konuları ele alacağını belirtti. Her iki ülkede de seçim atmosferi olduğunu söyleyen Fidan “Aradaki zaman diliminde ne yapılabilir belki bunu da konuşacağız” diye ekledi. İki mevkidaşın görüşmesinde muhtemelen Gazze’deki savaşa da değinilecek. Şu anda Hamas heyeti Kahire’de, İsrail ise Hamas sağ ve ölü esirlerin isimlerini vermediği için temsilci göndermeyeceğini duyurdu.
Türkiye ve ABD’nin savaşta yer aldığı taraflar birbirinden farklı. ABD her ne kadar Gazze’de ateşkes istediğini söylese de bunun kalıcı olmasına diğer ülkeler gibi sıcak bakmıyor. Geçici bir ateşkes isteyen ABD, İsrail’e düzenli mühimmat yardımında bulunurken Gazze’ye cumartesi günü havadan paraşütle attığı yardımlar arasında tıbbi malzeme bile yoktu, sadece gıda yardımı yapmıştı.
Bu görüşme Fidan’ın 22 Şubat’ta Rio de Janeiro’daki G20 toplantısından bu yana iki hafta içinde Blinken’le yapacağı ikinci yüz yüze görüşme olacak.
