İsrail’in Gazze’den sonra Lübnan’a taşıdığı savaş, cuma gece geç saatlerde İran’ı da vurdu. Uzun zamandır 1 Ekim’deki füze saldırısına misilleme olarak İran’a saldırması beklenen İsrail, Tahran’ı bombaladı. Saldırılar Cumartesi sabah da devam etti. İsrail ordusu, İran’daki “askeri hedeflere” yönelik saldırılar düzenlediğini duyursa da İran’ın başkenti Tahran semalarında patlamalar gözlendi. Patlamalar ardından İsrail ordusu yaptığı açıklamada, İran’ı vurduklarını duyurdu. Bu saldırı, İsrail’in hedefleri füze veya SİHA’larla değil hava kuvvetlerine bağlı jet uçaklarıyla vurması nedeniyle öncekilerden ayrıştı.
İsrail’in İran saldırısına dünyadan tepkiler büyürken, Amerika Birleşik Devletleri (ABD) merkezli Axios, çarpıcı bir iddia ortaya attı. İsrail saldırı öncesinde İran’ı uyararak ayrıntı vermeden hangi noktaları vuracağını da bildirdi.
İsrail, İran’ı ‘karşılık vermemeleri’ konusunda uyardı
Konuyla ilgili bilgi sahibi üç kaynağın Axios’a verdiği bilgiye göre, İsrail misilleme hava saldırıları öncesinde Cuma günü İran’a bir mesaj göndererek karşılık vermemeleri konusunda uyardı. Kaynaklar İsrail’in mesajının İsrail ve İran arasında süregelen karşılıklı saldırıları sınırlama ve daha geniş çaplı bir tırmanışı önleme çabası olduğunu söyledi. ABD ve İsrailli yetkililer Cumartesi sabahı yerel saatle üç dalga hava saldırısı düzenlendiğini açıkladı.
Axios: İsrail nereye saldıracağını söyledi
İlk dalga İran’ın hava savunma sistemine, ikinci ve üçüncü dalgalar ise füze ve insansız hava aracı üsleri ile silah üretim alanlarına odaklandı. İran, İsrail saldırısını püskürttüğünü ve ülke genelindeki askeri hedeflere sadece “sınırlı hasar” verildiğini söyledi. İsrailli yetkililer saldırının İran’ın 1 Ekim’deki büyük balistik füze saldırısına misilleme olduğunu söyledi. Kaynaklara göre İsrail’in mesajı İranlılara çeşitli üçüncü taraflar aracılığıyla iletildi.
Axios’a konuşan bir kaynak “İsrailliler İranlılara genel olarak neye saldıracaklarını ve neye saldırmayacaklarını önceden açıkça belirtti” dedi. Diğer iki kaynak ise İsrail’in İranlıları saldırıya karşılık vermemeleri konusunda uyardığını ve İran’ın misilleme yapması halinde, özellikle de İsrailli sivillerin ölmesi ya da yaralanması halinde İsrail’in daha büyük bir saldırı düzenleyeceğini vurguladığını söyledi.
İran, İsrail ile tam kapsamlı bir savaş istemediğini ancak saldırıya uğraması halinde misilleme yapacağını söyledi. Cumartesi günü IDF sözcüsü Tuğamiral Daniel Hagari gazetecilere verdiği brifingde İran’ın İsrail saldırılarına karşılık olarak gerilimi tırmandırması halinde İsrail’in misilleme yapmak zorunda kalacağını söyledi. ABD’li bir yetkili ABD’nin İsrail operasyonuna katılmadığını ancak İran’ın misilleme yapması halinde ABD’nin İsrail’i böyle bir saldırıya karşı savunmaya hazır olduğunu söyledi. Yetkili, “Bu, İsrail ile İran arasındaki doğrudan askeri hamlelerin sonu olmalı. Eğer İran İsrail’e tekrar saldırırsa bunun sonuçları olacaktır. Bunu İran’a doğrudan ve dolaylı olarak ilettik” dedi.
Dünyadan tepkiler:
Suudi Arabistan kınadı: Suudi Arabistan, İsrail’in İran’a yönelik gerçekleştirdiği saldırıyı kınadı ve bunun İran’ın egemenliğini ihlal ettiğini, uluslararası hukuk ve normlara aykırı olduğunu belirtti. Suudi Arabistan Dışişleri Bakanlığı tarafından yapılan açıklamada, Suudi Arabistan’ın bölgenin güvenliği ve istikrarını tehdit eden, gerginliği artıran bu tür çatışmaları reddettiği vurgulandı. Açıklamada, Suudi Arabistan tüm tarafları gerginliği düşürmeye ve sağduyu göstermeye davet ederken, bölgedeki askeri çatışmaların devam etmesinin olumsuz sonuçlar doğurabileceği konusunda uyarıda bulundu. Ayrıca, uluslararası toplum ve etkili aktörlere, bölgedeki çatışmaları sona erdirme ve gerilimi azaltma yönünde üzerlerine düşen sorumlulukları yerine getirmeleri çağrısı yapıldı.
ABD: ABD Ulusal Güvenlik Konseyi Sözcüsü Sean Savett gazetecilere yaptığı açıklamada “İran’ı İsrail’e yönelik saldırılarını durdurmaya çağırıyoruz ki bu çatışma döngüsü daha fazla tırmanmadan sona erebilsin” dedi.
Rusya: Rusya Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Mariya Zaharova, İsrail’in İran’a yönelik ‘misilleme’ saldırılarının ardından ilgili tüm tarafları itidale çağırdı, tırmanan gerilimden ‘derin endişe’ duyduklarını söyledi. İran ile ilişkileri limoni olan Arap ülkeleri dahi saldırıyı kınarken, Tahran’ın büyük müttefiklerinden Rusya’nın düşük tondan açıklaması dikkat çekti.
Katar: Dışişleri Bakanlığı saldırının “İran’ın egemenliğinin bariz bir ihlali ve uluslararası hukukun açık bir ihlali” olduğunu söyledi. Açıklamada “bu tırmanıştan kaynaklanabilecek ciddi yansımalardan duyulan derin endişe” dile getirilerek tüm taraflara “itidalli davranmaları, anlaşmazlıkları diyalog ve barışçıl yollarla çözmeleri ve bölgede güvenlik ve istikrarı bozabilecek her türlü eylemden kaçınmaları” çağrısında bulunuldu. Bakanlık uluslararası topluma gerilimi azaltma ve “başta Gazze ve Lübnan olmak üzere bölge halklarının acılarına son verme” çabalarını yoğunlaştırma çağrısını yineledi.
Irak: Hükümet sözcüsü Basim Alawadi, İsrail’in eylemlerine karşı “uluslararası toplumun sessizliğini” kınayan açıklamasında, “İşgalci Siyonist varlık saldırgan politikalarını sürdürüyor ve İran hedefleri de dahil olmak üzere cezasızlıkla gerçekleştirdiği bariz saldırılarla bölgedeki çatışmayı genişletiyor” dedi. Başbakanlık ofisinden yapılan açıklamada Irak’ın “Gazze ve Lübnan’da ateşkes ve bölgede istikrarı desteklemek için kapsamlı bölgesel ve uluslararası çabalar çağrısında bulunan kesin tutumunu yinelediği” belirtildi.
Birleşik Arap Emirlikleri: Körfez ülkesi BAE, İran’ın askeri olarak hedef alınmasını kınadı ve “tırmanışın devam etmesinden ve bunun bölgesel güvenlik ve istikrar üzerindeki etkisinden duyduğu derin endişeyi” dile getirdi. Dışişleri Bakanlığı yaptığı açıklamada “risklerden ve çatışmanın büyümesinden kaçınmak için en üst düzeyde itidal ve bilgelik gösterilmesinin önemini” vurguladı.
Umman: Saldırının İran’ın egemenliğinin “bariz bir ihlali” olduğunu belirten Dışişleri Bakanlığı, İsrail’in hava saldırılarının “şiddet döngüsünü körükleyen ve gerilimi azaltmaya yönelik çabaları baltalayan bir tırmanma” olduğunu da sözlerine ekledi. Bakanlık ayrıca “uluslararası toplumu bir kez daha saldırganlığı durdurmak ve komşu ülkelerin topraklarındaki ihlallere son vermek için etkili bir şekilde harekete geçmeye” çağırdı.
İran: Meşru müdafaa hakkına sahibiz
İran Dışişleri Bakanlığı, İsrail’in saldırısına ilişkin yazılı açıklama yayımladı. Saldırının kınandığı belirtilen açıklamada, İsrail’in İran’daki “askeri tesislere yönelik saldırgan eyleminin” uluslararası hukuka aykırı olduğu belirtildi. Açıklamada, “İran’ın yetkili makamları tarafından defalarca vurgulandığı gibi İran, kendisini yabancı saldırı eylemlerine karşı Birleşmiş Milletler (BM) Şartı’nın 51’inci maddesinde yer aldığı üzere meşru müdafaa hakkına dayanarak savunma hakkına sahip ve yetkili görmektedir” ifadelerine yer verildi.
Saldırıyı kınayan ülkelere teşekkür edilen açıklamada, İran’ın, halkının güvenliği ve hayati çıkarlarını korumak için tüm imkanlarını kullanacağı vurgulandı. “ABD ve bazı Batılı ülkelerin desteğiyle Gazze’de soykırım suçu işleyen ve Lübnan’da saldırganlığını sürdüren İsrail’in bölgedeki güvensizlik ve gerilimin kaynağı” olduğu belirtildi.
Bakanlık ayrıca, BM Soykırım Suçunun Önlenmesi ve Cezalandırılması Sözleşmesi ve 1949 Cenevre Sözleşmeleri’ne üye tüm ülkeleri, uluslararası hukuku ve BM Şartı’nı ağır şekilde ihlal eden İsrail’e karşı acil ve ortak eylemde bulunmaya çağırdı.
İsrail’in İran’a saldırısı
İsrail, İran’ın 1 Ekim’deki füze saldırılarına “misilleme” olarak İran’daki askeri hedeflere saldırı düzenlediğini açıkladı. İran, Tahran ve ülkenin batısındaki Huzistan ve İlam eyaletlerinde bazı askeri noktaların hedef alındığını ve hava savunma sistemlerinin saldırılara “başarıyla” karşı koyduğunu ancak bazı noktalarda “sınırlı hasar” meydana geldiğini duyurdu.
İsrail, saldırının “başarıyla” tamamlandığını açıkladı. İran ordusu tarafından yapılan yazılı açıklamada, saldırılarda iki askerin hayatını kaybettiği bildirildi.
