Azerbaycan ve Ermenistan arasında esir takası anlaşması dün hayata geçti. Azerbaycan 32 Ermeni'yi, Ermenistan iki Azeri askeri serbest bıraktı. Türkiye, ABD ve Avrupa hamleyi olumlu karşıladı. Bakan Fidan takastan bir gün sonra Azerbaycan'a gitti.

Azerbaycan ve Ermenistan yılların sorunu Dağlık Karabağ meselesini eylül ayında Bakü’nün bölgeye düzenlediği 24 saatlik operasyonun ardından sonuca bağladı. Operasyon sonrası güvenliğinden endişe eden 120 bin Ermeni’nin çok büyük kısmı Ermenistan’a gitti.

Son zamanlarda iki ülke normalleşme adımları atıyor. Bunlardan biri Ermenistan’ın gelecek yıl düzenlenecek iklim zirvesinde ev sahibi olarak Azerbaycan’ı destekleyeceğini söylemesiydi. Bir diğeri ise esir takası. Dün Azerbaycan çoğu 2020 sonlarında yakalanan 32 Ermeni’yi serbest bırakırken Ermenistan da nisan ayından bu yana elinde tuttuğu iki Azeri askeri serbest bıraktı.

Ermenistan Başbakanı Nikol Paşinyan Facebook hesabından  “Ermenistan silahlı kuvvetlerinden 2020-2023 yıllarında esir alınan 31 personel ve eylül ayında Dağlık Karabağ’da esir alınan bir asker Azerbaycan-Ermenistan sınırından Ermenistan topraklarına geçti” diye açıklama yaptı.

Azerbaycan’ın savaş esirlerinden sorumlu devlet komisyonu da takasla ilgili bir açıklama yayınladı, “Ermeni askerler Uluslararası Kızıl Haç Komitesi tarafından yapılan sağlık kontrolünün ardından Ermenistan’a teslim edildi” dedi.

Rus devlet haber ajansı TASS’a göre iki komşu ülke sınırlarındaki askerlerin çekilmesi konusunu da görüşüyor. Geçen hafta esir takasıyla ilgili haberi duyurduklarında “egemenlik ve toprak bütünlüğü ilkelerine saygı temelinde ilişkilerin normalleşmesini ve barış anlaşmasına varma niyetlerini teyit ettiklerini” söylemişlerdi.

Erivan geçen ayki açıklamasında Bakü’nün Dağlık Karabağ’da tam kontrol sağladığı askeri operasyonun ardından altı sivil, 41 asker ve sekiz ayrılıkçı lider olmak üzere toplam 55 Ermeni’yi tutukladığını duyurmuştu. Erivan merkezli hak grupları son esir takasından sonra Azerbaycan’da 23 Ermeni esir kaldığını belirtiyor.

İki ülkenin esir takasında anlaşmaya vararak bunu eyleme dökmesi hem Avrupa Birliği hem de ABD tarafından memnuniyetle karşılandı. Avrupa Konseyi Başkanı Charles Michel esirlerin serbest bırakılıp diplomatik diyaloğun önünün beklenmedik şekilde açılmasını olumlu karşıladığını söyleyerek anlaşmayı övdü ve iki ülke arasında yakında bir barış anlaşması yapılmasını beklediğini söyledi.

ABD Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Matthew Miller da esir takası anlaşmasının duyurulmasının ardından “esir takasının karşılıklı güvenin inşasında önemli bir adım olduğunu” belirtmiş, “ABD sürdürülebilir bir barış anlaşmasına ulaşılmasını şiddetle destekliyor” demişti.

Öte yandan Dışişleri Bakanı Hakan Fidan esir takasından bir gün sonra bugün Azerbaycan’da ülkenin Devlet Başkanı İlham Aliyev ve Dışişleri Bakanı Ceyhun Bayramov ile bir araya geldi. Bayramov ile görüşmesinden sonra iki bakan ortak basın toplantısı düzenledi ve bu toplantıda Fidan, Azerbaycan ve Ermenistan arasındaki görüşmeleri desteklediklerini söyleyerek, “Bazı ülkelerin yanlış yaklaşımları da söz konusu olabiliyor, biz Türkiye olarak yanlış yaklaşımların önüne geçmek için görüşmelerde bulunuyoruz. Ermenistan ile normalleşme konusunda önümüzde bir engel görmüyoruz” dedi.

Fidan ayrıca basın toplantısında Gazze’deki durumdan da bahsederek, ateşkesin önündeki tek engelin ABD olduğunu söyledi.

Esir takası dışında Cop29 için Ermenistan’ın Azerbaycan’a verdiği destek de olumlu etki yarattı. Gelecek yılki zirveye kimin ev sahipliği yapacağı tartışmalı bir konuydu. Çünkü Rusya ev sahipliğini Ukrayna savaşını kınayan bir ülkenin üstlenmesini veto edeceğini net bir şekilde söylemişti.

Ev sahipliğini hangi ülkenin yapacağının belirlenmesi için zirveye katılan ülkelerin oy birliği şart. Yani Rusya’nın vetosu karar alınamaması anlamına geliyordu. Azerbaycan’ın adaylığı Ermenistan’ın ne tepki vereceğinin kestirilememesinden dolayı belirsizdi, ancak Erivan Bakü’yü destekleyeceğini duyurarak son noktayı koydu.

Azerbaycan ve Ermenistan esir takasında anlaştı