Ukrayna savaşı başlayalı tam bin gün oldu. Savaşın ne zaman sonlanacağı belirsiz. Her iki taraf da savaşı sürdürmekte kararlı görünüyor. Tabii ABD’de Donald Trump’ın Beyaz Saray’a gelmesiyle bu yakın zamanda değişebilir. Ama mevcut durumda Biden yönetimi Ukrayna’yı desteklemek için elindeki son kozları masaya sürüyor. İşte bunlardan biri de aslında ABD’nin de çok nadir ürettiği güdümlü uzun menzilli taktik füze sistemleri ATACMS’in Rus toprağı Kursk’ta kullanılmasına izin vermesi. Oysa ABD Başkanı Joe Biden bunca zaman savaşın başka yerlere de taşacağı endişesiyle bu silahların kullanılmasına izin vermemişti… Şimdi hem Ukrayna ATACMS’leri ilk kez kullandı, hem de Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin nükleer doktrinini değiştirdi.
Putin ülkenin nükleer doktrinini güncelledi: Eğer Rusya içine konvansiyonel saldırı düzenleyen bir ülke nükleer bir güç tarafından destekleniyorsa Rusya bunu ortak saldırı olarak görecek. Doktrinin en vurucu yanı Rusya’ya konvansiyonel bir hava saldırısının karşılığının nükleer olacağının belirtilmesi. Yani Rusya saldırılara karşı nükleer cephaneliğini ortaya sürmeye hazır olduğunu gösteriyor.
Güncellenen doktrinin Biden’ın kararının hemen sonrasında açıklanmasının kasıtlı olup olmadığı sorusuna Kremlin sözcüsü Dmitri Peskov doktrinin “zamanında” yayınlandığını söyledi. Peskov’un açıklamasına göre Putin hükümete doktrini güncelleme talimatını zaten bu yılın başlarında verdiğini söyledi. Putin nükleer doktrinindeki değişiklikleri ilk kez eylül ayında duyurmuştu. O zaman da zaten ATACMS dışındaki diğer Batı silahlarının sınırlı Rus topraklarında kullanılmasına izin verilmişti.
Doktrinde neler var?
Putin daha önce ABD ve müttefiklerini Ukrayna’ya verdikleri silahların Rusya sınırları içinde kullanılmasının NATO’yu da savaşa dahil etmek olarak yorumlanacağını söylemişti. Yeni doktrin de bunu doğrular nitelikte. Nükleer olmayan bir gücün “nükleer gücün katılımı ya da desteğiyle Rusya’ya karşı yapacağı saldırının Rusya’ya ortak saldırı” olarak görüleceği vurgulanıyor.
Aynı doktrinde Rusya’nın kendisine ve müttefiki Belarus’un egemenliğiyle toprak bütünlüğüne konvansiyonel saldırıya karşılık nükleer silah kullanabileceği de vurgulanıyor ki bu da yoruma açık muğlak bir tanımlama. Mesela böyle bir saldırının kesinlikle nükleer yanıtı tetikleyip tetiklemeyeceği söylenmiyor. Belarus’u 30 yılı aşkın süredir yöneten ve Putin’in desteğine güvenen Aleksandır Lukaşenko geçen yıl Rusya’nın Belarus topraklarına taktik nükleer silahlar konuşlandırmasına izin verdi.
Doktrinde ayrıca askeri bir bloğun ya da koalisyonun bir üyesinin bile Rusya’yı hedef almasının “tüm bloğun saldırısı” olarak görüleceğinin de altı çiziliyor, ki burada bahsedilen NATO.
Güncellenen doktrinde nükleer silahların kullanım koşulları önceki versiyonlara kıyasla daha ayrıntılı bir şekilde anlatılıyor. Buna göre balistik ve seyir füzeleri, uçaklar, insansız hava araçları ve diğer uçan araçların Rusya sınırlarında kullanılması sonucunda nükleer silahlar devreye girebilir. Bu da doktrinin önceki versiyonuna göre çok daha genişletilmiş bir kullanım alanı.
Beyaz Saray Ulusal Güvenlik Konseyi sözcüsü, Rusya’nın güncellenmiş doktrininin Washington’ı şaşırtmadığını söyledi. Rusya’nın yeni doktrinine yanıt olarak kendi doktrinlerini değiştirmek için bir neden göremediklerini de ekledi.
Ukrayna ATACMS’i ilk kez kullandı
Rusya’nın doktrinini duyurduğu gün Ukrayna’dan 110 km uzaktaki Bryansk’ta Karaçev yakınlarında bir Rus cephaneliği ABD’nin verdiği ATACMS füzeleriyle ilk kez vuruldu. Ukrayna cephaneliği vururken hangi silahı kullandığını açıklamadı ama İngiliz haber ajansı Reuters ve diğer haber kuruluşları saldırıda ATACMS füzelerinin kullanılmış olabileceğine dikkat çeken kaynaklara atıfta bulundu. Ukrayna’da yayın yapan Forbes Ukraine ve RBC Ukraine de ismi açıklanmayan kaynaklara dayandırdıkları haberlerinde Karaçev’deki saldırıda ilk kez ATACMS’lerin kullanıldığını duyurdu.
Rusya Savunma Bakanlığı Bryansk bölgesinde Ukrayna’ya ait toplamda 16 insansız hava aracının imha edildiğini açıkladı. Rusya’nın resmi haber ajansı TASS’ın haberinde Rus hava savunma sistemlerinin son 24 saatte Ukrayna’nın fırlattığı 85 insansız hava aracı ve beş balistik füzenin düşürüldüğünü söyledi. Ukrayna Karaçev gibi Rusya’nın iç kısımlarında kalan yerlerde kendi ürettiği insansız hava araçlarını kullanıyor.
Şu anda G20 zirvesi için Brezilya’da olan Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov, Bryansk’ta ATACMS füzelerinin kullanılmasının Batı’nın savaşı tırmandırmak isteğinin “işareti” olduğunu söyledi. Lavrov “Amerikalılar olmadan bu yüksek teknolojili füzeleri kullanmaları mümkün değil. Putin de bu konuda birkaç kez konuştu” dedi. Bu arada Lavrov Rusya’nın güncellenen doktrinin ABD’ninkinden farklı olmadığını söyledi.
