İsrail ile Filistinli örgütlerin savaşı neredeyse 70 gündür sürüyor. Hamas’ın 7 Ekim’deki Aksa Tufanı ardından İsrail’in saldırıları 18 bin Filistinlinin öldürülmesine neden olurken dünyayı da politik anlamda resmen ikiye böldü. Ağırlıklı olarak Batı ülkelerinin desteğini alan İsrail’in tartışmasız en büyük müttefiki de Amerika Birleşik Devletleri (ABD). Ancak İsrail’in sivil ayrımı gözetmeksizin Hamas’ın kullandığı tünelleri gerekçe göstererek hastane ve okulları hedef alması Washington’un da sert tepkisine neden olmuştu.
Tüm bu fikir ayrılıklarına rağmen ABD, İsrail’e maddi ve manevi yardımlarını da tabii ki sürdürdü. Hatta öyle ki Biden geçtiğimiz günlerde Tel Aviv’in yardımına yetişmek için Kongreyi baypas ederek ilk etapta 14 bin tank mermisi gönderilmesi kararını da almıştı.
Bu destekler sürerken fikir ayrılıkları da baki kalmaya devam etti. Biden da Yahudilerin Hanuka Bayramı için Beyaz Saray’da verilen resepsiyonda tam da bu ikircikliğe değindi. Biden, İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu ile olan karmaşık ilişkisine atıfta bulundu. Başbakanın “zor bir durumda” olduğunu ve ikilinin yıllar içinde ve şu anda anlaşmazlıklardan paylarına düşeni aldıklarını söyledi. ABD Başkanı, Netanyahu ile onlarca yıllık ilişkisine değindiği bir demeçte, ikisinin olduğu bir fotoğrafa onun (Netanyahu’nun) takma adını kullanarak bir not da yazdığını ifade etti. Biden, “Üstüne ‘Bibi seni seviyorum ama söylediğin hiçbir şeye katılmıyorum’ yazmıştım” dedi.
Bugün de iki liderin ilişkisindeki durumun aynı olduğunu ifade eden ABD Başkanı, çoğunluğu Yahudi olan dinleyicilerin alkışları arasında, İsrail’in “zor bir noktada” olduğunu söyledi. Son haftalarda Hamas’a karşı yürütülen savaş ve Filistinlilere yönelik muamele gibi konuları da fikirsel ayrılıklar yaşadıkları ayyuka çıksa da Biden bu ayrışmanın ne olduğu konusunda ayrıntı paylaşmadı.
Biden, İsrail’in kayıtlarına göre Hamas’ın 7 Ekim’de 1.200 kişiyi öldürdüğü ve 240 kişiyi rehin aldığı sınır ötesi saldırısına İsrail’in verdiği tepkiye verdiği destek nedeniyle yoğun eleştirilere maruz kaldı. O günden bu yana yaklaşık 100 rehine serbest bırakıldı. Gazze sağlık bakanlığına göre İsrail’in misilleme saldırısı 18.205 kişiyi öldürdü ve yaklaşık 50 bin kişiyi yaraladı. Bu da en büyük İsrail müttefiği ABD’de sert tepkilere yol açtı. Biden, Beyaz Saray’da bayramlarını kutlayan Yahudilere, İsrail liderliğiyle farklılıkları bir yana bırakırsak, “bağımsız Yahudi devletine olan bağlılığının sarsılmaz olduğunu” söyledi.
Bu görüşünü de şu sözlerle vurguladı, “Arkadaşlar, İsrail olmasaydı dünyada güvende olan bir Yahudi bile olmazdı.”
Biden, “Dikkatli olmalıyız” dedi. “Dikkatli olmaları gerekiyor. Tüm dünya kamuoyunun fikri bir gecede değişebilir. Buna izin veremeyiz.”Biden, ABD’nin Gazze’de tutulan rehinelerin serbest bırakılması için çalışmaya devam edeceğini, Filistinlilere insani yardımı hızlandıracağını ve “İsrailli dostlarımıza sivil hayatı korumamız gerektiğini vurgulayacağını” söyledi.
İlişkiler 7 Ekim’den önce de sarsılmıştı
İsrail’in aşırı sağcı hükümeti ile Washington yönetimi arasında istihbarat ve askeri alanlarda yükselen işbirliğine rağmen Netanyahu ve Biden ilişkilerindeki soğukluk Hamas’ın Aksa Operasyonu’na kadar devam etti. ABD başkanları, İsrail’de kabinelerini kuran başbakanları Beyaz Saray ziyaretine davet konusunda acele ederken, Aralık 2022’de kurulan hükümetin üzerinden 6 ay geçmesine rağmen Biden, Netanyahu’yu Beyaz Saray’a davet etmemişti. Bu da ABD-İsrail ilişkilerinden alışık olmayan bir durum olarak değerlendirilmişti. Biden, Filistin meselesinin yanı sıra “İsrail’deki yargı reformu” ve İran’ın nükleer programı gibi konularda hemfikir olmadığı Netanyahu’ya karşı farklı bir tutum sergilediği görülmüştü.
ABD Başkanı Biden’ın CNN televizyonuna verdiği röportajda İsrail Başbakanı Netanyahu ve hükümetine karşı sarf ettiği sözler, ABD yönetimi ile İsrail hükümeti arasındaki anlaşmazlıkları yeniden gün yüzüne çıkarmıştı. Biden Temmuz ayında CNN’e, “(İsrail hükümetindeki) Bakanlar Batı Şeria’nın her yerinde yerleşim birimi istiyorlar, kendileri sorunun bir parçasıdır. Kabinede yer alan (Maliye Bakanı Bezalel) Smotrich ve (Ulusal Güvenlik Bakanı Itamar) Ben-Gvir gibi bazı bakanlar, hatırladığım en aşırılarıdır” demişti.
