Gazze Şeridi’nde 25 binden fazla Filistinlinin hayatına mal olan savaş giderek daha da şiddetlenirken ABD Başkanı Joe Biden ve İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu 27 gün sonra telefon görüşmesi gerçekleştirdi. İsrail medyası görüşmenin yaklaşık 40 dakika sürdüğünü ve olumlu bir atmosferde geçtiğini bildirdi.
Beyaz Saray Ulusal Güvenlik Konseyi Sözcüsü John Kirby düzenlediği basın brifinginde iki liderin Gazze’de tutulan tüm rehinelerin serbest bırakılması için sürdürülen çabaları ele aldıklarını söyledi. Kirby “İki lider ayrıca Gazze’deki durum, Hamas ve liderleri üzerindeki askeri baskıyı önemli ölçüde tutarken artan miktarda insani yardım akışını sağlayacak operasyonlara geçişi ele aldı” dedi.
Netanyahu, Biden discuss state of war in first call in weeks amid growing divide https://t.co/t19dTRtWA8
— The Times of Israel (@TimesofIsrael) January 19, 2024
Sözcü Kirby, Biden’ın “İsrail’in Hamas ve liderleri üzerindeki askeri baskıyı sürdürürken bile sivillerin zarar görmesi durumunu olabildiğince azaltma ve masum sivilleri koruma sorumluluğunu” vurguladığını söyledi.
İsrail’in alıkoyduğu vergi gelirlerini de görüştüler
Görüşme sırasında Biden ayrıca İsrail’in Filistin Yönetimi’nden alıkoyduğu ve ABD’yi kızdıran yüz milyonlarca dolarlık vergi gelirlerine ilişkin durum güncellemesi istedi. Kirby bu fonların aynı zamanda İsrail’in Batı Şeria’da terörle mücadele için işbirliği yaptığı Filistin Yönetimi güvenlik güçlerinin maaşlarının ödenmesine gittiğini sözlerine vurguladı.
İsrail Savaş Kabinesi aylarca süren gecikmenin ardından fonların aktarılmasını sağlayacak yeni bir öneriyi pazar günü oylayacak.
Beyaz Saray Sözcüsü “Başkan ayrıca İsrail için daha kalıcı bir barış ve güvenlik, bölgeye tamamen entegre olma ve Tel Aviv’in güvenliğinin garanti altına alındığı iki devletli bir çözüm vizyonunu da ele aldı” diye ekledi.
Bu konuda İsrail ile ABD arasındaki görüş ayrılıkları da giderek artıyor. İsrail, Netanyahu’nun savaş sonrası Gazze’nin nihai iki devletli çözümü ve Filistin Yönetimi’nin idaresi altında Batı Şeria ile siyasi olarak yeniden birleştirilmesi vizyonunu reddediyor. İsrail Başbakanı Gazze’yi de kapsayan bir Filistin devleti kurulması fikrini reddetmekle birlikte Gazze’ye ilişkin alternatif vizyonu hakkında çok az ayrıntı sunmuş ve koalisyonunun çökme riskini göz önünde bulundurarak kabinenin bu konuyu tartışmasının önüne geçmişti.
Kirby de basın toplantısında konuya ilişkin “Ellerini zorlamaya ya da politikalarını değiştirmeye çalışmıyoruz ancak Filistin halkının isteklerini ve Gazze’deki yönetimi tartışmadan savaş sonrası Gazze hakkında konuşamayız” dedi.
Dışişleri de iki devletli çözüme vurgu yapmıştı
Daha önce de ABD Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Matthew Miller, İsrail’in bölgedeki uzun vadeli güvenlik sorunlarını ve Gazze’nin yeniden inşasına ilişkin kısa vadeli zorlukları bir Filistin devleti kurulmadan çözmenin “hiçbir yolu olmadığını” söylemişti.
Bir basın toplantısında konuşan Miller, bölge ülkelerinin İsrail’e güvenlik güvencesi vermeye hazır olması nedeniyle Tel Aviv yönetiminin şu anda böyle bir fırsata sahip olduğunu ifade etmişti.
Biden’ın 23 Aralık’taki son telefon görüşmesinde, İsrail’in Filistin Yönetimi’nden alıkoyduğu yüz milyonlarca dolarlık vergi gelirlerini serbest bırakması yönündeki talepleri konusunda yine ayak sürümesi üzerine “sabrının tükendiği” ve görüşmeyi aniden sonlandırdığı öne sürülmüştü.
Kasım ayında kabine, Filistin Yönetimi’ne kısmi bir fon aktarımını onaylarken, Ramallah’ın Gazze Şeridi’ndeki çalışanlarıyla birlikte kullandığı tutarın neredeyse yarısını alıkoymuştu. Filistin Yönetimi, İsrail’in Ramallah adına topladığı vergi gelirlerinden oluşan bu fonları Gazze için ayrılan para dahil edilmediği sürece kabul etmiyor. İsrail’in aşırı sağcı Maliye Bakanı Bezalel Smotrich ise paranın Hamas’a aktarılabileceğini iddia ederek fonların tamamen durdurulmasında ısrarcı.
7 Ekim sonrası yaşananlar
Hamas’ın silahlı kanadı İzzeddin Kassam Tugayları “Filistinlilere ve başta Mescid-i Aksa olmak üzere kutsal değerlere yönelik sürekli ihlallere karşılık verme” gerekçesiyle İsrail’e 7 Ekim 2023’te kapsamlı saldırı düzenledi. İsrail 7 Ekim’deki saldırılarda 1200 İsraillinin öldüğünü, 5 bin 132 kişinin de yaralandığını açıkladı.
İsrail’in 7 Ekim’den bu yana Gazze Şeridi’ne düzenlediği saldırılarda en az 10 bin 800’ü çocuk, 7 bin 250’si kadın olmak üzere 24 bin 762 Filistinli öldürüldü, 62 bin 108 kişi yaralandı. Enkaz altında halen binlerce ölü olduğu bildirilirken, halkın sığındığı hastane ve eğitim kurumları hedef alınarak sivil altyapı da tahrip ediliyor.
İsrail ordusu ile İran destekli Lübnan Hizbullahı arasında 8 Ekim 2023’ten bu yana sınırda devam eden çatışmalarda 29 Lübnanlı sivil ve 162 Hizbullah mensubu ile 6 İsrailli sivil ve 10 İsrail askeri öldü.
