Amerika Birleşik Devletleri’nde (ABD) başkan ve başkan yardımcısından sonra gelen en önemli koltuk Temsilciler Meclisi Başkanlığı için süren üç haftalık kriz sona erdi. ABD’de hükümetin kısmi kapanmasına ve Başkan Joe Biden’ın ulusal güvenlik, İsrail ve Ukrayna için talep ettiği bütçenin rafta kalmasına neden olacak kriz, Cumhuriyetçi Mike Johnson’ın koltuğa oturmasıyla bitti.
Temsilciler Meclisinde toplanan üyeler, McCarthy’nin 3 Ekim’de koltuğundan edilmesinin ardından yeni Temsilciler Meclisi Başkanı’nı seçmek için oylama yaptı.
ABD Kongresinin alt kanadı Temsilciler Meclisinde Cumhuriyetçi Başkan Kevin McCarthy’nin kendi partisi tarafından ayağı kaydırılıp ay başında görevden alınmasının ardından bugün yapılan dördüncü oylamada Louisiana milletvekili Mike Johnson başkan seçildi.
Mecliste çoğunlukta olan Cumhuriyetçilerin adayı Louisiana milletvekili Mike Johnson 220 oy alarak Temsilciler Meclisinin yeni başkanı oldu. Meclis’te 212 sandalyeye sahip Demokratlardan Temsilciler Meclisi Azınlık Lideri Demokrat Hakeem Jeffries ise 209 oy aldı.
220 oy alan Johnson’ın Temsilciler Meclisi Başkanı seçilebilmesi için 217 oya ulaşması gerekiyordu.
Biden’ın düğümü
ABD Başkanı Biden, Kongre’den 105 milyar dolarlık bir bütçe artışı talep etmişti. Bunun 61,4 milyar doları Ukrayna savaşı için ayrılırken, İsrail için 14,3 milyar dolarlık bir destek belirlenmişti. Gazze’de dahil olmak üzere insani krizlerde kullanılması için ise 9 milyar dolarlık bir fon ayrılmıştı.
Ancak Biden bu taleplerini dile getirse de Temsilciler Meclisi çalışmalarının ‘donması’ bir takım sıkıntıları da beraberinde getirmişti. ABD Kongresinin alt kanadı Temsilciler Meclisinin Kevin McCarthy tarafından boşaltılan başkanlık koltuğunun üç hafta boyunca dolmaması yasa tasarıları ya da karar tasarılarının sunulması önünde engel oluşturmuştu.
Johnson’ın seçilmesi, 22 gün boyunca başkansız kalan Temsilciler Meclisi’nde işlerin devam edebileceği anlamına gelse de, Beyaz Saray’ın 106 milyar dolarlık acil dış yardım paketi için yaptığı baskının kaderi belirsizliğini koruyor. Çünkü Cumhuriyetçiler, ülke bütçesinin öncelikli olarak iç meselelere harcanmasını istiyor.
Ancak bu belirsizlik devam etse de ABD Başkanı Biden’ın talebi net: Bütçenin kongreden geçmesi. Johnson’ın Temsilciler Meclisi Başkanı seçilmesi ardından ABD Başkanı Biden sosyal medya platformu X üzerinden bir çağrıda bulundu.
Biden, “Temsilciler Meclisi’nin Cumhuriyetçileri son 22 gününü kimin liderlik edeceğini belirlemekle geçirirken, ben İsrail ve Ukrayna’daki iki partili ulusal güvenlik çıkarlarımızı ilerleten, sınırımızı güvence altına alan ve Amerikan halkına yatırım yapan tarihi bir ek finansman paketi önerdim. Ulusal güvenlik ihtiyaçlarımızı karşılamak ve 22 gün içinde kapanmayı önlemek için hızlı hareket etmemiz gerekiyor” dedi.
While House Republicans spent the last 22 days determining who would lead their conference, I proposed a historic supplemental funding package that advances our bipartisan national security interests in Israel and Ukraine, secures our border, and invests in the American people.…
— Joe Biden (@JoeBiden) October 25, 2023
Biden’ın Ukrayna ve İsrail’e silah vaadi yalnızca Cumhuriyetçiler tarafından değil, kendi yönetimi içinde eleştirilere yol açtı. Silah satışlarını denetleyen kanatta çalışan Dışişleri Bakanlığı yetkilisi Josh Paul geçen hafta protesto amacıyla istifa etmişti. (Josh Paul’ün istifasına ilişkin detaylı haberimiz için tıklayınız.)
Trump’ın büyük destekçilerinden Johnson’ın seçilmesine ABD Başkanı Biden’dan da ilk yorum geldi. Biden, Cumhuriyetçilerin Louisiana milletvekilini bir sonraki Meclis Başkanı olarak seçmesinin ardından Mike Johnson’ın 2024 seçim sonuçlarını tersine çevirmeye çalışacağından endişe duymadığını söyledi. Biden, “Endişe etmiyorum, çünkü yapamaz” ifadelerini kullandı.
‘Halkın meclisi işine geri döndü’
Başkan seçilmesinin ardından Johnson ilk yaptığı konuşmada, “Buradan dünyaya açık bir şekilde sesleniyor, halkın meclisi işine geri döndü” dedi. ABD’nin önünde duran en büyük tehlikelerden birinin ekonomik durum ve ulusal borç yükü olduğunu belirten Johnson, “Ülkede gidişatı yeniden yoluna koymalıyız, bu kolay değil ama bu krizi derhal çözmeliyiz” ifadesini kullandı.
Sosyal medya platformu üzerinden de mesaj paylaşan Johnson, ABD’nin 56’ncı Temsilciler Meclisi Başkanı olarak seçilmiş olmanın onur verici olduğunu ifade etti. Kendisine destek verenlere teşekkür eden yeni başkan, “Zorlu birkaç hafta oldu ve Temsilciler Meclisi’nin de temsil ettiğimiz insanlar kadar karmaşık ve çeşitli olduğunu hatırlattı. İçinde bulunduğumuz anın aciliyeti, güveni yeniden tesis etmek, yasama önceliklerimizi ilerletmek ve iyi yönetim sergilemek için cesur ve kararlı eylemler gerektiriyor. Temsilciler Meclisi Cumhuriyetçi Konferansımız birlik içindedir ve çalışmaya isteklidir” dedi.
It is the honor of a lifetime to have been elected the 56th Speaker of the House.
Thank you to my colleagues, friends, staff, and family for the unmatched support throughout this process.
It has been an arduous few weeks, and a reminder that the House is as complicated and…
— Speaker Mike Johnson (@SpeakerJohnson) October 25, 2023
Temsilciler Meclisinde geçen hafta yapılan üç ayrı oylamada Ohio milletvekili Jim Jordan, 217 sayısına ulaşamadığı için yarıştan çekilmek zorunda kalmıştı. Jordan, eski ABD Başkanı Donald Trump’ın Temsilciler Meclisi Başkanlığı için desteklediği isimdi.
Jordan’ın çekilmesi ardından dün de gözler, Tom Emmer’deydi. Cumhuriyetçi Emmer, Demokratlar tarafından “ılımlı” bulunması nedeniyle partisinin desteğini alamamıştı. Emmer’in yenilgisi ardından ise bugün, gözler Johnson için yapılan oylamadaydı.
Oylamadan önce Trump da sosyal medya hesabından, “2024’te daha da büyük kazanacağız! Benim güçlü önerim, önde gelen aday Mike Johnson’la yola çıkmak ve bunu hızlı bir şekilde bitirmek” şeklinde paylaşım yaparak Johnson’a destek vermişti.
Temsilciler Meclisi Çoğunluk Lideri Steve Scalise ve Ohio milletvekili Jim Jordan gibi isimlerin önceki haftalarda gündeme geldiği başkanlık yarışını kazanan Johnson, “deneyiminin az” olmasıyla gündemde.
Siyasete 2015 yılında başladı
Temsilciler Meclisi Başkanı Mike Johnson
ABD Kongresine 2016’da Louisiana’dan Cumhuriyetçi milletvekili olarak giren Mike Johnson, Kongrede eski ABD Başkanı Donald Trump’a en güçlü destek veren isimlerden biri olarak biliniyor. Milletvekili seçilmeden önce üniversitede öğretim görevlisi olan ve muhafazakar bir radyoda sunuculuk yapan Johnson, siyasete ilk 2015 yılında Louisiana eyalet meclisine seçilerek başladı.
Anayasa hukuku uzmanı olan Johnson, Kongreye seçildiği günden bu yana Temsilciler Meclisi Cumhuriyetçi Konferans Grubunun başkan yardımcılığı görevini yürütüyordu. Aynı zamanda Cumhuriyetçi Araştırma Komitesinin eski başkanı olan Johnson, hala Temsilciler Meclisi Yargı Komitesi ve Silahlı Hizmetler Komitesinde görev yapıyor.
Trump’ın yılmaz destekçilerinden
Meclisteki bir grup Cumhuriyetçi üye ile 2020 Başkanlık Seçimleri’nde Trump’ın söylemleri için mücadele veren Johnson, 7 Kasım 2020’de Joe Biden’ın seçimleri kazandığının açıklanmasından sonra sosyal medya hesabından şu paylaşımları yapmıştı: “Az önce Başkan Trump’ı arayıp şunu söyledim, ‘Güçlü kalın ve mücadeleye devam edin efendim! Millet sizin kararlılığınıza bağlı. Amerikalıların seçim sistemimizin adilliğine olan güvenini yeniden tesis etmek için mevcut tüm yasal yolları tüketmeliyiz.”
McCarthy ve ‘tokmak’ krizi
Görevi düşürülen eski Temsilciler Meclisi Başkanı Kevin McCarthy
ABD’de ocak ayında Temsilciler Meclisi üyeleri ülke tarihinde son 100 yılda benzeri görülmemiş bir şekilde ilk kez 4 gün boyunca meclis başkanını seçmek için 15 kez oylamaya gitmişti. Temsilciler Meclisinde çoğunlukta olan Cumhuriyetçilerin son anda uzlaşmasıyla McCarthy 15 tur oylamanın ardından ancak Temsilciler Meclisi Başkanı seçilmişti. Ancak McCarthy’nin başkanlığı kendi partisindekileri ayağını kaydırması nedeniyle pek de uzun sürmemişti.
McCarthy, Cumhuriyetçiler arasındaki desteğinin azalmasının ardından 3 Ekim’de Temsilciler Meclisinde yapılan oylamada görevinden düşürülerek “ABD tarihinde kendi partisinden üyelerin de oylarıyla koltuğundan edilen ilk meclis başkanı” olmuştu. Bazı Cumhuriyetçi üyeler, McCarthy’nin, bütçe görüşmeleri kapsamında ABD Başkanı Joe Biden ve Demokratlarla Ukrayna’ya yardımlar konusunda gizli bir anlaşma yaptığını iddia etmişti.
Yeni başkan seçilene kadar Temsilciler Meclisi Başkanlığı görevini Cumhuriyetçi Temsilci Patrick McHenry devralmıştı. Temsilciler Meclisi Çoğunluk Lideri Steve Scalise, Cumhuriyetçilerin Temsilciler Meclisi Başkan adayı olarak gösterilmişti. Ancak yapılan yoklamalarda yeterli oyu alamayacağı görülen Scalise adaylığını geri çekmişti.
Scalise’in geri çekilmesinin ardından Cumhuriyetçiler, Temsilciler Meclisi Başkanlığı için Ohio Temsilcisi Jim Jordan’ı aday göstermişti. Ancak Jordan da yapılan üç ayrı oylamada 217 yeterli sayısına ulaşamayınca adaylıktan çekilmişti. Temsilciler Meclisi Başkanı, ABD başkanı ve başkan yardımcısının ardından ABD siyasetindeki üçüncü önemli isim olarak önem arz ediyor.
