Gazze’de savaş başladığından beri ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken Ortadoğu’ya sekiz kez gitti. Bu ziyaretlerin hepsinde ortak konu ateşkesti. Şimdi Blinken dokuzuncu kez İsrail’de. Ama bu kez işi çok daha zor ve ABD’li bakan da bu zorluğu kabul ediyor. Hem Gazze’de bombardımanın durması hem de rehinelerin serbest bırakılması için savaşın ilk aylarından beri kâh duran kâh yeniden başlayan ateşkes müzakerelerinde “belirleyici an”da olduğumuzu söyleyen Blinken bugün İsrailli yetkililerle bir araya geldi.
Blinken’in görüştüğü ilk kişi İsrail Cumhurbaşkanı Isaac Herzog oldu. Bu görüşme sonucunda Blinken cuma günü Katar’da sona eren ama bu hafta Mısır’da yeniden başlaması planlanan müzakereler için “rehinelerin evlerine dönmesi, ateşkesin sağlanması ve herkesin kalıcı barış ve güvenliğe giden daha iyi bir yola girmesi için belki de son fırsat” olduğunu söyledi. Kudüs’te Netanyahu ile bir araya gelen Blinken’in daha sonra ateşkese bir nebze daha sıcak bakan Savunma Bakanı Yoav Gallant ile görüşmesi bekleniyor. Netanyahu’nun ofisinin yazılı açıklamasında görüşmelerin “pozitif” tonda geçtiği söylendi.
“Herkes için evet deme, hayırlar için bahaneler aramama zamanı geldi” diyen Blinken’ın bu sözleri Biden yönetiminin Hamas’ın siyasi büro şefi İsmail Haniye’nin ölümünden sonra Hamas’ın da anlaşmaya kendini kapadığı bu dönemin bir an önce ateşkesle sonlanmasını istediğinin işareti. Bugüne kadar Blinken tüm Ortadoğu ziyaretlerinde anlaşmanın önünü kapayanın Hamas olduğunu ima etti. Oysa şimdiye kadar Hamas birçok kez anlaşmanın şartlarından tavizler vermiş, karşılığında da İsrail’in şiddetli karşı ateşiyle karşılaşmıştı.
Müzakereler konusunda bilgi sahibi ABD’li bir yetkiliye göre Amerikalı müzakereciler her iki tarafın da anlaşmanın şartlarının uygulanmayacağı yönündeki endişelerinin giderildiğini düşünüyor. Blinken’ın bu ziyareti hem İsrail hem de Hamas üstünde baskı oluşturmak için. Ancak bugüne kadarki ziyaretlerin hiçbiri taraflar üstünde baskı oluşturmayı başaramadı.
Arabulucular ‘hayal satıyor’
Beyaz Saray’da cuma günü konuşan ABD Başkanı Joe Biden müzakerecilerin “başarıya hiç olmadığı kadar yakın olduğunu” söylemişti. Oysa Hamas arabulucuların “iyimser” açıklamalarıyla “hayal sattığını” vurgulamıştı. Zaten Biden’ın iyimserliğini diğer arabulucular bu kez dillendirmedi.
İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu, Hamas’ın olası anlaşmaya engel olduğunu iddia ediyor. Ancak üst düzey Hamas yetkilisi Gazi Hamad dünkü açıklamasında İsrail’in anlaşmaya yeni şartlar eklediğini ve Katar’ın başkenti Doha’daki görüşmeler sırasında anlaşmazlığa düştükleri hiçbir sorunun çözülmediğini söyledi. Hamas’ın anlaşmaya evet dediği dönemde Netanyahu ve aşırı sağcı bakanları uzlaşmaya varmaya karşı çıkmıştı. Aşırı sağcı bakanlar savaşın Hamas yok edilene kadar devam etmesini ve ardından Gazze’ye yerleşimcilerin getirilmesini istiyor. Netanyahu’yu da ateşkesi imzalarsa koalisyon hükümetinden ayrılmakla tehdit ediyorlar.
İran ve hem eğitim hem de silah sağladığı Lübnan Hizbullahı’nın savaşa dahil olma ihtimalinin arttığı bu dönemde ateşkes görüşmeleri daha da önem kazandı. Haniye’nin İran’da, Hizbullah’ın da en önemli komutanlarından Fuad Şükür’ün Beyrut’ta öldürülmesine şimdiye kadar İran ve Hizbullah’tan misilleme gelmedi. Bazı medya kuruluşları İran’ın misilleme için ateşkes görüşmelerinin neticelenmesini beklediğini söylüyor.
Diplomatlar da Gazze’deki çatışmalar durursa gerginliğin azalacağı düşüncesinde. Ancak İsrail son bir haftadır Gazze’nin merkezindeki Deyrel Belah’ta saldırılarını artırmış durumda. Her gün onlarca kişi hayatını kaybediyor. En son dün aynı aileden yedi kişi hayatını kaybetti. Kaldı ki insanlar sadece bombardımanlara karşı değil, bulaşıcı hastalıklara karşı da mücadele veriyor. Daha geçen hafta 10 aylık bir bebekte çocuk felci virüsüne rastlandı. Oysa Gazze’de 25 yıldır bu hastalığa rastlanmamıştı.
