Birleşmiş Milletler (BM) dünya genelinde toplam 120 milyon insanın savaş, şiddet ve zulüm nedeniyle zorla yerinden edilmiş olarak yaşadığını belirterek sürekli artan sayıyı “dünyanın durumu hakkında korkunç bir veri” olarak nitelendirdi.
BM’nin mülteci ajansı UNHCR (Mülteciler Yüksek Komiserliği) Gazze, Sudan ve Myanmar gibi yerlerdeki çatışmaların daha fazla insanı evlerini terk etmeye zorlamasıyla birlikte dünya genelinde zorla yerinden edilmenin bir kez daha rekor kırdığını söyledi. Yapılan açıklamada yerlerinden edilen küresel nüfusun şu anda Japonya’nın nüfusuna eşit olduğu belirtildi.
UNHCR’ın başındaki isim olan Filippo Grandi gazetecilere “Çatışmalar kitlesel yerinden edilmelerin çok ama çok büyük bir nedeni olmaya devam ediyor” dedi.
Ekim ayından bu yana sadece Gazze Şeridi’nde 1.7 milyon kişi yerinden edildi. / Fotoğraf: AA
Artış 12 yıldır sürüyor
Kurumun geçen yılki raporunda yıl sonunda 110 milyon insanın yerinden edildiği bildirilmişti. UNHCR sayının 12 yıldır art arda yükseldiğini ve 2012’den bu yana yeni ve değişen krizler ve uzun süredir devam eden krizlerin çözülememesi nedeniyle neredeyse üç katına çıktığını söylüyor.
Grandi sekiz yıl önce göreve başladığında yerinden edilme rakamlarının yüksekliği karşısında şoke olduğunu belirtti. O zamandan bu yana bu rakamın “iki kattan fazla arttığını” söyleyen Grandi bu durumu “korkunç” olarak nitelendirdi.
Yüksek komiser krizlerde gözle görülür bir artış olduğuna dikkat çekerek iklim değişikliğinin nüfus hareketlerini nasıl etkilediğini ve çatışmaları nasıl tetiklediğini de vurguladı.
UNHCR’ın geçen yıl 29 ülkede 43 acil durum ilan ettiğini belirten Grandi bunun birkaç yıl öncesine göre dört kat daha fazla olduğunu söyledi. Grandi özellikle çatışmaların uluslararası hukuku “tamamen hiçe sayarak” ve genellikle “insanları terörize etmek amacıyla” yürütüldüğüne dikkat çekti: “Bu durum elbette daha fazla yerinden edilmeye yol açan güçlü bir etken.”
Grandi şu anda bu eğilimi tersine çevirmek için çok az umut olduğunu kabul etti: “Uluslararası jeopolitikte bir değişim olmadığı sürece maalesef bu rakamın artmaya devam edeceğini görüyorum.”
İç savaşın devam ettiği Sudan’da 11 milyondan fazla kişi yerinden edildi. / Fotoğraf: AA
Rapora göre 2023 yılı sonunda yerinden edilmiş 117.3 milyon kişiden 68.3 milyonu kendi ülkesi içinde yerinden edilmiş durumda. Mülteci ve uluslararası korumaya ihtiyaç duyan diğer kişilerin sayısının ise 43.4 milyona yükseldiği belirtildi.
UNHCR tüm mültecilerin ve diğer göçmenlerin zengin ülkelere gittiği algısına karşı çıktı. Raporda “Mültecilerin büyük çoğunluğu kendi ülkelerine komşu ülkelerde misafir edilmekte. Yüzde 75‘i ise dünya gelirinin yüzde 20’sinden daha azını üreten düşük ve orta gelirli ülkelerde ikamet etmektedir” dendi.
Beş bölge yangın yeri: Suriye, Gazze, Sudan, Myanmar ve Ukrayna
Sudan’da devam eden iç savaş bu rakamların artmasında önemli bir etken olarak dikkat çekiyor. UNHCR savaşın Nisan 2023’te rakip generaller arasında patlak vermesinden bu yana dokuz milyondan fazla insanı yerinden ettiğini ve 2023 sonunda yaklaşık 11 milyon Sudanlının yerinden edildiğini ifade ediyor. Sayı hâlâ artmaya devam ediyor.
Grandi son 14 ayda yaklaşık 600 bin Sudanlıyı kabul eden komşu Çad’a kaçanların sayısının hâlâ çok fazla olduğuna dikkat çekti: “Her gün yüzlerce kişi harap olmuş bir ülkeden dünyanın en yoksul ülkelerinden birine geçiyor.”
BM, Sudan, Gazze ve Myanmar’da devam eden çatışmaların yeni yerinden edilmeleri tetiklediğini ve bunlara acilen çözüm bulunması gerektiğini belirtti. / Görsel: AA
Demokratik Kongo Cumhuriyeti ve Myanmar’da da geçen yıl yıl milyonlarca insan şiddetli çatışmalar nedeniyle ülke içinde yerinden edildi.
Gazze Şeridi’nde ise BM’nin tahminlerine göre 1.7 milyon kişi -nüfusun yüzde 80’i- sekiz ay önce Hamas’ın 7 Ekim’de İsrail kontrolü altındaki topraklara saldırmasıyla başlayan savaş nedeniyle yerlerinden oldu.
Şubat 2022’de başlayan ve devam eden Ukrayna Savaşı’na gelince; BM geçen yıl yaklaşık 750 bin kişinin yerinden edildiğini ve 2023 yılı sonuna kadar toplam 3.7 milyon yerinden edilmiş kişinin bulunduğunu tahmin ediyor.
Raporda Ukraynalı mülteci ve sığınmacıların sayısının ise 275 binden fazla bir artış göstererek altı milyona ulaştığı belirtildi.
UNHCR Suriye’nin ülke içinde ve dışında zorla yerinden edilen 13.8 milyon kişiyle dünyanın en büyük yerinden edilme krizi olmaya devam ettiğini söyledi.
Her yıl İspanya kıyılarına ulaşmaya çalışan binlerce göçmen yaşamını yitiriyor. / Fotoğraf: AA
İlk beş ayda korkunç bilanço: Beş binin üstünde insan hayatını kaybetti
İspanyol sivil toplum kuruluşu (STK) “Caminando Fronteras” (Yürüyen Sınırlar) son yıllarda düzensiz göçmenlerin Avrupa’ya ulaşmak için en sık kullandığı güzergah olan Kuzey Afrika kıyıları ile Kanarya Adaları rotasındaki dramatik artışa dikkat çekti. Kuruluş tarafından düzenlenen basın toplantısında açıklanan raporda 2024’ün ilk beş ayında toplam 5 bin 54 düzensiz göçmenin İspanya kıyılarına ulaşmaya çalışırken yaşamını yitirdiği ve bunların 4 bin 808’inin Kanarya Adaları rotasında hayatını kaybettiği bildirildi.
Raporda 2024’ün ilk beş ayında “Kuzey Afrika ile Kanarya Adaları arasındaki Atlantik Okyanusu’nda her 45 dakikada bir veya günde ortalama 32 düzensiz göçmenin öldüğü” ifade edildi. Bu güzergahta 2023 yılının tamamında 6 bin düzensiz göçmenin yaşamını yitirdiği belirtilerek bu yılın sadece ilk beş ayında 4 bin 800’den fazla göçmenin aynı yolda hayatını kaybetmesinin “eşi görülmemiş” olduğu vurgulandı.
Ocak-Mayıs 2024 döneminde toplamda 47 tekne veya botun Kanarya Adaları’na doğru ilerlerken battığı ve içindekilerin tamamının öldüğü bilgisi verildi. Verilerde en fazla ölümlerin meteorolojik şartların en kötü olduğu aylar olan ocak (1997 ölüm) ve şubat (1090 ölüm) aylarında gerçekleştiği kaydedildi.
