Amerika Birleşik Devletleri (ABD) kendi tarihinin en alengirli seçimlerinden birine hazırlanıyor. 5 Kasım’da yapılacak seçimlerde ABD’liler öne çıkan iki isim arasında tercihlerini yapacak. Bunlardan biri tarihte ilk kez sabıka fotoğrafı olan eski ABD Başkanı olarak tarihe geçen hükümlü Donald Trump diğeri de oğlu yüzünden adli olaylara karışan çocuğu hüküm giyen ilk ABD Başkanı olarak isminden bahsettiren mevcut başkan Joe Biden.
Tabii bu iki ismin sürekli gündemde kalmasında bir başka faktör daha var: İlerleyen yaşları. Trump, 78 yaşına geçtiğimiz günlerde girerken 81 yaşındaki Biden da demans iddiaları nedeniyle manşetlerden düşmüyor. Tabii Biden’ın demans iddiaları sürekli gündemde olunca Demokratlardan da Trump için aynı söylemler ortaya atılmaya başlandı. Hal böyle olunca ABD’nin küresel ölçekte güç kaybeden profili çok kutuplu dünyanın yükselişi, Washington’un geleceği için birçok soru işaretini de beraberinde getiriyor. Ama bunlar bir başka yazı ve analizin konusu. Şimdi odağımız, 27 Haziran canlı yayını.
İki isim kozlarını paylaşacak
ABD’de 5 Kasım’daki seçimler öncesinde Demokrat başkan adayı Başkan Joe Biden ile Cumhuriyetçi başkan adayı Donald Trump 27 Haziran’da yapılacak ilk canlı yayın tartışmasında karşı karşıya gelecek. Biden ve eski Başkan Trump, 2024 seçimlerinin ilk canlı yayın tartışması için önümüzdeki hafta sahneye çıkacak.
ABD’li yayın kuruluşu CNN’in Atlanta’da ev sahipliği yapacağı canlı tartışma, ikilinin 2020’den bu yana ilk kez aynı sahneyi paylaşacağı anlamına geliyor. İkinci canlı yayın tartışmasının 10 Eylül’de yapılması planlanıyor.
Tartışma, CNN’den Jake Tapper ve Dana Bash tarafından yönetilecek. Türkiye saati itibariyle 04.00’te başlayacak canlı yayının 1,5 saat sürmesi ve iki reklam arası verilmesi planlanıyor. İki isim de reklam araları dahil olmak üzere yayın boyunca danışmanlarına bir şey soramayacak. Bu da ilerleyen yaş ve demans iddiaları ortasında yayını zorlaştıran unsurlardan biri olacak.
Biden Camp David’e kapandı
Başkan Joe Biden, rakibi Donald Trump ile tartışmaya hazırlanmak için birkaç gündür Camp David’de yardımcılarıyla birlikte çalışıyor. Atlanta’da Perşembe günü saat 21:00’de (Cuma günü 01:00’de) yapılacak olan karşılaşma, modern ABD tarihindeki en erken başkanlık münazarası ve her iki aday için de kritik bir etkinlik olacak.
81 yaşındaki Biden ve 78 yaşındaki eski başkan Trump ulusal kamuoyu yoklamalarında başa baş giderken, seçmenlerin önemli bir bölümü 5 Kasım’daki oylamaya beş ay kala hâlâ kararsız.
Münazara, ABD başkanlığı için yarışan en yaşlı adaylar olan bu iki ismin, seçmenler tarafından yaşları ve zihinsel durumları sorgulanırken, şimdiye kadarki en keskin karşıtlığını ortaya koyacak.
Arkansas Üniversitesi’nde siyaset bilimi profesörü olan ve başkanlık münazaraları üzerine bir kitap yazan Patrick Stewart, “Bu onların bilişsel yeterlilikleri için inanılmaz bir test. Bu, ne kadar gerilediklerini ya da gerileyip gerilemediklerini görmek için bir şans” dedi. Stewart, iki adayın da katı konuşma sınırlamaları, not yasağı ve 90 dakika sürecek CNN münazarasında kendilerine tezahürat yapacak bir izleyici kitlesi olmaması nedeniyle, zorlu sorulara ve kendilerini konfor alanlarından çıkaracak bir formata hazırlanmaları gerekeceğini söyledi.
Biden hangi konulara odaklanacak?
Biden’ın eski özel kalem müdürü ve münazara hazırlıklarında deneyimli bir isim olan Ron Klain, Başkan’ın Mart ayında yaptığı ateşli Ulusa Sesleniş konuşmasına hazırlandığı Maryland’in batısındaki Camp David’de Biden’ın yayın çalışmalarını yönetiyor. Reuters’a konuşan bir yetkili, Biden’ın ekibinin Trump’ın kürtaj ve diğer konularda aşırılık yanlısı politikalar izlediği, demokrasi için bir tehlike olduğu ve kendisine çek yazan zengin bağışçılara borçlu olduğu argümanını geliştirmeye odaklanacağını söyledi.
Yetkili, Biden’ın 6 Ocak 2021’de ABD Kongre Binası’ndaki isyandaki rolü de dahil olmak üzere geçmişteki eylemleri nedeniyle Trump’a saldırmaktan çekinmeyeceğini, ancak Başkan’ın kendisini Trump’ın bölünme ve kaosunun aksine bilge ve istikrarlı bir lider olarak yansıtmak istediğini söyledi. Kampanyaya danışmanlık yapan ve samimi konuşmak için adının açıklanmasını istemeyen bir başka stratejist, “Yapmak istediği şey bu; zıtlığı göstermek ve Trump’ın daha aşırı görüşlerini açıklamak zorunda kalmasını sağlamak” dedi.
Trump’ın eli de armut toplamıyor
Bu arada Trump kampı, Biden’a yönetiminin göç ve enflasyon konusundaki sicilini ve İsrail ile Hamas arasındaki çatışmaya ve Rusya’nın Ukrayna’ya saldırısına atıfta bulunarak “yanan bir dünya” ile nasıl başa çıktığını savunmasını istiyor.
Trump son haftalarda ABD’li senatörler ve danışmanlarıyla Florida’daki Mar-a-Lago malikanesinde ve başka yerlerde bir dizi toplantı düzenleyerek tartışma sahnesinde dile getirmek istediği önemli politika konularını gözden geçirdi.
Trump’ın çalışmalarına katılanlar arasında ABD senatörleri J.D. Vance ve Marco Rubio ile Trump’ın başkanlığı sırasında kıdemli danışmanlığını yapan ve göçmenlik konusundaki sert tutumuyla tanınan Stephen Miller da bulunuyor. Trump’ın yardımcıları, eski müttefiki Chris Christie’nin 2016’da Hillary Clinton’ın ve 2020’de Biden’ın rakiplerinin rollerini üstlendiği geçmişe kıyasla münazaraya hazırlanmak için daha gayri resmi bir yaklaşım benimsediğini söylüyor.
Yardımcıları, Trump’ın bir yılı aşkın süredir düzenlediği mitingler ve medya röportajları sırasında seçmenlere yönelik argümanlarını geliştirdiğini söylüyor. Dolayısıyla CNN yayınına hazırlık için sahte münazara çalışması yapması beklenmiyor. Northeastern Üniversitesi’nde gazetecilik profesörü Alan Schroeder, Biden gibi Cumhuriyetçi önseçim rakipleriyle yüzleşmekten kaçındıktan sonra dört yıldır tartışmaya girmeyen Trump için bazı riskler görüyor.
Trump için zorlayıcı olabilecek kurallardan biri: Her adayın konuşma sırası gelmedikçe mikrofonların sesi kapatılacak.
Başkanlık münazaraları konusunda uzman olan Schroeder, “Farklı türlerde o kadar çok TV yayınına katıldı ki, o yüzden kendisine fazla güveniyor. Ama münazara çok özel bir şeydir. Öylece ortaya çıkmak pek işe yaramayabilir” diye konuştu.
Kurallar neler?
CNN tarafından açıklanan tartışmanın yeni kuralları ise şöyle: Canlı yayın sırasında seyirci olmayacak. İki başkan adayı yardımcılarına danışmayacak ve adaylar birbirinin sözünü kesemeyecek. “Kesinti yok” kuralını uygulamak için CNN, bir aday konuşurken diğerinin mikrofonunu kapatacak. Bu kural, 2020 Başkanlık seçimleri öncesinde yapılan ilk canlı tartışmada Trump’ın sürekli olarak Biden’in sözünü kestiği ve sonunda “Çeneni kapatacak mısın dostum?” dediği kaotik sahneyi akıllara getiriyor.
Aynı zamanda, iki adayın kürsülerinde sadece kağıt, kalem ve bir şişe su olacak. Duracakları kürsüler yazı tura atılarak belirlenecek. Kulaklık gibi başka bir aksesuar takmayacaklar. Reklam aralarında hiçbir adayın yardımcı çağırmasına izin verilmeyecek.
Karşılıklı suçlamalar neler?
ABD’de 5 Kasım’da yapılacak 60. başkanlık seçimlerinin son dönemine girilirken yapılan bu canlı tartışmalar, adayların performansını ortaya koyması ve seçmenin kararını etkileme potansiyelinden dolayı önem taşıyor. Biden rakibini “dengesiz olmakla” ve “demokrasiye tehlike teşkil etmekle” suçlarken, Trump ise rakibini “bunak” ve “yozlaşmış olmakla” eleştiriyor. Canlı yayının ana başlıklarını etkileyecek en önemli iki gelişme ise; Trump’ın ABD’nin yaklaşık 250 yıllık tarihinde suçlu bulunan ilk eski başkan olması ve Biden’ın oğlu Hunter Biden’ın, ateşli silah edinirken uyuşturucu kullandığını gizlemek dahil üç suçlamadan yargılandığı federal davada suçlu bulunması.
Anketlerde Trump az farkla önde
The Hill’in Decision Desk HQ ile birlikte Perşembe günü yayınladığı anket sonuçlarına göre Cumhuriyetçiler yüzde 1.2’lık farkla seçimi önde götürüyor. The Hill’in başka bir anketinde ise, başkanlık yarışında Trump’ın yüzde 0.6 farkla önde olduğunu belirtiyor. Son anketlere göre Trump yüzde 44.2 oy oranına sahipken Biden’ın yüzde 43.6 oy oranına sahip olacağı belirtiliyor.
