Rusya ve Ukrayna Savaşı tüm gerilim ve hızıyla devam ediyor. Rusya’nın Ukrayna’ya sınır bölgesi olan Bryansk misket bombasıyla gündeme geldi. Bölgenin Rus valisi Ukrayna’yı misket bombası kullanmakla suçladı. Vali Alexander Bogomaz, Klimovo köyündeki birkaç evin hasar gördüğünü, ancak herhangi bir can kaybı rapor edilmediğini açıkladı. Al Jazeera, uluslararası hukuk tarafından sivil halk üzerinden kullanılması yasaklanan misket bombalarıyla ilgili iddianın ise doğrulanamadığını kaydetti.
Ukrayna’nın Rusya’nın Bryansk bölgesinde kullandığı iddia edilen misket bombalarını Amerika Birleşik Devletleri’nden (ABD) aldığı biliniyor. Ancak Ukrayna, Temmuz ayında ABD’den misket bombalarını alırken bunları sadece askerlere karşı kullanacağını taahhüt etmişti.
120 ülkede yasaklı olmasına rağmen ABD’nin Ukrayna’ya gönderdiği misket bombaları, hem Rusya’daki hem de Ukrayna’daki siviller açısından büyük bir tehlike yaratıyor. Beyaz Saray’ın bizzat kendisinin “Savaş suçudur” dediği misket bombalarını Ukrayna’ya temin etmesi büyük bir tartışma yaratmış; ABD Başkanı Joe Biden ise bu konuda “çok zor karar verdiğini” dile getirmişti.
Her ne kadar Bryansk Valisinin misket bombası henüz doğrulanamamış olsa da bu tartışmanın devam edeceğini söylemek pek de yanlış olmaz.
Misket bombası nedir?
Misket bombaları, çok sayıda patlayıcıyı içermesiyle biliniyor. Havadan, karadan ya da denizden fırlatılabilen bu patlayıcı türü, ana bomba dışında içinde onlarca ya da yüzlerce küçük patlayıcı taşıyor. Ana bombanın patlamasıyla içerisindeki küçük bombaların tamamının hemen patlamadığı da biliniyor. Bu da o küçük bombaların kaldığı yerde bir temasa kadar adeta bir mayın gibi tehlike yaratmasına sebep oluyor. Savaş bitse dahi patlamayan ve bulunduğu yerde temas bekleyen bu küçük bombalar siviller için büyük bir risk taşıyor.
Misket bombası sözleşmesine taraf olmayan devletler uluslararası hukuku ihlal etmiş olur mu?
1 Ağustos 2010’da yürürlüğe giren Misket Bombası Sözleşmesi’ne taraf olmasalar da Rusya ve Ukrayna, uluslararası yükümlülüklerini yine de ihlal ediyor. Her ne kadar 1969 tarihli Viyana Antlaşmalar Hukuku Sözleşmesi’ne göre anlaşmalar sadece ‘taraf ülkeleri’ bağlasa da iki ülke de bu bombaların kullanıldığı iddiasıyla ‘sivil ve askeri hedefleri ayırt edemeyen silahlar’ kapsamında sorumlu olabilir.
Cephenin diğer tartışması: Ukrayna, Soğuk havaya dayanabilecek mi?
Rusya ve Ukrayna Savaşı’ndaki tek gelişme de misket bombaları iddiaları değil. Öte yandan kış aylarının yaklaşmasıyla savaşın seyrinin değişebileceği yönündeki yorumlar da uluslararası basında sık sık yer almaya başladı. En son gündeme getiren de Wall Street Journal olmuştu.
Wall Street Journal, ‘Ukrayna’nın cephedeki yeni düşmanı: Kötü Hava’ başlıklı yazısında da bu konuyu detaylı işlemişti. Her ne kadar Rus ve Ukraynalı birlikler soğuk hava koşullarına alışkın olsalar da gazete analizinde sağanak yağışların neden olacağı çamurların, ağır zırhlı ekipmanlar konusunda sıkıntı çıkarabileceğini yazmıştı. Yazıda, Ukrayna Savunma Bakanlığı İstihbarat Baş Müdürlüğü Başkanı Kyrylo Budanov’un “Savaş öyle ya da böyle devam edecek” yorumlarına da yer verildi.
Öte yandan Budanov’un “Soğukta, ıslakta, çamurda savaşmak daha zor” açıklaması da ‘adeta bir itiraf’ yorumuyla hatırlatıldı.
Ukrayna’nın en büyük müttefiklerinden ABD’de ise geçici bütçede Ukrayna’ya yardım için finansmannın bulunmaması gündeme gelmişti. Cumhuriyetçilerin Ukrayna’ya daha fazla yardım edilmesini istememesi 2023 yılı mali yılı bitiminde hükümeti neredeyse kapanma noktasına getiren nedenlerden biri olmuştu.
Öte yandan ABD de Ukrayna’nın karşı saldırısı konusunda düşündüklerinden daha da ‘başarısız’ olduğunu daha önce dile getirmişti. Bu görüşü ABD Genelkurmay Başkanı Orgeneral Mark Milley, Ukrayna’nın bu yıl ilerleme kabiliyeti konusunda daha temkinli konuşarak ifade etmişti. Milley geçtiğimiz haftalarda BBC’ye verdiği demeçte, bu yıl koşullar aleyhlerine dönmeden önce Ukrayna kuvvetlerinin “muhtemelen 30 ila 45 günlük bir savaş kabiliyeti kaldığını” söylemişti.
Ukrayna’dan ‘kış ayları’ açıklaması: Savunma sistemini güçlendirdik
Yaklaşan kötü hava tartışmaları sürerken Ukrayna’dan bugün bir açıklama geldi. Ukrayna Silahlı Kuvvetleri Komutanı Serhii Naiev, Kiev’in kış aylarında enerji altyapısına yönelik olası Rus saldırılarına hazırlık olarak, ülkenin kuzey bölgelerindeki hava savunma sistemini güçlendirdiğini açıkladı.
Espreso TV haber sitesinin aktardığına göre Naiev, “Kuzey operasyon bölgesinde, bölgesel askeri yönetimlerin başkanlarıyla birlikte, mobil yangın gruplarının sayısını arttırmak için önlemler alınıyor” dedi.
Ukrayna, karşı saldırılarının kış aylarında zayıflayacağı yönündeki yorumların ülkeye yapılacak yardımların azalmasına neden olmasından endişe ediyor. Bu sebeple de kış aylarında da karşı saldırıya devam edecek güçlerinin olduğunu müttefiklerine her fırsatta ‘hatırlatmak’ istiyor.
Ayrıca Naiev’in açıklaması, Rusya’nın ülkenin enerji şebekesine yönelik yoğun hava saldırılarının etkilerinden Ukrayna’yı korumak için bir kış stratejisi oluşturulması çağrısında bulunan Almanya Dışişleri Bakanı Annalena Baerbock’un uyarısına yanıt niteliğinde.
Baerbock Pazartesi günü Kiev’deki AB dışişleri bakanlarının buluşmasında “Geçtiğimiz kış, Rusya Devlet Başkanı’nın enerji santralleri gibi kritik altyapıları hedef alan saldırılarla bu savaşı nasıl acımasız bir şekilde yürüttüğünü gördük” demişti.
Zaporijya’da beş yerleşim yeri enerjisiz kaldı
Bu arada Rusya’nın Ukrayna’ya yönelik iddiaları ardından, Kiev de Moskova’nın Zaporijya’ya saldırısı nedeniyle beş bölgede elektrik sıkıntısı yaşandığını açıkladı. Ukrayna Enerji Bakanlığı’na göre, Rusya’nın son bombardımanının ardından Ukrayna’nın Zaporijya bölgesinde en az beş yerleşim yerinde elektrik kesintisi yaşandı. Günün erken saatlerinde Ukraynalı askeri yetkililer de Rus güçlerinin son 24 saat içinde yine Zaporijya’da bulunan Mala Tokmachka ve Verbove yakınlarında kaybettikleri mevzileri geri almak için başarısız bir girişimde bulunduğunu bildirdi.
