Çin Dışişleri Bakanı Wang Yi ve Rus mevkidaşı Sergey Lavrov, pazartesi günü bir telefon görüşmesi gerçekleştirerek, iki ülke arasındaki güçlü ortaklığı teyit etti ve ülkelerinin gelişimi önündeki Batı engeline karşı birlikte çalışmaya devam etme sözü verdi.
İki liderin görüşmesi, Suudi Arabistan’ın Cidde kentinde düzenlenen ve aralarında ABD ve Çin’in de bulunduğu 42 ülkeden üst düzey yetkililerin Ukrayna savaşına olası bir barış çözümünün yollarını görüşmek üzere bir araya geldiği diplomatik toplantının ertesi günü gerçekleşti. Ukrayna ve Batılı destekçileri, kapalı kapılar ardından yapılan görüşmeleri, çoğunlukla tarafsız kalan gelişmekte olan ülkelerin savaşı Ukrayna lehine sonlandıracak şekilde küresel desteğini toplama çabası olarak değerlendirdi.
Rusya’nın en önemli diplomatik ortağı olan Çin, herhangi bir barış planında Moskova’nın kırmızı çizgileri ve endişeleri konusundaki tartışmaları şekillendirmek açısından çok önemli görülüyor. Cidde’de yapılan toplantı, haziran ayında Kopenhag’da yapılan ve aralarında Brezilya, Hindistan, Türkiye ve Güney Afrika’nın da bulunduğu bir dizi ülkenin katıldığı benzer görüşmelere katılmayan Çin için bir değişime işaret ediyor.
‘Çin’le ilişkilerin derinleşeceğini umuyorum’
ABD, Çin’in Cidde toplantısına katılımını pazartesi günü yapılan açıklamayla övdü. ABD Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Matthew Miller, gazetecilere yaptığı açıklamada, “Çin’in Ukrayna’nın toprak bütünlüğüne ve egemenliğine saygı duyan bir rol oynamaya istekli olması halinde Ukrayna’daki savaşın sona erdirilmesinde bir rol oynamasının verimli olacağını uzun zamandır dile getiriyoruz” dedi.
Ukrayna Cumhurbaşkanlığı Ofisi Başkanı Andriy Yermak, forumun ardından televizyonda yayımlanan bir demecinde, Çin’in toplantıların aktif bir katılımcısı olduğunu söyledi. Yermak, “Çin ile ikili ilişkilerimizin derinleşeceğini umuyorum. Bu, her şeyden önce Çin’in gerçeği bilmesi ve tutumunun bizim tarafımıza, bu savaşı sona erdirmek için çabalayan tarafa kayması için çok önemli” sözlerini dile getirdi.
İki bakan görüşme sırasında Ukrayna savaşından bahsetse de hem Rusya hem de Çin’in Dışişleri Bakanlıklarından yapılan açıklamalarda hafta sonu Suudi Arabistan’ın Cidde kentinde düzenlenen çok taraflı toplantıdan doğrudan bahsedilmedi. Yine de Wang’ın yorumları Cidde toplantısına açık bir gönderme içeriyor ve Moskova’yı Çin’in savaş konusundaki tutumu konusunda rahatlatmaya çalışıyor gibiydi.
Savaşa ‘savaş’ dememe geleneğini sürdürdü
Çin Dışişleri Bakanlığı’ndan yapılan açıklamaya göre Wang, Çin’in herhangi bir uluslararası çok taraflı forumda barış görüşmelerini teşvik ederken ve ‘Ukrayna krizine’ siyasi bir çözüm ararken ‘bağımsız ve tarafsız bir duruş sergileyeceğini’ söyledi. Bakan ayrıca Çin’in 17 aydır devam eden savaşa ‘savaş’ dememe geleneğini de sürdürerek, bunu ‘kriz’ olarak nitelendirdi.
Rusya Dışişleri Bakanlığı ise görüşmeyi ‘Moskova ve Beijing’in uluslararası meselelere yönelik yaklaşımlarının aynı ya da büyük ölçüde örtüştüğünün’ teyidi olarak nitelendiren bir açıklama yayımlarken, Ukrayna konusunda ne konuşulduğu konusunda ayrıntı vermedi. Açıklamada Lavrov ve Wang’ın ‘yakın dış politika koordinasyonunu sürdürme kararlılıklarını teyit ettikleri’ belirtildi.
