Almanya, Fransa, İspanya, Hollanda, Belçika, Polonya, İtalya ve Macaristan başta olmak üzere, Avrupa’da çiftçi protestoları pek çok ülkede dalga dalga yayılıyor. Artan maliyetler, Ukrayna’dan ithal edilen ucuz tahıl, AB’nin çevre politikaları çiftçilerin öfkesini artırıyor. Eylemlerde öfkenin tırmandığı en son adres Belçika’nın başkenti Brüksel oldu. Çiftçiler Avrupa Parlamentosu (AP) önünde protesto gösterisi yaptı. Başta Belçika ve İtalya olmak üzere çeşitli Avrupa ülkelerinden gelen binlerce çiftçi Brüksel’deki AP binasının önünde toplanarak trafiği traktörlerle kilitledi. Tabiri caizse AB Liderler Zirvesi’nin yapıldığı bölgeyi abluka altına aldılar.
AP binası önüne tezek bıraktılar
EU Parliament under siege. Tensions in Brussels between European farmers and police. EU politicians are now afraid. pic.twitter.com/no5fcI5Ga9
— RadioGenoa (@RadioGenoa) February 1, 2024
AP binasının önüne tekerlek, tezek ve odunları bırakan çiftçiler Lüksemburg Meydanı’nda saman ve tezek balyalarını ateşe verdi. Çevreye taş, yumurta ve torpil fırlatan çiftçileri önlemek için Belçika polisi halka açık AP yerleşkesi girişlerini dikenli tel örgülerle kapattı. “Çiftçi yoksa yiyecek yok” yazılı pankartlar açan protestocular tarım politikaları karşıtı sloganlar attı. AB’nin serbest ticaret anlaşmalarındaki tarım ürünü ithalatı, karmaşık piyasa düzenlemeleri, sübvansiyon dağıtımındaki adaletsizlik, sürdürülebilir tarıma geçişteki hatalardan kaynaklı sorunlar yaşadıklarını ifade eden çiftçiler artan maliyetler karşısında tarımsal ürünlere daha yüksek fiyat ödenmesini istedi.
Çiftçilerin seslerini yükselttiği sırada ise liderlerin gündeminde Ukrayna’ya yapılacak 50 milyar euroluk yardım vardı. Belçika Başbakanı Alexander De Croo ise çiftçilere yüklendi. Başbakanın gündeminde çiftçilerin talepleri değil protestolar sırasında yıkılan heykel vardı; “Belçika endüstrisinin sembol isimlerinden John Cockerill’in heykelinin yıkılması yanlış sinyal. Tarımla sanayiyi birbirine düşürmeyi bırakalım. Güçlü ve sürdürülebilir bir ekonomiyi hedeflemek için her iki sektöre de ihtiyacımız var” dedi.
‘Bize yardım edin!’
Bu açıklamadan da anlaşılacağı üzere çiftçi krizi Ukrayna’ya yardıma odaklanan AB zirvesinin resmi gündeminde yer almadı. Bir diplomat çiftçilerin durumunun günün ilerleyen saatlerinde ele alınacağını söylese de kapsamı hakkında bilgi vermedi. Brüksel’in hemen dışında yaşayan Kevin Bertens adlı bir çiftçi Belçika başkentindeki protestoda “Tüm Avrupa’da durum böyle, bu yüzden umutlu olmalısınız. Bize ihtiyacınız var. Bize yardım edin!” diye seslendi.
Çiftçiler Ukrayna’dan tahıl ithalatının sınırlandırılması ve nadasa bırakılan arazilerle ilgili bazı çevre düzenlemelerinin gevşetilmesi yönündeki yürütme komisyonu önerileri dahil bazı taleplerinin karşılanacak olmasından memnun. Ancak bunun yeterli olmadığını, vergi ve çevreci kurallarla boğulduklarını, yurtdışından gelen haksız rekabetle karşı karşıya olduklarını söylüyor. Brüksel’deki protestolara katılan İspanyol çiftçi Castilla “Avrupa seçimleri yaklaşıyor ve politikacılar da Avrupa Komisyonu da çok gergin. Bence bu tüm Avrupalı çiftçilerin birlikte sokağa çıkabileceği en iyi an” diyor.
Portekiz’de çiftçiler şafak vakti İspanya sınırına giderek iki ülkeyi bağlayan bazı yolları kapattı. Fransa’da çiftçiler Paris’teki parlamentonun alt kanadına doğru ilerlerken dron görüntüleri Fransa’nın başkenti çevresindeki otoyolların kapandığını gözler önüne serdi.
Tarımın ölümünü simgeleyen siyah bayraklar taşıyan yüzlerce Yunan çiftçi traktörlerini Yunanistan’ın ikinci büyük kenti Selanik’in merkezine sürdü. Bir pankartta “Çiftçi yoksa gıda da yok, gelecek de yok” yazıyor, bir traktör siyah bir tabut taşıyordu.
Brüksel’deki protestoda öne çıkan taleplerden biri Güney Amerika ülkelerinin oluşturduğu MERCOSUR (Güney Ortak Pazarı) ile serbest ticaret anlaşmasının mevcut haliyle imzalanmaması. İrlanda Başbakanı Leo Varadkar da Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron’un MERCOSUR grubuyla mevcut haliyle ticaret anlaşması imzalanmasına karşı olduğunu yineledi. Bu çiftçilerin en büyük taleplerinden. Diğer AB liderleriyle pek çok konuda anlaşmazlık yaşayan Macaristan Başbakanı Viktor Orban da gece boyunca çiftçilerle bir araya geldi. Orban’ın sözcüsü Avrupa Parlamentosu seçimlerine atıfta bulunarak “Halkın çıkarlarını gerçekten temsil eden yeni liderler bulmamız gerekiyor” dedi.
Başta Almanya, Fransa, İspanya, Hollanda, Belçika, Polonya, İtalya ve Macaristan olmak üzere pek çok AB ülkesinde çiftçiler son dönemde uygulanan tarım politikalarına tepkili. Çiftçilerin eleştirdiği konular arasında Birliğin tarım politikaları, doğa restorasyon hedefleri, desteklemelerdeki kesintiler, Rusya-Ukrayna Savaşı sonucunda ortaya çıkan yüksek enerji, yakıt ve gübre maliyetleri, Ukrayna’dan gelen ucuz tahıl ürünleri ve su tasarruf tedbirleri var. Avrupa’nın dört bir yanındaki çiftçiler geçen yıldan beri akaryakıt fiyatları, vergilerdeki artış ve destekleme ödemelerinin yetersizliği nedeniyle kamu kurumları ve çeşitli kuruluşların önüne çamur veya gübre dökerek ya da yolları kapatarak protestoda bulunuyor.
Avrupalı çiftçiler AB’ye “Yeşil Mutabakat kapsamında karbon gübre ve pestisit kullanımına ilişkin katı kurallar getirerek tarımsal üretimi zorlaştırdıkları” eleştirisi yapıyor. Polonya ve Romanya’da ucuz Ukrayna tahılı ithalatının yasaklanması talebi öne çıkarken Fransa’da artan yakıt fiyatları, İtalya’da ise AB’nin “Yeşil Mutabakat” programı ve artan maliyetler tepkilerin odak noktasında.
