Şii din insanı Nimr Al Nimr’in idam edilmesi ve bunun akabinde İranlıların ülkedeki Suudi Arabistan büyükelçiliğine gerçekleştirdikleri saldırı sonrası İran ve Suudi Arabistan’ın ilişkileri tamamen kopmuştu. İki ülkenin ilişkilerini tamamen koparan olay bu olsa da Yemen savaşında zıt kutupları desteklemeleri de büyük bir etkiye sahipti. Zira İran, Mart 2015’ten beri Yemen’in başkenti Sana’nın kontrolünü ele geçiren Husileri askeri açıdan desteklerken, Suudi Arabistan ise Yemen hükümetine arka çıkıyordu.
Dolayısıyla iki ülke normalleşmeye yönelik adımlar atsa bile Yemen’deki durumun barışın temelini nasıl etkileyeceği merak konusuydu. Ancak tam bu sırada Yemen’de barış yolunda art arda adımlar geldi. Öncelikle Husiler, İran ve Suudi Arabistan’ın normalleşme adımlarını hoş karşıladığını bildirdi.
Ateşkes uzatıldı
Sonrasında ise Yemen Cumhurbaşkanlığı Liderlik Konseyi ile Husi hareketinin Umman’ın arabuluculuğuyla ateşkesin altı ay uzatılması konusunda anlaşmaya vardığı bildirildi. Buradaki arabuluculuğu ise Umman’ın yaptığı aktarıldı. Taraflar arasındaki ateşkesin süresi Ekim 2022’de dolmuştu. Husilerin hükümetin kontrolündeki bölgelerde yapılan petrol ve gaz satışından elde edilen gelirlerin bir kısmının kendilerine tahsis edilmesini talep etmesi üzerine taraflar ateşkesin uzatılması konusunda anlaşmaya varamamıştı.
Ateşkesin yanı sıra Sana’daki havaalanından yeni uçuşların başlatılması, ülkenin güneybatısındaki Hodeida limanına gemilerin geçişi üzerindeki kısıtlamaların ve yollardaki engellerin kaldırılması konusunda da anlaşmaya varıldı.
13 Husi esir serbest bırakıldı, Suudi heyeti Sana’ya gitti
Ateşkesin uzatılmasının üzerinden üç gün geçmişken yeni bir normalleşme adımı geldi. Husilerin Esir İşleri Komitesi Başbakanı Abdülkadir el-Murtada’nın yaptığı açıklamaya göre, bir Suudi esire karşılık 13 Husi esir serbest bırakıldı. Aslında bir ay önce İsviçre’de yapılan görüşmeler sırasında Yemen hükümeti ile Husiler arasında bir esir takası anlaşmasına varılmıştı. Bu kapsamda 11 Nisan’dan itibaren Husiler ile Yemen hükümeti arasındaki esir takasının üç aşamada tamamlanması ve 887 mahkumun serbest bırakılması planlanıyordu.
Bu barış ışığının yeni kıvılcımı ise Suudi ve Ummanlı yetkililerin ateşkesi görüşmek için Husilerle görüşmek üzere Sana’ya gelmesi oldu. Müzakerelere dahil olan kaynaklar, Al Arabiya’ya yaptıkları açıklamada, uzlaşıya varılması halinde tarafların 20 Nisan’da başlayacak Ramazan Bayramı öncesinde bir anlaşma ilan edebileceğini söyledi.
Taraflar arasındaki müzakereyi Umman yapmış olsa da bu süreçte Çin arabuluculuğundaki Suudi Arabistan-İran normalleşmesinin etkisi de es geçilemez. Zira Yemen’e komşu olan Umman senelerdir taraflar arasında barışı sağlamayı amaçlıyordu.
Öte yandan İran ve Suudi Arabistan’ın karşılıklı olarak büyükelçilik ve konsolosluklarını açılabilmesi için İran’dan bir heyetin gerekli güvenlik önlemlerini almak üzere bu hafta sonu Suudi Arabistan’a giderek incelemelerde bulunacağı belirtildi.
