Avrupa’nın en uzun süre tahtta kalan hükümdarı unvanını taşıyan Danimarka Kraliçesi 2. Margrethe dün yeni yıl konuşmasında tahttan çekileceğini, yerine 55 yaşındaki en büyük oğlu Veliaht Prens Frederik’in geçeceğini açıkladı.
Konuşmasında tahtta 50 yılı aşkın süre kaldıktan sonra böyle bir karar almasında yaşının ve sağlığının etkili olduğunu belirten 83 yaşındaki Margrethe “Bu kadar uzun bir zamanın farkına varılmadan geçmesinin imkanı yok, benim için bile. Zaman insanı yıpratıyor, rahatsızlıkları artırıyor” dedi.
83 yaşındaki kraliçe özellikle bu yıl geçirdiği sırt ameliyatının ardından geleceği daha çok düşünmeye başladığını, sorumluluğunu bir sonraki nesle devretme zamanının gelip gelmediğini tarttığını söyledi. “Doğru zamanın şu an olduğuna karar verdim” diyen Margrethe “Sevgili babamın yerine geçtikten 52 yıl sonra Danimarka kraliçeliğini bırakıyorum” dedi.
Kral 9’uncu Frederik ile Kraliçe Ingrid’in üç kızının en büyüğü olan Margrethe 1972’de babasının ölümünü takiben ve Danimarka’nın kadınların tahta geçmesine izin verdiği anayasal değişikliğin ardından tahta çıktı. Danimarka’daki monarşi İngiltere’dekinden çok farklı sayılmaz. Danimarka’da da parlamenter yönetim var ve siyasi sorumluluk hükümetin üzerinde. Hükümetin aldığı kararlar usulen kraliçenin imzası olmadıkça yürürlüğe giremiyor.
Margrethe Danimarka monarşisini modernleştirmesi ve yeniden popüler hale getirmesiyle tanınıyor. Yıllar sonra yeni bir hükümdarla çalışacak ilk (kadın) başbakan olacak Mette Frederiksen “Bin yılı aşkın süredir hükümdarlık görevi zamanı geldiğinde sonrakine devredilse de taht ın değişme zamanının geldiğini anlamak zor geliyor. Çoğumuz bu zamana kadar başka hükümdar görmedik. Kraliçe Margrethe Danimarka’nın özüdür ve yıllar boyunca bizi bir halk ve ulus olarak tanımlayan kelimeleri ve duyguları yansıtmıştır” diyerek kraliçeye teşekkür etti.
Margrethe de konuşmasında bu zamana kadar kendisine gösterdikleri destek için Danimarka halkına ve “birlikte çalışmaktan daima memnuniyet duyduğu bu zamana kadarki tüm hükümetlere ve kendisine her zaman güvenen Danimarka Parlamentosu”na teşekkür etti. Kraliçe 14 Ocak’ta tahttan çekilecek. Danıştayda yapılacak toplantının ardından Başbakan Frederiksen Christiansborg Kalesi’nde tahttaki değişikliği ilan edecek. Kraliçe tahtı oğluna devretse bile “majesteleri” olarak anılmaya devam edecek.
Çoğumuzun aklında en uzun süre tahtta kalan kraliçe İngiltere Kraliçesi 2. Elizabeth’miş gibi geliyor ama, Elizabeth’in geçen yılki ölümünün ardından Margrethe tahtta en uzun süre kalan kraliçe oldu. Aslında Brunei Sultanı Hassanal Bolkiah çok daha uzun süredir tahtta ama ülkesi bağımsızlığını ancak 1984 yılında kazandığı için listeye dahil edilemiyor.
Çizimleri Yüzüklerin Efendisi kitabında yer aldı
Bahsi geçen çizimlerden biri.
Kraliçe popülerliğini büyük ölçüde kişiliğine ve sanatsal yönüne borçlu. 13 yaşında tahta çıkan Margrethe sanata olan ilgisini hiç kaybetmediği gibi Cambridge Üniversitesi’nde tarih öncesi arkeoloji diploması almış, Danimarka’daki Aarhus Üniversitesi, Fransa’daki Sorbonne ve İngiltere’dek, London School of Economics’te eğitimine devam etmiş. Resimler, dekupajlar ve çizimler yapmış, bu eserleri müzelerde de sergilenmişti.
Hatta çizimleri İngiliz çizer Eric Fraser’ın üzerinden geçmesiyle Yüzüklerin Efendisi kitabının Danca baskısında da yer aldı.Margrethe 1970 yılında J.R.R. Tolkien’e Ingahild Grathmer takma adıyla yolladığı hayran mektubunda bu çizimleri göndermiş, kitabın yayıncısı daha sonra kendisine ulaşarak çizimleri kullanmak istediğini söylemişti.
Margrethe kısa zaman önce bir peri masalından uyarlanan Netflix filmi “Ehrengard: The Art of Seduction”da kostüm ve yapım tasarımcısı olarak çalıştı. Belirtilene göre film için 51 kostüm tasarlayan Margrethe 81 de dekupaj yapmış. Geçen yıl NYT’ye demeç veren kraliçe “Zaman bulabildiğimde çalışıyorum ve genellikle de bulabiliyorum gibi görünüyor” dedi.
Kocası ölünce gömülmek değil yakılmak istedi
Margrethe her ne kadar magazinel tartışmalardan kaçınmış olsa da diğer aile üyeleri için aynı durum geçerli olmadı. En başta kocası Prens Henrik kral ya da kraliçe eşi olarak bahsedilmemekten ve para konusunda Margrethe’ye bel bağlamaktan şikayet ediyordu. Sonunda istediği maaş bağlandı bağlanmasına, ama 2017’de bu sefer de öldüğünde kraliçenin yanına gömülmek istemediğini söyledi.
Prens Henrik altı ay sonra da öldü zaten. Bildirildiğine göre ölüsü yakıldı, küllerinin yarısı Danimarka sularına bırakılırken diğer yarısı Kopenhag’ın kuzeyindeki bir kalenin bahçesine gömüldü.
Kraliçe 2022 yılında dört torununun kraliyet unvanlarını ellerinden aldıktan sonra aile üyeleri tarafından eleştiri yağmuruna tutulmuştu. Kraliçe kararı “torunlarının Kraliyet Hanedanı’nın getirdiği resmi sorumluluk ve yükümlülüklerle kendilerini sınırlandırmadan varlıklarını şekillendirebilmesi” amacıyla aldığını açıklamıştı. Margrethe kararının ailesini üzdüğünün farkında olduğunu, ama geri adım atmayacağını söylemişti.
Margrethe’nin ayrıca sigara tiryakisi olduğu biliniyor. Danimarka gazetesi B.T. 2006 yılında bir baskısında Margrethe’nin kamuya açık alanlarda bundan böyle sigara içmeyeceğini duyurmuştu. Söylenene göre Margrethe şubat ayındaki sırt ameliyatından beri sigara içmeyi bıraktı.
