Dün akşam saatlerinde Birleşmiş Milletler (BM) helikopterinin Somali’de terör örgütü Eş Şebab’ın kontrol ettiği bölgeye “kaza sonrası acil iniş” yaptığı bildirilmişti. Helikopterin indiği Galmudug eyaletindeki Güvenlik Bakanı Mohamed Abdi Adan teknik sorun yaşayan helikopterin Eş Şebab teröristleri tarafından alıkonulduğunu ifade etti. Bazı raporlar helikopterin acil iniş yapmak zorunda kaldığını söylerken bazıları inişin hata olduğunu belirtti.
Eyaletin Hindhere bölgesine inen helikopterde dokuz kişinin olduğunu belirten Adan bunların arasında yardım çalışanı, askeri personel, sözleşmeli personel ve yabancılar olduğunu söyledi. Güvenlik kaynaklarının aktardığı bilgiye göre yolcu ve mürettebattan oluşan yaklaşık sekiz kişi Eş Şebab tarafından esir alındı.
Somali armed Islamist group al-Shabab has seized a United Nations helicopter, along with about eight people, both passengers and crew. https://t.co/I6E6r51WtE
— BBC News Africa (@BBCAfrica) January 10, 2024
Reuters haber ajansına konuşan Somalili askeri yetkili Binbaşı Hassan Ali helikopterde birkaç yabancı ve iki yerli asker bulunduğunu söyledi. Ali “Helikopter aynı zamanda tıbbi malzeme de taşıyordu ve Galgudud bölgesinden yaralı askerleri taşıması gerekiyordu” dedi.
Gemide bulunanların uyrukları ya da tam sayıları net olarak bilinmezken helikopterin hükümet güçlerinin örgüte karşı başlattığı saldırının ön cephesi yakınlarındaki Wisil kasabasına doğru yola çıktığı belirtildi. Wisil kasabası yakın zamanda örgütün elinden geri alınmıştı.
BM Dünya Gıda Programı (WFP) sosyal medya üzerinden yaptığı açıklamada uçağın “bir WFP ya da BM İnsani Hava Servisi aracı olmadığını ve içinde hiçbir WFP personelinin bulunmadığını” söyledi. Kurum ayrıca önlem olarak bölgedeki uçuşlarının geçici olarak askıya alındığını belirtti.
AFP haber ajansı tarafından aktarılan olayla ilgili bir BM raporunda ise helikopterin Dusamareb’in yaklaşık 70 kilometre güneydoğusuna düştüğü ve helikopterde BM personeli olmadığı bilgisi yer aldı. Raporda personelin yalnızca üçüncü taraf yüklenici olarak görev aldığı belirtildi.
BM: Kurtarma çalışmaları yürütüyoruz
BM Sözcüsü Stephane Dujarric günlük basın toplantısında konuya ilişkin açıklama yaptı. BM helikopterine ilişkin Somali’nin Galmudug eyaletinde bir olay gerçekleştiğini teyit edebileceğini söyleyen Dujarric “Kurtarma çalışması yapıyoruz. Ancak helikopterdeki kişilerin güvenliği için bu konu hakkında daha fazla açıklama yapmayacağız” diye konuştu. Dujarric temel önceliklerinin söz konusu kişilerin güvenliği olduğunu ifade etti.
Diğer taraftan BM Sözcülüğü tarafından yapılan yazılı açıklamada BM Genel Sekreteri Antonio Guterres’in Somali Cumhurbaşkanı Hasan Şeyh Mahmud’la telefon görüşmesi yaptığını bildirildi.
Eş Şebab’la savaş
Eş Şebab güney ve orta Somali’nin büyük bir bölümünü kontrol ediyor. Örgüt El Kaide ile bağlantılı ve bölgede yaklaşık 20 yıldır acımasız ve kanlı eylemlere girişiyor. Ülkede bazı kasaba ve köyleri elinde bulunduran örgüt 2000’li yılların ortalarından bu yana Mogadişu’da kurulan hükümeti yıkmaya çalışıyor. Örgüt aynı zamanda Somali’nin komşusu Kenya’da da zaman zaman terör eylemleri düzenliyor.
Somali hükümeti son aylarda El Kaide bağlantılı gruba karşı mücadelesini yoğunlaştırdı. ABD’nin sık sık hava desteği verdiği Somali ordusu son aylarda örgüte yönelik operasyonlarını artırdı.
7 Ocak’ta Somali ordusu ve uluslararası koalisyon tarafından örgüte düzenlenen operasyonlarda 76 militan etkisiz hale getirilmişti. Çatışmalarda Somali ordusundan bir komutanın hayatını kaybettiği duyurulmuştu.
Eş Şebab silahlanma için her yıl 24 milyon dolar harcıyor
Mogadişu merkezli araştırma grubu Hiraal Enstitüsü 2022’de Eş Şebab’ın gelir kaynakları ve silahlanma harcamalarına ilişkin hazırladığı raporda örgütün yurt içi ve dışındaki kaynaklardan nasıl silah temin ettiğine yer vermişti. Raporda silah, mühimmat ve patlayıcıların ülke içindeki karaborsadan ya da silah tüccarları vasıtasıyla Yemen üzerinden getirtildiği belirtilerek örgütün her ay 2 milyon dolar, yıllık 24 milyon dolarlık silah alımı yaptığı aktarılmıştı.
Raporda Eş Şebab’ın yasa dışı vergi gibi kaynaklarla gelir elde ettiğine ve yıllık gelirinin yaklaşık 100 milyon dolar olduğunun tahmin edildiğine işaret edilmişti. Örgütün silahlar için yurt dışına para transferini ise yasal ticari şirket hesapları üzerinden yaptığı kaydedilmişti.
