İsrail’in Gazze Şeridi’ne 7 Ekim’den sonra düzenlediği saldırılarda öldürülen Filistinli sayısı 26 bini geçerken işgal harekatını genişleten Tel Aviv’in saldırıları aralıksız sürüyor. Güney Afrika tarafından Uluslararası Adalet Divanı’nda (UAD) soykırımla yargılanan İsrail güçleri divandan çıkan ihtiyati tedbir kararını göz ardı etmeye devam ediyor.
Avrupa-Akdeniz İnsan Hakları İzleme Örgütü (Euro-Med) UAD’nin İsrail’in Gazze’de soykırımı önlemek için tüm tedbirleri almasına hükmettiği 26 Ocak’tan sonraki 48 saat içinde 373’ten fazla Filistinliyi öldürdüğü ve 643’ten fazla kişiyi de yaraladığını duyurdu. İsrail’in dünyanın en yüksek mahkemesinin kararlarını hiçe saydığı, uluslararası hukuk ve yükümlülüklerini ihlal ettiği belirtilen açıklamada “savaş suçu, insanlığa karşı suç ve Filistinlilere yönelik soykırım dahil olmak üzere korkunç ihlaller işlemekte ısrar ettiği” kaydedildi.
Two days after ICJ ruling, Euro-Med Monitor says Israel has maintained its rate of killing in Gaza https://t.co/8XhhkKhdJb
— Euro-Med Monitor (@EuroMedHR) January 29, 2024
Açıklamada İsrail’in aralıksız devam eden saldırılarında sivil evlerin yıkılması ve zorla yerinden edilenlerin öldürülmesinin yanı sıra Gazze’nin sağlık sisteminden geri kalan yapılara da saldırılarını sürdürdüğü vurgulandı. İsrail ordusunun Gazze’de “öldürme hızını kesmediği” kaydedilen açıklamada mahkemenin kararlarını da hiçe saydığına, sivilleri hedef almaya ve öldürmeye devam ettiğine dikkat çekildi.
İsrail kıtlığın şiddetle arttığı Gazze’ye yardımları kasıtlı şekilde engelliyor
Açıklamada son iki günde Han Yunus’taki Nasir Hastanesi’nin avlusuna daha fazla kişinin gömüldüğü, bölgedeki meydan, okul ve sokaklarda en az dört toplu ve rastgele mezarın da belgelendiğine işaret edildi. İsrail’in kıtlığın şiddetli şekilde arttığı Gazze Şeridi’ne insani yardımların girişini kasıtlı şekilde engellediği ve İsrailli yerleşimcilerin de yardımların ulaştırılmasını İsrail polisinin onayıyla engellediği aktarıldı.
Açıklamada Gazze’ye ulaşan yardım araçlarının sayısının birkaç gün önce günlük ortalama 100’den 87’ye düştüğü ve bunun da İsrail’in mahkemenin kararlarını göz ardı edişini gösterdiği vurgulandı.
Euro-Med uluslararası toplumun mahkemenin kararlarına ilişkin bağlayıcı bir karar uygulama konusunda hızla hareket etmesini, derhal ateşkes sağlanması, sivillerin güvenliği ve evlerine geri dönüşünü garanti etmesi ve İsrail’in mahkemenin kararlarını ihlallerini belgelemesini talep etti.
UAD’de İsrail aleyhine açılan soykırım davası
Güney Afrika Cumhuriyeti 29 Aralık 2023’te, 1948 tarihli Birleşmiş Milletler (BM) Soykırımın Önlenmesi ve Cezalandırılması Sözleşmesi’ni ihlal ettiği gerekçesiyle İsrail aleyhine UAD’de dava açmıştı.
Güney Afrika Gazze’deki durumun aciliyeti sebebiyle UAD’den ihtiyati tedbirlere hükmetmesini istemiş ve tedbir talebine ilişkin duruşmalar 11-12 Ocak’ta Lahey’deki Barış Sarayı’nda yapılmıştı.
Divan 26 Ocak’ta açıkladığı tedbir kararlarında “İsrail’in Soykırım Sözleşmesi’nin 2. maddesinde tanımlanan fiillerin işlenmemesi için elinden gelen tüm önlemleri almasına, İsrail ordusunun Soykırım Sözleşmesi’nin 2. maddesindeki fiilleri işlemesini engelleyecek önlemleri ivedilikle almasına, Gazze’deki Filistinlilere yönelik soykırım çağrısı yapanları önlemek, engellemek ve cezalandırmak için gereken tüm adımları atmasına, Gazze’deki Filistinlilerin karşılaştığı olumsuz yaşam koşullarını ortadan kaldırmak için ihtiyaç duyulan temel hizmetlere ve insani yardımın sağlanmasını mümkün kılan acil ve etkili önlemleri almasına, Gazze’deki Filistinlilere karşı Soykırım Sözleşmesi’nin ihlalini gösteren delillerin yok edilmesini önlemek ve korunmasını sağlamak için etkili tedbirler almasına, kararın yürürlüğe girmesinden itibaren bir ay içinde alınan tüm tedbirler hakkında Mahkeme’ye rapor sunmasına” hükmetti.
Gazze yanarken UNRWA destekleri geri çekiliyor
Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri Antonio Guterres İsrail yetkililerinin UNRWA (Yakın Doğu’daki Filistinli Mültecilere Yardım ve Bayındırlık Ajansı) personelinin 7 Ekim saldırılarına karıştığına ilişkin iddialarının acilen soruşturulmasını istemişti. UNRWA da İsrail’in iddialarına yönelik soruşturma başlattı.
Ardından Almanya, İsviçre, İtalya, Kanada, Finlandiya, Avustralya, İngiltere, Hollanda, ABD, Fransa, Avusturya, Estonya ve Japonya UNRWA’ya finansal desteğini geçici süreyle durdurma kararı aldıklarını açıkladı.
Norveç, İrlanda ve İspanya ise UNRWA’ya desteğini sürdüreceğini duyurdu.
Suudi Arabistan’dan desteğe devam çağrısı
Suudi Arabistan Dışişleri Bakanlığı ise bağışçı ülkelere İsrail’in Gazze Şeridi’ne yaklaşık 4 aydır sürdürdüğü saldırıların etkilerini azaltmak amacıyla Filistinlilerin ihtiyaçlarının karşılanması için UNRWA’ya desteğe devam etme çağrısı yapıldı. Riyad’ın bazı UNRWA çalışanları hakkında çıkan uluslararası yansımaları yakından takip ettiği belirtilen açıklamada, gerçekleri ve kanıtları bulmak amacıyla söz konusu iddialara yönelik inceleme ve soruşturma prosedürlerinin güçlendirilmesinin önemi vurgulandı.
İsrail’in Gazze Şeridi’nde ve çevresinde UNRWA tesislerine rastgele düzenlediği hava saldırılarına işaret edilen açıklamada UNRWA çalışanlarının fedakarlıklarına değinilerek birçoğunun bu saldırılarda yaralandığı, hatta hayatını kaybettiği hatırlatıldı. Açıklamada “Suudi Arabistan, UNRWA’nın tüm destekçilerini, abluka altındaki Gazze Şeridi’ndeki Filistinli mültecilere yönelik insani yardım misyonlarını destekleme konusunda üzerlerine düşen rolü yerine getirme çağrısı yapıyor” dendi.
7 Ekim sonrası yaşananlar
Hamas’ın silahlı kanadı İzzeddin Kassam Tugayları “Filistinlilere ve başta Mescid-i Aksa olmak üzere kutsal değerlere yönelik sürekli ihlallere karşılık verme” gerekçesiyle İsrail’e 7 Ekim 2023’te kapsamlı saldırı düzenledi. İsrail 7 Ekim’deki saldırılarda 1200 İsraillinin öldüğünü, 5 bin 132 kişinin de yaralandığını açıkladı.
İsrail’in 7 Ekim’den bu yana Gazze Şeridi’ne düzenlediği saldırılarda en az 11 bini çocuk, 7 bin 500’ü kadın olmak üzere 26 bin 422 Filistinli öldürüldü, 65 bin 87 kişi yaralandı. Enkaz altında halen binlerce ölü olduğu bildirilirken, halkın sığındığı hastane ve eğitim kurumları hedef alınarak sivil altyapı da tahrip ediliyor. İsrail ordusu Gazze Şeridi’ne saldırılarının başladığı 7 Ekim’den bu yana 220’si karadan işgal sürecinde olmak üzere 557 askerinin öldürüldüğünü duyurdu.
Çatışmalara 24 Kasım 2023’te 4 günlüğüne verilen ve daha sonra 3 gün daha uzatılan “insani ara”da 81 İsrailli ve 240 Filistinli esir karşılıklı serbest bırakıldı. Öte yandan İsrail binlerce Filistinliyi alıkoyup hapsetmeye devam etti. İşgal altındaki Batı Şeria ve Doğu Kudüs’te de 7 Ekim 2023’ten bu yana İsrail güçleri ile yasa dışı Yahudi yerleşimcilerin saldırılarında 377 Filistinli hayatını kaybetti.
İsrail ordusu ile Hizbullah arasında 8 Ekim 2023’ten bu yana sınırda devam eden çatışmalarda 30 Lübnanlı sivil ve 174 Hizbullah mensubu ile 6 İsrailli sivil ve 10 İsrail askeri öldü.
