Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi (BMGK) ABD’nin vetosunu engellemek için günlerce süren müzakerelerin ardından Gazze ile ilgili karar tasarısını kabul etti. Gazze Şeridi’ne daha fazla yardım ulaştırılmasını amaçlayan karar tasarısının oylandığı oturumda Güvenlik Konseyi’nin iki daimi üyesi olan ABD ve Rusya oylamada çekimser kalırken, diğer 13 üyenin tamamı lehte oy kullandı.
Tasarıda ateşkes veya insani ara çağrısı yer almazken, Rusya oylamadan hemen önce bir son dakika değişikliği sundu ancak bu değişiklik kabul edilmedi.
BREAKING: UN approves watered-down resolution on aid to Gaza without call for suspension of hostilities https://t.co/d7SWYCNfCn
— The Associated Press (@AP) December 22, 2023
Önce elini kaldırdı, sonra indirdi
ABD’nin çekimser kalması 7 Ekim’de başlayan çatışmaların ardından Gazze tasarısını ikinci kez veto etmesinin önüne geçerken, oylama sırasında dikkat çeken bir olay meydana geldi. ABD’nin BM Temsilcisi Linda Thomas-Greenfield’ın ilk başta karar lehine oy kullanmak için elini kaldırırken saniyeler sonra elini indirdiği görüldü.
#Watch: US Ambassador to UN Linda Thomas-Greenfield first raises hand when UNSC members were voting in favour of @UN Security Council resolution on Gaza, is nudged, puts her hand down. US abstains on the resolution. @USUN @USAmbUN @StateDept pic.twitter.com/2mv2XGVFi0
— Yoshita Singh योषिता सिंह (@Yoshita_Singh) December 22, 2023
Gözden geçirilen metin, ABD, Arap ülkeleri adına Birleşik Arap Emirlikleri (BAE) ve diğer üyeler tarafından yürütülen ve bir buçuk hafta süren üst düzey diplomatik görüşmeler sırasında müzakere edilmişti.
ABD: Uluslararası insancıl hukuka saygı gösterilmeli
ABD’li yetkili Thomas-Greenfield oylama sonrasında yaptığı açıklamada ise konseyin insani yardım için gerekli koşulları yarattığını söyledi. İsrail ve Hamas’ın uluslararası insancıl hukuka saygı göstermesi gerektiğini belirten Thomas-Greenfield ayrıca rehinelerin derhal ve koşulsuz olarak serbest bırakılması gerektiğini ifade etti ve ekledi: “Bu karar krizin ciddiyetini ortaya koyuyor. Bugün bu konsey hayal bile edilemeyecek acılarla dolu bir denizin ortasında bir umut ışığı oldu.”
“Hamas 7 Ekim’de yaşanan dehşeti tekrar tekrar yaşatmaya kararlı” diyen ABD Büyükelçisi, İsrail’in “halkını terör eylemlerine karşı koruma” hakkını desteklediğini de sözlerine sözlerine ekledi.
“İsrailliler ve Filistinlilerin barış içinde yan yana yaşayabilecekleri bir gelecek için çalışmalıyız, ilerlemenin tek yolu bu” diyen Thomas-Greenfield, “ABD olarak bazı Güvenlik Konseyi üyelerinin Hamas tarafından gerçekleştirilen korkunç terör saldırısını kınamamasından dolayı hayal kırıklığına uğradık ve dehşete düştük” dedi.
ABD’li diplomat ayrıca Gazze’ye insani yardımların ulaştırılmasını hızlandırmak için çalışacak üst düzey bir BM yetkilisinin atanması çağrısında bulundu.
BREAKING: US Amb. to the UN, Linda Thomas-Greenfield called for the appointment of a senior UN official who will work to expedite the delivery of humanitarian aidhttps://t.co/fRHoc84bnk
— Al-Monitor (@AlMonitor) December 22, 2023
Rusya: ABD çözüm konusunda ‘el altından oyun’ oynuyor
Rusya karar tasarısını bir kez daha eleştirerek ABD’yi İsrail’in Gazze’deki operasyonlarını engellemek için daha fazlasını yapmayarak “el altından oyun” oynamakla suçladı.
Büyükelçi Vasily Alekseyeviç Nebenzya, Rusya’ya göre kararın “İsrail’in Gazze’de Filistinli sivilleri öldürmesi için bir ruhsat” niteliğinde olduğunu söyledi: “Bu konsey için trajik bir an, ilkesiz bir şantaj”
Nebenzya ayrıca tasarı için bazı Arap devletleri tarafından desteklenmeseydi Rusya’nın kararı veto edeceğini söyledi.
Guterres: İnsani yardımlar için ateşkes şart
Oylamanın ardından basın toplantısı düzenleyen Birleşmiş Milletler (BM) Genel Sekreteri Antonio Guterres, Gazze’ye insani yardımların etkili şekilde ulaştırılması için insani ateşkesin gerekli olduğunu söyledi. Guterres “Tabii ki ümitliydim ama bu olaylar umutlarımız doğrultusunda gerçekleştiği anlamına gelmiyor” dedi.
BMGK kararı ile ilgili bardağın dolu tarafına bakmak gerektiğini işaret eden Genel Sekreter “Bir karar var ancak (Gazze’ye) insani yardımların etkili şekilde ulaştırılmasını istiyorsak insani ateşkesin gerçekten de gerekli bir şey olduğunu anlıyoruz” ifadesini kullandı. Gazze’de insani yardımlarda iyileşmeye yol açacak her türlü duraklamaya destek olduklarını belirten Genel Sekreter, bu konuda da taraflar arasında müzakerelerin sürdüğü bilgisini paylaştı.
Ayrıca Filistin halkının meşru temsilcisinin Filistin Yönetimi olduğuna inandıklarını kaydeden Guterres, Filistin Yönetimi’nin Gazze’de sorumluluk üstlenmesine olanak tanıyacak koşulların yaratılması gerektiğini ve bunun iki devletli çözümün gerçeğe dönüşmesine olanak sağlayacağı değerlendirmesinde bulundu.
Gazze’de insani yardımların dağıtılmasının önündeki en büyük engelin “İsrail’in saldırıyı yürütme biçimi” olduğunu söyleyen Guterres “Yardımların etkili şekilde dağıtılması için Gazze’de güvenliğin sağlanması, güven içinde çalışabilecek personel, lojistik kapasite ve ticari faaliyetlerin yeniden başlaması gerekmektedir” dedi.
Hamas tasarı için ‘yetersiz’ dedi
Hamas, İsrail’in Gazze Şeridi’nde işgal harekatı devam ederken BM Güvenlik Konseyi’ndeki oylamayı “yetersiz” olarak nitelendirdi.
Gazze’yi 2007’den bu yana yöneten Hamas yaptığı açıklamada kararı “Siyonist savaş makinesinin yarattığı felaket durumuna yanıt vermeyen yetersiz bir önlem” olarak gördüğünü söyledi.
Brezilya’dan Gazze’ye ‘hemen’ insani yardım çağrısı
Brezilya’nın BM Büyükelçisi Sergio França Danese “Bu korkunç krizin insanlığımızı sınadığı bir zamanda geldi” dediği yeni kararı memnuniyetle karşıladı.
Danese ayrıca savaşa insani bir yanıt verme zamanının “yarın değil şimdi olduğunu” söyledi ve ekledi: “Bu sadece ahlaki ya da etik bir seçim değil, bu bir zorunluluktur.”
Brezilya temsilcisi ayrıca yardımların önemli ölçüde artırılması ve sivil alanların ileriye dönük olarak korunması çağrısında bulundu.
