İran’ın yeni Cumhurbaşkanı Mesud Pezeşkiyan’ın yemin töreni için gittiği Tahran’da uğradığı suikast sonucu ölmüştü. Her ne kadar İsrail “ilgimiz yok” dese de dünyanın gözü saldırıdan bu yana Tel Aviv’de. İsrail’in önde gelen gazetelerinden Haaretz de bu konuya yer verdi. 7 Ekim’deki Aksa Tufanı Operasyonu’ndan bu yana İsrail’in saldırılarını sürdürdüğü Gazze’de ölü sayısı 39 bini aşarken, Hamas tarafından esir alınanların yakınları ise Başbakan Binyamin Netanyahu ve yönetiminden ateşkes ve esir takası talebinde bulunuyordu.
Esir yakınları İsrail hükümetinin esirleri düşünmeden pervasızca saldırganlığını artırmasının birçok esirin hayatına mal olduğunu ifade ederek her cumartesi günü sokaklarda “istifa” çağrısında da bulunuyor. Son yaşanan Haniye suikastının da hükümetin esirleri umursamadığının göstergesi olduğu belirtiliyor. Haaretz gazetesinde yayımlanan makalede, Hamas Siyasi Büro Başkanı İsmail Haniye’ye yönelik suikastın, esir takası konusunun İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu’nun ana gündeminde olmadığını ortaya koyduğu belirtildi.
‘Anlaşma şansı artık sıfır’
Amos Harel imzalı makalede, Haniye suikastının yanı sıra Hizbullah’ın üst düzey komutanlarından Fuad Şükür’ün Lübnan’ın başkenti Beyrut’ta düzenlenen saldırıda öldürülmesi ve İsrail yönetimince Hamas’ın silahlı kanadı İzzeddin el-Kassam Tugaylarının lideri Muhammed Deif’in öldürüldüğü iddiasının, bölgede yeni bir çalkantıya yol açtığı yorumu yapıldı. İsrail’in İran, Hizbullah hareketi ve diğer bölgelerden gelebilecek misillemeye hazırlandığı ifade edilen makalede, bölgedeki mevcut gelişmeler göz önüne alındığında Tel Aviv yönetimi ile Hamas arasında esir takası mutabakatına varılma şansının neredeyse sıfır olduğuna işaret edildi.
Makalede, olası misillemelerin “birkaç gün” sürebileceği, İsrail’in ise bunlara karşı saldırıyla cevap vermesinin beklendiği kaydedildi. Makalede suikastın gerçekleştiği zamanın kritik oluşuna atıfla, “Başbakan Binyamin Netanyahu’nun kendi gündemi olduğu ve rehineleri eve getirmenin en önemli gündemi olmadığı açık” diye yazıldı. Netanyahu’nun “iki yüzlü” davrandığı yorumuna yer verilen makalede, İsrail Başbakanı’nın geçen hafta ABD’de esir ailelerine görüşmelerde ilerleme kaydedildiğini söylediği ancak bu açıklamasından kısa süre sonra mutabakatı çıkmaza sokacak yeni şartlar sunduğuna da vurgu yapıldı.
ABD’den Netanyahu’ya ‘tansiyonu düşür’ uyarısı
Her ne kadar İsrail, suikastın sorumluluğunu üzerinden atmaya çalışsa da Netanyahu hükümetinin en büyük destekçisi ABD dahi suikast konusundaki eleştirisini açıkça Tel Aviv yönetimine yapmaktan geri durmuyor. ABD Başkanı Joe Biden, İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu ile yaptığı görüşmede, ülkesinin İran destekli gruplar karşısında İsrail’e desteğinin tam olduğunu vurgularken, “bölgede tansiyonun düşürülmesi yönündeki çabaların önemine” dikkat çekmişti. Ardından da Biden, Haniye suikastının “ateşkes ihtimaline yardımcı olmadığını” savundu.
CNN’in haberine göre, Biden, Milli İstihbarat Teşkilatının (MİT) yönettiği tutuklu takası operasyonunda ülkelerine dönen 3 vatandaşını karşılamak üzere gittiği Joint Base Andrews Hava Üssü’nde basın mensuplarına açıklamalarda bulundu. Haniye’nin suikastının “ateşkes ihtimalini etkileyip etkilemediği” sorusuna yanıt veren Biden, “Yardımcı olmadı” ifadesini kullanmıştı.
Ortadoğu’daki gerginliğin tırmanmasından “çok endişeli” olduğunu belirten Biden, Netanyahu ile “çok net” bir görüşme yaptığını bildirmişti. Biden, “(Görüşmede) Bu konuda çok net oldum. Ateşkes için bir temelimiz var. (Netanyahu) bunun üzerine adım atmalı. Onlar da hemen bunun üzerine ilerlemeli” diye konuşmuştu. Beyaz Saray, Biden’ın, Netanyahu ile telefon görüşmesi yaptığını açıklamıştı.
Açıklamada, Biden’ın Netanyahu’ya İsrail’in güvenliği konusunda garanti verdiği kaydedilmiş ve “Başkan, İran’dan ve onun Hamas, Hizbullah ve Husiler gibi terör uzantılarından gelen tüm tehditlere karşı İsrail’in güvenliğine olan bağlılığının altını çizdi” ifadesine yer verilmişti.
Ne olmuştu?
Hamas Siyasi Büro Başkanı İsmail Haniye, yeni İran Cumhurbaşkanı Mesud Pezeşkiyan’ın yemin törenine katılmak için Tahran’da bulunuyordu. İran Devrim Muhafızları Ordusu, 31 Temmuz’da sabaha karşı yaptığı açıklamada, Haniye’nin Tahran’da kaldığı konutuna saldırı düzenlendiğini duyurmuştu. İran ve Hamas Hareketi suikasttan İsrail’i sorumlu tutarken, İsrailli yetkililer açıklama yapmaktan kaçındı. Haniye, 6 Mayıs 2017’de Hamas Şura Konseyi tarafından Halid Meşal’ın yerine Hamas’ın Siyasi Büro Başkanı seçilmişti.
