Çete şiddetiyle sarsılan Karayipler ülkesi Haiti’de sular durulmuyor. Ülkenin iki büyük hapishanesinin suç örgütleri tarafından basılması ve yardım istemek için Kenya’da bulunan Başbakan Ariel Henry’nin istifasıyla büyüyen şiddet sarmalı içinden çıkılamaz bir hal aldı.
Çetelerin son hedefi de ülkenin merkez bankası oldu. AFP’ye konuşan bir çalışan pazartesi günü “bir grup suçlunun” Haiti Cumhuriyeti Bankası’nı (BRH) hedef aldığını, olayda dört kişinin öldüğünü ve bir güvenlik görevlisinin yaralandığını söyledi.
Haiti central bank raid leaves at least three dead https://t.co/gJCU8BUhoR
— BBC News (World) (@BBCWorld) March 19, 2024
Olayın ardından açıklama yapan banka “Toplumumuzu koruduğu için güvenlik güçlerimize teşekkür ediyoruz” dedi. BRH’nin X hesabından yapılan açıklamada şöyle dendi:
“Dün Rue Pavee’deki BRH binasının yakınında meydana gelen olaya polis ve kurumun güvenlik ekibinin profesyonellik ve verimlilikle tepki gösterdiğini kamuoyuna bildirmek isteriz. Memurlarımıza ve eyalet polisine toplumumuzu korumaya yönelik uyanıklıkları ve istikrarlı kararlılıkları için derin bir minnet duyuyoruz. Operasyonlarımızın güvenliği ve çalışanlarımızın korunması en büyük önceliğimiz olmaya devam ediyor.”
Nous tenons à informer le public en général que, face à un incident survenu hier à proximité des locaux de la BRH à la rue Pavée, les forces de l’ordre et l’équipe de sécurité de l’institution ont réagi avec professionnalisme et efficacité.👇🏾
— BRHHaiti (@BRHHaiti) March 19, 2024
Banka Haiti başkenti Port-au-Prince’de hâlâ faaliyette olan birkaç önemli kurumdan biri.
AFP’ye isminin açıklanmaması kaydıyla konuşan çalışan saldırıda suç çetesinden “üç ya da dört kişinin” öldürüldüğünü kaydetti. Haber ajansına konuşan yetkili bir güvenlik görevlisinin de hafif yaralandığını söyledi.
Öte yandan polis şiddet olaylarının önünün alınamadığı başkent Port-au-Prince’te “Barbekü” lakaplı azılı çete lideri Jimmy Cherizier’in elindeki bölgeleri geri almaya çalışıyor.
Uzun yıllardır siyasi, ekonomik ve güvenlik krizi gibi temel problemlerle boğuşan Haiti 11 milyonu aşan nüfusuyla kıtlık tehlikesi yaşıyor. / Görsel: AA
İktidar mücadelesi son krizden çok önce çete şiddetiyle mücadele eden Haiti sokaklarında silahlı kavgalar dahil olmak üzere şiddetin artmasına yol açtı.
BBC’ye konuşan Haitililer Port-au-Prince ve çevresinde bir ay boyunca olağanüstü halin (OHAL) ilan edildiği Karayip ülkesinde yaşananların sonunu göremediklerini söylüyor.
Geçen hafta artan baskılar üzerine Başbakan Ariel Henry geçici bir hükümetin kurulmasına olanak sağlamak üzere ülkeye dönemeden başbakanlıktan çekilmeyi kabul etmişti. Uzun süredir seçimleri erteleyen Başbakan zaten çetelerin yoğun baskısı altındaydı.
Görevini bırakan eski Haiti Başbakanı Ariel Henry / Fotoğraf: AA
Ocak ayı sonunda Guyana ve Kenya’yı ziyaret etmek üzere ülkeden ayrılan Henry’nin, çete şiddetiyle mücadeleye yardımcı olmak üzere uluslararası bir güvenlik gücünün konuşlandırılmasına ilişkin bir anlaşma imzaladığı Haiti’ye geri dönmesine izin verilmemişti.
Ülke seçim göremiyor
Eski Cumhurbaşkanı Jovenel Moise’nin suikaste kurban gitmesinin ardından Temmuz 2021’den bu yana ülkeyi sözde geçici olarak yöneten Henry önce güvenliğin yeniden tesis edilmesi gerektiğini söyleyerek seçimleri defalarca ertelemişti.
Eski Haiti Seçim Bakanı Matthias Pierre, Henry’nin istifa haberi kamuoyuna açıklanmadan önce BBC’nin Newsday programına demeç vermişti. Pierre ülkedeki mevcut durumu “çok istikrarsız” olarak tanımlamış ve şöyle demişti:
“Polis gücü zayıf ve 40’tan fazla polis karakolu yıkılmış durumda. Ordu çok sınırlı ve donanımsız; çete üyeleri Port-au-Prince şehir merkezinin genelini ve bazı hükümet merkezlerini işgal etmiş durumda. Çok yakında insanlar yiyecek, ilaç ve tıbbi destekten yoksun kalacak.”
Pierre çetelerin artık yeni bir güç paylaşımı anlaşması için bastırdığını söylemiş ve uluslararası bir silahlı gücün desteği olmadan bir siyasi çözümün imkansız olduğunu sözlerine eklemişti.
Latin Amerika’nın en yoksul ülkesi Haiti’nin egemenliği, ülkeye sızdığı anlaşılan eğitimli ve ağır silahlı teröristler ve bu katillerin ardındaki karanlık güçler tarafından ağır bir şekilde ihlal edildi. / Fotoğraf: AA
Kaostan kurtulamayan ülke: Haiti
Dominik Cumhuriyeti ile uzun sınırı olan ve tahmini nüfusu 11.5 milyon olan Karayip ülkesi Haiti, Belçika’dan biraz daha küçük; ABD’nin Maryland eyaleti ile yaklaşık aynı büyüklükte olan 27 bin 800 kilometre kare yüzölçümü var.
Son yıllarda yaşanan kronik istikrarsızlık, diktatörlükler ve doğal afetler Haiti’yi Amerika kıtasının en yoksul ülkesi haline getirdi. 2010 yılında meydana gelen depremde 200 binden fazla kişi hayatını kaybetti, altyapı ve ekonomi büyük zarar gördü.
Ülkede istikrarın sağlanmasına yardımcı olmak üzere 2004 yılında bir Birleşmiş Milletler (BM) Barış Gücü oluşturuldu ancak 2017 yılında bu kuvvetler geri çekildi.
