Dünya liderleri Birleşmiş Milletler (BM) Genel Kurulu için ABD’de. Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ve Çini mevkidaşı Şi Cinping ise bu toplantılara dışişleri bakanlarını yollamayı tercih etti. Öbür yanda Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenski ABD’de. Amacıysa Batı’dan aldığı uzun menzilli füzeleri Rus topraklarının derinlerinde kullanabilmek ve mümkünse daha fazla destek almak. Ukrayna kuvvetleri Kursk’ta faaliyet göstermeyi sürdürürken Rusya Zelenski’nin hamlelerinden memnun olmadığını nükleer programının angajmanında değişikliğe gitme kararı alarak gösterdi. Ancak Rusya’nın savaş için attığı adımlar bununla da sınırlı değil gibi.
İngiliz haber ajansı Reuters’in haberine göre Rusya, Ukrayna savaşında kullanacağı uzun menzilli dronları geliştirmek için Çin’de silah programı başlattı. Çin Dışişleri Bakanlığı böyle bir projeden haberlerinin olmadığını söyleyerek Beijing’in Ukrayna savaşında tarafsız bir duruş sergilediğini ve dron ihracatı konusunda kontrollerinin sıkı olduğunu söyledi. Bakanlık haberi yalanlasa da böyle bir şeyin gerçek olması Çinli şirketlerin Moskova’ya tamamen askeri parçalar tahsis ettiği ilk örnek olacak. Beijing daha önce Kremlin’e çift amaçlı yani hem sivil hem de askeri amaçlarla kullanılabilecek parçalar vermişti. Ancak tamamen askeri parçaların kullanımı bir ilk olacak.
Reuters belgelere ve Avrupalı bir istihbarat ajansına dayandırdığı haberinde Rus devletine ait silah şirketi Almaz-Antey’in yan kuruluşu IEMZ Kupol’un Çinli uzmanların yardımıyla Çin’de Garpiya-3 (G3) dronlarını geliştirdiğini ve test ettiğini yazdı. G3 dronları yaklaşık 50 kiloluk bir yükle 1900 kilometreden fazla yol kat edebiliyor. Kupol Çin’de üretilen ve aralarında iki adet G3’ün de olduğu yedi dronu, şirketin de merkezi olan İjevsk’e teslim etti.
Beyaz Saray Ulusal Güvenlik Konseyi sözcüsü John Kirby Washington’un haberden derin endişe duyduğunu söyledi. Ancak Kirby’ye göre Amerikan istihbaratı henüz Çin hükümetinin projeden haber olduğuna işaret eden bir kanıta rastlamamış.
Dron sayısını artırmak öncelikli
Putin geçen haftaki bir açıklamasında Moskova’nın bu yıl üretilen dron sayısını 10 kat artırmayı planladığını söyledi. Geçen yıl Rus kuvvetlerine teslim edilen dronların sayısı 140 bine yakındı. Yani bu yıl sayının 1,4 milyona çıkarılması isteniyor. Buna ek olarak Rusya’nın nükleer doktrininde de güncelleme yapıldı. Amaçlanan şey nükleer güce sahip herhangi bir ülkenin Rusya’ya konvansiyonel saldırı düzenlemesinin Rusya’ya yapılmış “ortak saldırı” olarak değerlendirileceğini söyledi. Ukrayna’nın nükleer gücü olmasa da ABD ve İngiltere gibi bu güce sahip NATO ülkelerinin desteğini arkasına almış durumda.
Bu arada ABD Başkanı Joe Biden Ukrayna’ya desteğin artırılacağını duyurdu. Yeni pakete sekiz milyon dolarlık askeri yardım ve uzun menzilli mühimmatların dahil olduğunu söyledi. Sonrasında da Ukrayna’nın 50 müttefikiyle önümüzdeki ay Almanya’da üst düzey toplantı planladıklarını söyledi. Zelenski bu yardımı mutlulukla karşılayarak “Bu yardımı esas hedefimiz olan galip bir Ukrayna, adil ve barışçıl güvenlik için olabilecek en etkili ve saydam şekilde kullanacağız” dedi.
Rusya ve Husiler de görüşüyor
Kremlin kendi cephaneliğini Çin’de güçlendirmeye çalışırken İran da Ortadoğu’da İsrail’i hedef alan militan grupları silahlandırmak için Rusya’nın yardımını almaya çalışıyor. Yine Reuters’in haberinde İran’ın Rusya ile Yemen’deki Husiler arasında gelişmiş gemisavar füzelerin ticareti için gizli görüşmelere aracılık ettiği belirtildi. Tarafların delegeleri bu yıl en az iki kez Tahran’da bir araya geldi ve önümüzdeki haftalarda İran’ın başkentinde yeni toplantıların yapılması bekleniyor.
ABD Savunma Bakanlığı’ndan bir yetkili Husilerin silah kapasitesini artırmak için attığı her adımın “Kızıldeniz ve daha geniş olarak Ortadoğu’da seyrüsefer özgürlüğünü bozarak ortak uluslararası çıkarı baltalayacağı” uyarısı yapıyor. Gazze’deki savaş başladığından beri Husiler İsrail’e tepki olarak Kızıldeniz’de İsrail’le bağlantılı gördükleri ticari gemileri birçok kez hedef aldı.
Rusya ve Husiler arasındaki görüşmeler Yakhont füzeleriyle ilgili. Bu füzeler neredeyse 300 kilometre menzile sahip. Bu füzeler ses hızının iki katı hızla hareket edebildiğinden tespit edilmeleri de zor oluyor. Rusya daha önce yine İran’ın desteklediği Lübnan Hizbullahı’na da bu füzelerden vermişti. Aynı şeyin Husiler için geçerli olup olmayacağı belli değil. Husilerin sözcüsü Muhammed Abdüsselam, grubun söz konusu iddialar hakkında “bilgisi olmadığını” söylerken hem İran hem de Rusya yorum yapmayı reddetti.
