Ortadoğu’da en zor durumda olan ülkelerin başında İran geliyor. İsrail’in Gazze’de yürüttüğü savaş sırasında bu ülkeye füzelerle saldıran İran’ın hemen hemen bütün kritik hava savunma sistemleri İsrail tarafından imha edildi. O yüzden son derece zayıf bir pozisyona çekilen bu ülke hem Lübnan’daki Hizbullah’ı hem de Suriye’deki Esad rejimini destekleyemez hale geldi ve iki ülkede de etkisini büyük ölçüde kaybetti.
Bütün bunların ardından ABD’de başkanlığa neredeyse her konuda İsrail’e açık çek veren Donald Trump’ın gelmesi, gözlerin İran’ın nükleer programına dönmesine neden oldu; dünya kamuoyu İsrail ve ABD’nin İran’ın nükleer programına askeri saldırı yapmasını bekler hale geldi.
İşte bu ortamda ABD Başkanı Donald Trump, İran’ın dini lideri Ali Hamaney’e bir mektup yazarak İran ile ABD arasında doğrudan müzakere önerdi. Hamaney kamuya açık bir konuşmasında ABD ile müzakere olasılığını reddetti ama kapalı kapılar ardında bu müzakere için mesafe alındı ve şimdi ABD Başkanı Donald Trump’ın yaptığı açıklamaya göre bu hafta cumartesi günü iki ülke heyetleri Umman’da bir araya gelecek ve İran’ın nükleer programını müzakere edecek.
ABD tarafı görüşmelerin doğrudan olacağını söylüyor, İran tarafı ise dolaylı görüşmelerden söz ediyor ama sonuç değişmiyor, İran “Oturmam” dediği masaya oturmuş durumda. Ama bu ülke yine de kuyruğunu dik tutmaya çalışıyor. Dün İran Dışişleri Bakanı Erakçi X sosyal medya hesabından paylaştığı mesajında “İran ve ABD cumartesi Umman’da üst düzey dolaylı görüşmelerde bir araya gelecek. Bu bir fırsat olduğu kadar bir testtir de. Top ABD’nin sahasında” dedi.
Amerikan tarafı ise Beyaz Saray Sözcüsü Karoline Leavitt, İran ile 12 Nisan’da yapılacak doğrudan müzakerelerin önemine işaret ederek, “Başkan Trump İran’a bir seçim yapmaları gerektiğini söyledi; ya müzakere edersiniz ya da bedelini ödersiniz” dedi. Yani ABD tarafı da İran’ın bu çabalarına pek cevap vermiyor, müzakerenin doğasının çok sert geçeceğini baştan açıklıyor.
İran’ı sadece ABD tehdit etmiyor. İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu da tehditkar konuştu. İran’ın nükleer silaha sahip olmaması gerektiğini söyleyen Netanyahu, bunun ya anlaşma ya da “askeri seçenekle” sağlanabileceğini savundu.
ABD Başkanı Donald Trump ile İran’ın nükleer silaha sahip olmaması konusunda hemfikir olduklarını belirten Netanyahu, Tahran’ın söz konusu silahlara sahip olmasının anlaşma yoluyla da sağlanabileceğini ifade etti.
Netanyahu, olası bir anlaşmada İran’ın nükleer tesislerinin ABD gözetiminde tamamen yok edilmesi ve bu tesislerdeki ekipmanların sökülmesi gerektiğini ileri sürdü.
İsrail Başbakanı, İran’ın nükleer tesislerinin yok edilmemesi halinde veya Tahran’ın ABD ile müzakereleri uzatması durumunda askeri seçeneğin gündeme geleceğini öne sürdü.
Gazze Şeridi’ndeki Filistinlilerin zorla yerinden edilmesi planına da değinen Netanyahu, ABD Başkanı Trump ile dün yaptığı görüşmede bu konuyu da ele aldıklarını belirtti.
Netanyahu, Gazze’deki halkın zorla yerinden edilmesini içeren plan kapsamında bazı ülkelerle bu Filistinlileri kabul etmeleri için görüşmeler yaptıklarını ileri sürdü.
İsrail Başbakanı, Trump’ın açıkladığı bu planın “eninde sonunda hayata geçirilmesi gerektiğini” savundu.