İngiliz gazetesi The Guardian ve insan hakları grubu B’Tselem’in araştırmasına göre İsrail askerleri işgal altındaki Batı Şeria’nın El Halil kentindeki Filistinlilere yönelik keyfi gözaltılar yapıyor, şiddet ve tacizleri de artırmış. Mesela üç kişi günlük işlerini yaparken, sırf telefonlarında Filistin bayrağı fotoğrafı olduğu için ya da taş attıkları iddiasıyla tutuklandıklarını anlattı.
Kelepçenin yanında gözlerinin de bağlandığını söyleyen bu Filistinliler, yakındaki askeri karakola götürüldüklerini ve burada saatlerce zihinsel ve fiziksel tacize uğradıklarını anlattı. Badir a-Tamimi hediyelik eşya dükkanı işletiyor. İsrailli askerlerden mallarına zarar vermemesini istedikten sonra dayak yemiş.
B’Tselem 7 Ekim 2023’ten bu yana İsrail güçlerinin Batı Şeria’daki Filistinlilere uyguladığı şiddetin kapsamı, türü ve ciddiyetinde değişiklik olduğunu söylüyor. Kudüs’te faaliyet gösteren grubun başkanı Yuli Novak’ın deyimiyle bu rapor “İsrail askerlerinin şiddet içerikli davranışlarına dair şok edici tabloyu” gözler önüne seriyor.
Batı Şeria’dakilerin çileleri savaşla daha da arttı
Gazze savaşı başladığından beri Batı Şeria’da da şiddetin boyutu artmış durumda. Ramallah merkezli Filistin Sağlık Bakanlığı’na göre 160’ı çocuk 800 kişi İsrail tarafından öldürüldü. Gözaltı sayıları daha da yükselirken yerleşimcilerin Filistinliler üstündeki baskısı da iyice arttı.
Hem Müslümanlar hem de Yahudiler için kutsal kabul edilen yapılara ev sahipliği yapan şehir, tıpkı Kudüs gibi iki yönetime ayrılmış durumda: H1, Mahmud Abbas öncülüğündeki Filistin Yönetimi tarafından kontrol edilirken H2 bölgesi İsrail ordusunun kontrolünde. Bugün H2’de 33 bin Filistinli ve 900 İsrailli yaşıyor. Bin ila bin 500 İsrail askeri de bölgede. Hem yerleşimcilerin şiddeti hem de İsrailli askerlerin baskısı Filistinliler için burada yaşamayı zor bir hale getiriyor. Savaş başladığından beri Filistinlilerin hareket özgürlüğü daha da kısıtlanmış oldu. Gece sokağa çıkma yasakları uygulanıyor.
Röportaj yapılan kişilerden biri olan 19 yaşındaki Emir Cabir, 50 yaşındaki babası Arif ile geçen hafta The Guardian ve Alman yayıncı ARD’ye konuştuktan sonra eve dönerken gözaltına alındıklarını söyledi. Bu gözaltı sırasında ikisi de şiddet görmüş. Arif askerlerin kendisine “Sen Hamas’sın” dediğini söylüyor. Askerler baba oğlu üç saat gözaltında tutmuş.
İsrail ordusu ise Emir’in üç saat daha gözaltında tutulduğunu çünkü telefonunda İsrail güçlerinin fotoğraflarının bulunduğunu söyledi. Babanın iddiaları hakkında bilgi sahibi olmadığını söyleyen ordu, Emir’in tutukluluğunun sebebinin daha önce medyaya konuşmasıyla bağlantılı olup olmadığı konusunda yorum yapmadı. Ancak 53 yaşındaki Yasir Ebu Markiye de El Cezire’ye temmuz ayında konuştuktan sonra gözaltına alınıp dövülen bir diğer Filistinli.
Münferit olaylar değil
Novak konuyla ilgili olarak “İsrail’in Filistin halkını hedef aldığı bir yılı aşkın süredir devam eden bu amansız savaşta yoldan geçen Filistinlilere bile kötü muamelede bulunmak arzu edilen, hatta gerekli bir uygulama haline gelmiş. Bunlar münferit olaylar ya da prosedürden sapma gibi bir şey değil; İsrail hükümetinin bizzat istediği ve Filistinlilerin insanlıktan çıkarılmasının sonucu olan sistematik yaklaşımın sonucu” dedi.
Emir daha önce bir kez daha gözaltına alınmıştı. 21 Haziran günü akşam dokuz sularında bir arkadaşının evinin bahçesindeyken askerler tarafından alıkonmuştu. Askerler, kahve içip nargile tüttüren dört kişilik arkadaş grubunu yaka paça gözaltına almıştı. Üstü aranan Emir’in gözleri askeri üsse götürülmeden önce bağlanmış. Emir sokakta askerleri her gördüğünde tedirgin olduğunu söylüyor.
