İsrail’in savaş kabinesinde Başbakan Binyamin Netanyahu’ya karşı yükselen muhalif sesin yeni çıkmazı savaş sonrası Gazze’nin nasıl şekilleneceğiydi. Bu konuda sesini ilk yükselten Genelkurmay Başkanı Herzi Halevi oldu, İsrail’in planı olmamasını eleştirdi. Sonra Savunma Bakanı Yoav Gallant kameralar karşısına geçerek İsrail askerinin Gazze’de kalacağı bir çözümün doğru olmayacağını vurguladı. Netanyahu’nun Gazze’deki savaşı ele alış şeklini son eleştiren savaş kabinesi bakanı Benny Gantz oldu. Gantz savaşı sona erdirecek bir plan yapamazsa gelecek ay hükümetten ayrılacağını söyledi.
Gantz bu planın nasıl olması gerektiği konusundaki fikirlerini paylaşmayı da ihmal etmedi. Buna göre İsrail’in güvenliği sağladığı, Filistinli sivillerin uluslararası aktörlerin yardımıyla yöneteceği askerden arındırılmış bir Gazze oluşturulacak. Ayrıca İsrailli rehineleri kurtarmak için de strateji geliştirilecek. Gantz bu planın savaş kabinesinde onaylanması için 8 Haziran’a kadar süre verdi.
Savaş kabinesinin altı stratejik hedef belirlemesi gerektiğini söyleyen Gantz bunları şöyle sıraladı:
📌Rehineleri evlerine getirmek
📌Hamas yönetimini devirmek, Gazze’yi askerden arındırmak ve güvenlik kontrol sağlamak.
📌Amerikan, Avrupalı, Arap ve Filistinli aktörlerin de içinde bulunacağı sivil bir yönetim mekanizması oluşturmak. Gazze’nin Filistin Yönetimi tarafından yönetilmemesi gerektiğini savunan Gantz, diğer Filistinlilerin Arap devletleri ve ABD’nin yardımlarıyla bunu yapabileceğini söyledi.
📌Hizbullah saldırıları nedeniyle tahliye edilen kuzeyli İsraillilerin 1 Eylül’e kadar evlerine dönmesi, 7 Ekim saldırılarında hedef alınan Negev’in batısının ıslah edilmesi.
📌İran ve müttefiklerine karşı Batı ile ittifak oluşturmak için Suudi Arabistan ile normalleşme yolunda ilerlemek.
📌Tüm İsraillilerin askeri ya da sivil alanda devlete hizmet edeceği bir çerçeve benimsemek.
Doğrudan Netanyahu’ya hitap eden Gantz “Eğer bağnazların yolundan giderek halkımızı uçuruma sürüklemeyi seçerseniz hükümetten ayrılmak zorunda kalacağız. Eğri oturup doğru konuşmanın zamanı geldi” dedi. Netanyahu’nun ofisi eleştirilere tepki göstermekte gecikmedi. Yapılan açıklamada Gantz’ın koşullarının İsrail’in savaşı kaybetmesine neden olacağı savunuldu.
Savaş kabinesinden yükselen sesler
Gantz’ın çıkışı biraz önce de belirttiğimiz üzere bir haftadır devam eden bir anlaşmazlıkta gelinen son nokta. Gallant da çarşamba günü televizyonda yaptığı açıklamalarda Netanyahu’yu savaş sonrası Gazze planı yapmadığı için eleştirdi, sivil Filistin yönetimi kurulmazsa geriye “ya İsrail askerleri ya da Hamas tarafından yönetilecek” bir Gazze kalacağını söyledi ve her iki şekilde de Hamas’ın tekrardan kendini göstereceğini belirtti.
Savaş kabinesi kurulduğundan beri sürekli bir anlaşmazlık çıkıyor ancak Gallant ilk kez bunu doğrudan kamuoyu önüne taşıdı. Gantz da Gallant’ın çıkışını doğru bulduğunu söyledi. Netanyahu hükümetinin önde gelenleriyse hem Gantz’a hem de Gallant’a tepki gösterdi, Gantz’ın büyük bir güç yakaladığını söyleyerek savaş kabinesinin dağıtılmasını istedi. Netanyahu hükümetine muhalif siyasetçiler de Gantz’ı istifa etmeye çağırdı ama onların bunu talep etmesinin ardında Netanyahu’nun politikalarını daha fazla desteklememesini istemeleri yatıyordu.
Gerek Gantz gerek Gallant’ın yüksek perdeden çıkışı İsrail’de rehineler için verilen mücadelenin çok daha şiddetlenmesinden kaynaklanıyor. İsrailliler hükümetin Hamas’ın kabul ettiği ateşkesi kabul etmemesine tepkili. Yetkililerin 124 rehinenin ailelerine dönmesini tehlikeye attığını düşünüyor. Ayrıca Gazze’deki askerlerin aileleri de savaşın yayılmasından şikayetçi, çocuklarının hayatlarının Netanyahu’nun koltuk sevdası yüzünden tehlikeye girdiğini daha çok düşünmeye başladılar. Bunun üstüne bir de İsrail’in beş İsrailli askeri dost ateşinde vurarak öldürmesi tepkilere tuz biber oldu. Gantz “İsrail askerleri cephede inanılmaz bir cesaret örneği gösterirken onları savaşa gönderen bazı kişiler korkakça ve sorumluluktan yoksun bir şekilde hareket ediyor” dedi.
İsrail’in savaş sonrası Gazze için bir plan ortaya koymaması savaşın başından beri İsrail’in en büyük destekçisi olan ABD ile anlaşmazlık yaşanan noktaların başında geliyor. Biden yönetimi Gazze Şeridi’nin sadece güç kullanarak Hamas’tan arındırılamayacağını söylüyor ve buna örnek olarak İsrail’in daha önce kontrol altına aldığı iddia ettiği bölgelerde çatışmaların yeniden patlak vermesini gösteriyor. ABD’nin önerisi Filistin Yönetimi şemsiyesi altında yeni bir sivil yönetim kurulması.
Netanyahu ise ABD’nin önerisini reddederek Hamas’a dokunulmadığı sürece bunların “zırvalıktan başka bir şey olmadığını” savunuyor. “Askeri zaferin alternatifi yok” diyen Netanyahu “Bu gerçeği şu ya da bu iddialarla geçiştirme girişimleri gerçeklikten kopmaktır” diye konuştu.
Aşırı sağcılar da muhalefet de köpürdü
Hükümet koalisyonda en çok sandalyeye Netanyahu’nun partisi sahip olsa da Netanyahu’dan da sağcı koalisyon üyeleri savaşın devam etmesi yönünde baskı uyguluyor, aksi takdirde koalisyondan ayrılarak hükümetin dağılmasına neden olmakla tehdit ediyorlar. İsrail’de erken seçimlere gitmek için Netanyahu’nun parlamentodaki beş destekçisini kaybetmesi yetiyor.
Aşırı sağcı Ulusal Güvenlik Bakanı İtamar Ben Gvir, Gantz’ı “büyük gözlere sahip küçük bir lider” olarak niteled. Gantz’ın kabineye girdiğinden beri esas amacının hükümeti dağıtmaya çalışmak olduğunu iddia eden Ben Gvir “Başbakanın durumu ortadayken Washington’a yaptığı seyahatlar bölücü tavrının küçük bir örneğiydi” dedi.
Maliye Bakanı Bezalel Smotrich ise “İsrail’in Gantz olsun ya da olmasın kahraman savaşçıları ve İsrail halkı sayesinde kazanacağını” söyledi.
Ana muhalefet lideri Yair Lapid de Gantz’a tepki gösterenler arasındaydı. Lapid, “Yeter artık. Çık şu kabineden. Basın toplantıları da yeter, boş ültimatomlar da yeter, ayrıl kabineden! Eğer hükümette olmasaydın, Netanyahu ve Ben Gvir dönemini çoktan geride bırakmıştık” diye tepki gösterdi.
